id Software

id Software to producent i wydawca gier.

Oficjalna strona firmy id Software, Facebook

Istniejące od 1991 roku amerykańskie studio deweloperskie, uważane za jednego z ikonicznych i najbardziej zasłużonych twórców w dziejach elektronicznej rozrywki. Jego siedziba mieści się w Dallas, w stanie Teksas, choć firma posiada także europejskie biuro w niemieckim Frankfurcie. Po odejściu wszystkich kluczowych postaci id Software, takich jak John Romero, John Carmack czy Adrian Carmack, stanowisko szefa firmy piastował Tim Willits, związany z nią od 1995 roku, w 2019 roku zastąpiony przez Marty’ego Strattona. Od czerwca 2009 roku id Software jest własnością amerykańskiego koncernu Zenimax Media, do którego należą również takie firmy jak Arkane Studios czy Bethesda Softworks, natomiast od września 2020 roku omawiane studio należy do Xbox Game Studios.

Jeśli nie liczyć debiutanckiej dla id Software, zręcznościowej serii Commander Keen, praktycznie cały dorobek studia stanowią dynamiczne strzelaniny FPP, cechujące się z reguły dość dużym poziomem brutalności. To jednak nie wszystko, gdyż właściwie każda z nowych marek id Software (kolejno: Wolfenstein 3D, Doom, Quake oraz Rage) niosła ze sobą swoistą rewolucję w dziedzinie komputerowej grafiki 3D i wyznaczała nowe standardy w swoim gatunku, zaś autorskie silniki o nazwie id Tech stały się jednymi z najchętniej wykorzystywanych (także przez deweloperów zewnętrznych) engine’ów graficznych. Oprócz wysokobudżetowych produkcji, przeznaczonych na komputery PC oraz konsole stacjonarne, w dorobku id Software znalazło się też kilka gier mobilnych, stanowiących konwersje jego własnych tytułów lub spin-offowe odsłony flagowych serii, np. Wolfenstein RPG, Doom II RPG czy Doom Resurrection.

Historia id Software

Początek działalności

Studio id Software utworzone zostało z inicjatywy czterech młodych deweloperów: Johna Carmacka, Johna Romero, Toma Halla i Adriana Carmacka (niespokrewnionego z Johnem), którzy spotkali się, pracując dla firmy SoftDisk Publishing, znanej m.in. z gry Dangerous Dave, będącej w istocie autorskim dziełem Johna Romero. Pierwsze własne projekty, takie jak niedoszła pecetowa konwersja Super Mario Bros 3, tworzyli oni na komputerach wypożyczanych na weekendy od pracodawcy. Bezpośrednim impulsem do otworzenia niezależnego studia była propozycja firmy Apogee Software (późniejszego 3D Realms), która zaoferowała wydawanie shareware’owych wersji ich gier. W ten właśnie sposób deweloperzy rozpoczęli prace nad swoim pierwszym tytułem, którym była dystrybuowana w odcinkach gra Commander Keen. W tym czasie ugruntowała się również nazwa studia, która nawiązuje do „id” – jednego z trzech freudowskich poziomów osobowości.

Wolfenstein, Doom i Quake, czyli kamienie milowe

Przełomem w działalności id Software była wydana w 1992 roku gra Wolfenstein 3D, uważana za pierwszą trójwymiarową strzelaninę FPP w historii. Produkcja doczekała się prequela Spear of Destiny (1992) oraz trzech sequeli: Return to Castle Wolfenstein (2001), Wolfenstein (2009) oraz Wolfenstein: The New Order (2014) – przy których tworzeniu id Software jednak tylko współpracowało. Półtora roku po premierze Wolfensteina 3D, studio wydało kolejny wielki przebój, czyli Dooma, który stał się jedną z najsłynniejszych gier w dziejach elektronicznej rozrywki, wyznaczając nowe standardy w dziedzinie grafiki 3D. Również i ta gra doczekała się kilku kontynuacji: Doom II: Hell on Earth (1994), Doom 3 (2004) wraz z odświeżoną edycją BFG z 2012 roku oraz Doom (2016). Tym razem jednak wszystkie one były dziełem samego id Software. Niestety, już w trakcie prac nad pierwszym Doomem, w studiu zaszły też pierwsze poważniejsze zmiany personalne i opuścił je jeden ze współzałożycieli, Tom Hall.

