Wiedźmin

Cannon Fodder to gra akcji z elementami strategii opracowana przez Sensible Software. Gra została wydana w 1993 roku na komputerze Amiga, a później przeportowana między innymi na komputery Atari ST i Pc oraz konsole Sega Mega Drive i SNES. Jednak wszystkie porty moim zdaniem wypadają zauważalnie słabiej od zjawiskowej oryginalnej wersji z Amigi. Gra w momencie premiery wzbudziła duże kontrowersje z powodu rzekomej gloryfikacji wojny, a mimo to stała się błyskawicznie prawdziwym klasykiem na Amidze dzięki swojemu przebiegłemu, sarkastycznemu humorowi i pozostawiła po sobie niesamowite dziedzictwo w świecie gier video. W gruncie rzeczy ta gra właśnie parodiuje wojnę i wyśmiewa to, że większość rządów traktuje podległych jak mięso armatnie! Cannon Fodder jest dość wywrotowe, ale to właśnie ten prześmiewczy karnawał zabawy przekazuje prosty przekaz, że wojna to kompletna głupota. Ta wielokierunkowa strzelanka Sensible Software to absolutny Mount Everest dla gier video od tych samych ludzi, którzy również zaprezentowali graczom wspaniałe, fikuśne sprite'y i doskonałą rozgrywkę w najlepszej grze piłkarskiej jaka kiedykolwiek powstała czyli wspaniałym Sensible World of Soccer (1994). Sensible Software włożyło w tę grę mnóstwo serducha i to widać na każdym kroku. To były magiczne czasy dla gier, bo nadal tworzyło się tak oryginalne produkcje z romantyzmem, humorem i luzem jak w latach 80'. Oczywiście głównym powodem tego był brak kagańca nałożonego przez kierownictwo co mocno zabija kreatywność wszelkich projektów. Cannon Fodder to prawdziwy pionier wśród strzelanek taktycznych. Obowiązkowa pozycja dla każdego szanującego się Amigowca. Wersja oryginalna z Amigi to ścisły Top najlepszych gier w historii. Produkcja zjawiskowa.
Gameplay. Ta strzelanka taktyczna z widokiem z góry i widocznym celowniczkiem na ekranie ma rozgrywkę w dużej mierze opierającą się na strategicznym podejściu. Wielokierunkowe przewijanie jest wykorzystywane do generowania dużych map na których mali żołnierze mogą wędrować dążąc do osiągnięcia celów. Gra pozwala nam dowodzić małym oddziałem żołnierzy, którzy szarżują przez dwuwymiarowe tła obejmujące dżunglę, arktyczne tereny, a nawet pustynie. Oddziały mogą zostać podzielone na drużyny, a także wskoczyć do pojazdów, gdy jest to konieczne co pozwala na wykorzystanie bardziej strategicznych i taktycznych elementów w późniejszych misjach. Dzieląc swoją drużynę na dwie lub więcej grup pozostawiamy jedną grupę do obrony obszaru lub trasy przypisując kontrolę nad nią sztucznej inteligencji gry, a jednocześnie przejmujemy kontrolę nad drugą grupą. Pozwala nam to przykładowo zapewnić wsparcie ogniowe dla jednej z przemieszczających się grup przez rzekę bądź atak na wroga z dwóch kierunków jednocześnie. Sterowanie za pomocą dwóch przycisków myszki jest niesamowicie wygodne i banalnie proste, a przy tym wszystkie możliwe manewry strategiczne wykonujemy tak błyskawicznie, że czasem nawet nie jesteśmy tego świadomi. Cannon Fodder jednak nie jest tak łatwy jak mogłoby się komuś wydawać na pierwszy rzut oka. Wymaga dużego zaangażowania, aby dobrze grę opanować, a to przekłada się na uzależnienie i długotrwałą zabawę. Chociaż gra zaczyna się od dość prostego podejścia polegającego na bieganiu i strzelaniu na oślep do wszystkich szybko orientujemy się, że ta taktyka sprawdza się tylko na początku i że na późniejszych misjach wymagana jest strategia i finezja. W sumie przechodzimy przez ponad dwadzieścia misji podzielonych na różne fazy obejmujące od dwóch do pięciu różnych scenariuszy co przekłada się na ponad 70 etapów. Misje sprowadzają się do zabijania wrogich żołnierzy, wysadzania budynków, ratowania więźniów, brania zakładników i ochrony cywilów, ale to wszystko wiąże się z zabijaniem tak wielu ludzi, że robi się to czasem wręcz komiczne. Z każdą misją poziom trudności odpowiednio wzrasta i gra zaczyna stanowić co raz większe wyzwanie. To, że wróg zaczyna chować się w dżungli i celuje lepiej niż międzygalaktyczny szturmowiec to dopiero początek tych trudności. Wraz ze wzrostem rozmiarów map i koniecznością radzenia sobie z czynnikami środowiskowymi takimi jak miny, grząski piasek, górzyste klify, śliskie lodowe kry, beczki z ropą czy gruz z eksplodujących budynków zaczyna robić się bardzo niebezpiecznie na każdym kroku. To kolejna niesamowita funkcja gry, bo można wysadzać płoty granatami i niszczyć chaty materiałami wybuchowymi, ale trzeba uważać na odłamki gruzu, gdy wybuch rozsadza obiekt na wszystkie strony. Trzeba też uważać na podejrzane grudki w ziemi, ponieważ wiele poziomów jest usianych śmiercionośnymi pułapkami wszelkiego rodzaju. Wiele poziomów to łamigłówki rodem z Lemmings (1991), a pomyślne ukończenie poziomu zależy w równym stopniu od planowania z wyprzedzeniem co szybkich reakcji. Wiele osób ma problemy już z szóstą i tym bardziej siódmą misją. Dla mnie osobiście gra robi się trudna dopiero od ósmej misji. Musimy chodzić w określony sposób, aby uniknąć trafienia z wrogiego działa i zbliżyć się na tyle, by zniszczyć je za pomocą broni wybuchowej lub przejąć kontrolę nad innym działem i być wystarczająco szybkim, by uniknąć eksplozji. Od mniej więcej dwunastej misji poziom trudności zaczyna być wręcz epicko absurdalny. Czołgi, skutery śnieżne, jeepy i helikoptery strzelające pociskami naprowadzanymi na podczerwień potrafią dać się nam we znaki. My także możemy na pewnych etapach pokierować pojazdami co mocno urozmaica rozgrywkę. Trudniejsze poziomy wymagają dokładnego planowania trasy i strategii działania więc to nie jest to typowa strzelanka typu Walker (1993), a zdecydowanie taktyczna. Potrzeba też czasem szczęścia, bo pewne rzeczy potrafią być też dość losowe. Jednak w większości misji jest wiele sposobów na ich wykonanie więc trzeba spróbować zmienić trasę, aby sprawdzić czy czasem nie będzie łatwiejsza i zawsze pamiętać, że lepiej być w ruchu, bo nie jesteśmy wtedy tak łatwym celem. Kiedyś grając na Amidze mimo systemu zapisu po załadowaniu stanu gry zaczynać trzeba było i tak od samego początku danej misji, bo zapisać postępy szło tylko między misjami więc w najgorszej możliwej opcji było trzeba powtarzać wszystkie fazy danej misji co potrafiło być bolesne. Na emulatorze można zapisać stan gry w dowolnym momencie każdej fazy w danej misji i załadować od konkretnego punktu co ogromnie ułatwia i przyspiesza ukończenie całej gry. Niezwykle fajnym pomysłem w projekcie gry okazało się, że każdy żołnierz z naszego oddziału, który przetrwa misję otrzymuje awans i niewielki wzrost szybkostrzelności, celności i zasięgu. Czuć progres w wyszkoleniu żołnierza z każdą kolejną misją. Przywiązujemy się do lepszych jednostek, dlatego łza się kręci w oku, gdy któryś z naszych bardzo dobrze wyszkolonych żołnierzy pada w ogniu walki. Jeśli stracimy wszystkich swoich ludzi z wysokim stopniem to rekruci z obozu szkoleniowego zajmują ich miejsce i rozpoczynamy etap od nowa z oddziałem świeżaków. Na bardziej zaawansowanych misjach rekruci stają się dosłownie mięsem armatnim gwarantującym nam ślimacze postępy. Oczywiście, gdy skończą się nam wszyscy rekruci to czeka nas game over w przypadku braku zapisywania stanu gry. Zgodnie ze stylem gier Sensible Software (Microprose soccer, Mega Lo Mania, Sensible Soccer, Sensible world of soccer) także Cannon Fodder cechuje się tym samym oryginalnym gameplayem, niekonwencjonalnym humorem i nieprzemijającą dziwacznością co pomaga utrzymać nas w niewiarygodnym zaangażowaniu. Samo obserwowanie jak te małe ludziki ślizgają się po ziemi po oberwaniu przez kulę lub wyskakują w powietrze na absurdalnie dużą wysokość po wybuchu granatu to czysta przyjemność. Wzgórze, które powoli zapełnia się masowymi grobami poległych żołnierzy kontrastuje z rekrutami ustawiającymi się w kolejce na ścieżce wokół wzgórza, aby dołączyć do służby. Są też miłe akcenty humorystyczne w postaciach, które nie są nastawione wrogo, a które od czasu do czasu wędrują po poziomach jak włóczędzy, którzy charczą żebrając od nas kasę. Ta gra to genialny, czarny komiks. Jedna z najlepszych i najbardziej grywalnych gier na Amigę wspaniale uzupełniona znakomitymi efektami dźwiękowymi Richarda Josepha i przejmującą muzyką dzięki której po każdej misji wspominamy poległych. Wojna nigdy nie była tak fajna jak w tej grze video. Ma w sobie coś, że szło się w niej zakochać od pierwszego kontaktu. Już samo intro powodowało opad kopary w 1993 roku, bo było tak spektakularne, a sama rozgrywka to kosmos. Gra niesamowicie pomysłowa, niewiarygodnie grywalna, bardzo zabawna i potrafiąca dać też w kość, bo mimo, że pierwsze misje są powiedzmy dość przyjazne to później staje się całkowitym zaprzeczeniem samograja, bo wymaga dużego refleksu i precyzyjnego planowania jak w rasowej strategii. Satysfakcja z ukończenia jej za pierwszym razem w 1993 roku była ogromna. Prawdziwy hit z najwyższej półki z unikalną i uzależniającą rozgrywką. Szczególnie fajny jest sposób w jaki można podzielić drużynę, aby zmienić strategię ataku, a wygodny interfejs sprawia, że jest to ultra-płynne. Dziedzictwo Cannon Fodder jest żywe w praktycznie każdej grze strategicznej czasu rzeczywistego, która ukazała się później. Pamiętam, że grał w to każdy Amigowiec, a gdy pokazałem w 1993 roku intro z tej gry kuzynom, którzy siedzieli na Pc to zzielenieli z zazdrości :-)
Gra później pojawiła się również na Pc, ale ten port na blaszaka wypada słabiej od wersji Amigowej.