Po ogromnym sukcesie Wolfensteina 3D oraz obu części Dooma deweloperzy z id Software nie spoczęli jednak na laurach, lecz szykowali dla graczy następną bombę. Okazał się nią wydany w 1996 roku Quake, który oprócz kolejnej rewolucji w dziedzinie oprawy graficznej, zaoferował graczom po raz pierwszy sieciowy tryb multiplayer z prawdziwego zdarzenia. W przeciągu dwóch dekad na rynku ukazały się kolejne pełnoprawne odsłony cyklu: Quake II (1997) i Quake 4 (stworzony we współpracy z Raven Software w roku 2005), a także koncentrujące się wyłącznie na rozgrywce wieloosobowej Quake III: Arena (1999) oraz Quake Champions (2017). Tuż po wydaniu pierwszej, shareware’owej wersji Quake’a, id Software opuścił też kolejny ze współtwórców studia, John Romero, zakładając wraz z Tomem Hallem studio Ion Storm.

Rage i szukanie własne drogi

Na następną nową markę studia przyszło poczekać aż do roku 2010, kiedy to ukazała się osadzona w postapokaliptycznych realiach strzelanina Rage. Mimo kolejnej rewolucji technologicznej oraz niezłych recenzji, grze nie udało się powtórzyć sukcesu żadnej z wcześniejszych produkcji. W międzyczasie, bo w roku 2005, id Software rozstało się z kolejną ważną postacią – Adrianem Carmackiem, który postanowił poświęcić się swojej drugiej pasji, tzn. sztuce. 24 czerwca 2009 roku ogłoszono, że studio id Software przechodzi całkowicie w ręce koncernu Zenimax Media, właściciela m.in. firmy Bethesda Softworks. W czerwcu 2013 roku, po 17 latach współpracy zespół opuścił Tod Hollenshead, piastujący rolę jego szefa od momentu przejęcia studia. Kilka miesięcy później odszedł ostatni z współzałożycieli id Software – John Carmack, obejmując jedno z kluczowych stanowisk w firmie Oculus VR. Od tego momentu rolę szefa studia pełnił Tim Willits, związany z id Software od 1995 roku.

Działalność studia po premierze gry RAGE przypominała szukanie własnej drogi. W 2012 roku do sprzedaży trafił Doom 3: BFG Edition, czyli odświeżona wersja trzeciej części serii Doom, wydana z okazji dziesiątych urodzin pierwowzoru. Tytuł zadebiutował na komputerach osobistych, PlayStation 3 oraz Xboksie 360, a po niespełna dwóch latach trafił również na urządzenia mobilne. Rok 2013 przyniósł natomiast premierę gry Commander Keen in Keen Dreams na smartfonach i tabletach; z czasem zawitała ona również na platformie Nintendo Switch.

Nowe wcielenie Dooma

W międzyczasie zespół w pocie czoła pracował nad pełnoprawną czwartą odsłoną cyklu Doom. Jak się później okazało, projekt był już na dość zaawansowanym etapie prac, kiedy twórcy doszli do wniosku, że nie zachowuje on ducha oryginału. Podjęto więc decyzję o rozpoczęciu produkcji od nowa, co wyszło na dobre zarówno deweloperom, jak i graczom. Doom, który trafił na komputery osobiste, PlayStation 4 oraz Xboksa One w 2016 roku, z kolei na konsoli Nintendo pojawił się ponad rok później, odniósł bowiem wielki sukces artystyczny i komercyjny, dając tej nieco podupadłej już marce drugie życie. Idąc za ciosem, autorzy przygotowali spin-off serii przeznaczony na zestawy rzeczywistości wirtualnej, czyli Dooma VFR, którego wydano w 2017 roku.

Rok 2019 przyniósł natomiast odejście z id Software szefa studia – Tima Willitsa, którego zastąpił Marty Stratton. Poza tym w 2019 roku zadebiutowała gra RAGE 2, którą id Software przygotowało we współpracy z ekipą Avalanche Studios. Produkcja, która trafiła na PC oraz konsole Sony i Microsoftu, doczekała się umiarkowanie ciepłego przyjęcia. Następnie twórcy postanowili przypomnieć graczom o swoich wcześniejszych dokonaniach, wydając odświeżone wersje Dooma, Dooma II: Hell on Earth, Dooma 3 oraz Dooma 64. Ich premiery poprzedziły debiut zapowiedzianego jeszcze w czerwcu 2018 roku Dooma Eternal, podążającego ścieżką wytyczoną przez Dooma z 2016 roku. Ostatnia z wymienionych gier pojawiła się w sklepach w marcu 2020 roku i odniosła spektakularny sukces finansowy oraz artystyczny. Nic dziwnego zatem, że deweloperzy postanowili wzbogacić ją o obszerne rozszerzenie zatytułowane The Ancient Gods, a także przygotować jej zremasterowaną wersję na PlayStation 5 oraz Xboksa Series X.

Pod skrzydłami Microsoftu

21 września 2020 roku firma Microsoft poinformowała, że nabyła firmę-matkę id Software, czyli ZeniMax Media, za kwotę 7,5 miliarda dolarów. Tym samym id Software trafiło do rosnącego w zawrotnym tempie Xbox Game Studios.

Po przejściu w ręce giganta z Redmond id Software wypuściło drugie rozszerzenie do Dooma: Eternal, czyli The Ancient Gods, Part Two (2021). W kolejnych latach zespół brał udział w powstaniu odświeżonych wydań Quake’a i Quake’a II oraz Dooma i Dooma II. Poza tym jednak ekipa przygotowywała następne duże dzieło.

Mowa o grze Doom: The Dark Ages, będącej prequelem całej serii, którą zapowiedziano w czerwcu 2024 roku. Tytuł przenoszący graczy do specyficznej wersji średniowiecza zmierzał na komputery osobiste, PlayStation 5 oraz Xboksy Series X/S.

Technologia

Choć zasługi id Software na polu tworzenia gier są niepodważalne, jednym z kluczowych elementów działalności studia jest opracowywanie nowych technologii, wyznaczających standardy w dziedzinie komputerowej grafiki 3D. Na przestrzeni lat id Software stworzyło kilka kolejnych generacji autorskiego engine’u graficznego id Tech, który stał się jednym z najczęściej i najchętniej wykorzystywanych narzędzi do tworzenia gier:

1. id Tech 1 (Doom, Doom II: Hell on Earth),
2. id Tech 2 (Quake, Quake II),
3. id Tech 3 (Quake III: Arena, Return to Castle Wolfenstein),
4. id Tech 4 (Doom 3, Quake 4, Wolfenstein),
5. id Tech 5 (Rage),
6. id Tech 6 (Doom, Doom VFR, Doom Eternal, Doom: The Dark Ages).

Wśród najważniejszych tytułów stworzonych na bazie silnika id Tech przez innych deweloperów wymienić warto m.in.:

1. id Tech 1 (Heretic, Hexen: Beyond Heretic),
2. id Tech 2 (Daikatana, Half-Life, Heretic II, Hexen II, SiN, Soldier of Fortune),
3. id Tech 3 (Call of Duty, Soldier of Fortune 2: Double Helix, Medal of Honor: Allied Assault, Star Wars Jedi Knight: Jedi Academy, Star Wars Jedi Knight II: Jedi Outcast),
4. id Tech 4 (Enemy Territory: Quake Wars, Prey),
5. id Tech 5 (Dishonored 2, The Evil Within, Wolfenstein: The New Order),
6. id Tech 6 (Wolfenstein II: The New Colossus, Wolfenstein: Youngblood, Wolfenstein: Cyberpilot).