Grafika i udźwiękowienie. Grafika wiernie nawiązuje do stylu graficznego gier Sensible Software, a sprite'y żołnierzy są uroczo reprezentowane przez małe, szczegółowe ludziki, które skutecznie kontrastują ze szczegółowym tłem. Oryginalne sprite'y ludzików w stylu Sensible Soccer połączone z płynnym przewijaniem wielokierunkowym to przykład świetnego formatu graficznego z którego czerpała chociażby seria Command & Conquer. Gra posiada niezwykle oryginalny i inspirujący utwór tytułowy, który został skomponowany przez legendarnego Richarda Josepha. Intro Amigowe stało się absolutnie kultowe i mocno zapisało się w historii gier. Mimo, że intro trwa około dwóch minut to zawiera genialny wokal i zajebiste zdjęcia wszystkich pracowników studia Sensible Software. Znakomicie też oddaje ironiczny, pełen humoru klimat gry. Nie ma to jak zrobić świetne pierwsze wrażenie. Choć efekty dźwiękowe są minimalistyczne to są najwyższej klasy z dobrymi odgłosami karabinów maszynowych, ćwierkaniem ptaków, szumem wiatru, odgłosami owadów i żołnierzami zabawnie krzyczącymi z bólu, gdy są postrzeleni. Każda misja poprzedzona jest porywającym rockowym hymnem, który wprowadza w nastrój na odrobinę krwawej jatki, a po pomyślnym ukończeniu rzezi rozbrzmiewa radosny, tupiący nogami utwór. To właśnie te drobne detale sprawiają, że Cannon Fodder jest tak orzeźwiającą produkcją. Wersja na Amiga CD32 ma alternatywne intro z członkami zespołu Sensible Software wcielającymi się w żołnierzy, którzy biegają z plastikowymi karabinami i pozują na tle półgąsienicowego pojazdu z czasów II wojny światowej. Cały ten teledysk ma bardzo prześmiewczy charakter. Wersja Pc jest znacznie gorzej udźwiękowiona od Amigowej.
Podsumowanie. Cannon Fodder w oryginalnej wersji Amigowej to arcydzieło. Perfekcyjnie zaaranżowana i zrealizowana komedia satyryczna. Najlepsze połączenie strzelanki ze strategią czasu rzeczywistego jakie kiedykolwiek powstało. Jedna z dwóch najlepszych gier Sensible Software wraz z Sensible world of Soccer (1994). Fenomenalne intro z cudowną prezentacją w którym zespół pozował do ironicznych zdjęć i genialną piosenką z nieśmiertelnymi słowami „War Has Never Been so Much Fun”. Przeurocza, przyjemna dla oka grafika. Doskonałe wykorzystanie dźwięku. Wygodna i łatwa obsługa. Kosmiczna grywalność. Humorystyczny klimat. Imponująco obszerna zawartość. Fantastyczny projekt poziomów. Ciekawe niespodzianki w rozgrywce, która przez cały czas zaskakuje czymś nowym. Styl gry jest na tyle oryginalny, miodny i bogaty, że trzyma w napięciu i motywuje do dalszych postępów mimo, że nasi dzielni żołnierze zamieniają się w mielonkę. Każdy szczegół tego projektu i koncepcji gry został przemyślany w najdrobniejszych szczegółach i przedstawiony perfekcyjnie, aż po imiona poszczególnych postaci, które widzimy pierwszy raz w intro. Jools, Jops i Stoo powinni znaleźć się w galerii sław gier. Uwielbiam starać się utrzymać te postacie przez całą grę i zawsze szczerze żałowałem, gdy straciłem chociaż jedną z nich. Z pewnością niewiele jest innych gier wojennych, które są tak niesamowicie miodne, grywalne i zabawne. Cannon Fodder jest z pewnością jedną z najprzyjemniejszych gier jakie kiedykolwiek stworzono na cudowny komputer Amiga. Moim zdaniem Cannon Fodder jest w Top 10 najlepszych gier Amigowych. Oryginalna wersja Amigowa, która jest zauważalnie lepsza od portu Pc ma średnią recenzji powyżej 92/100. Zauważyłem, że najbardziej prestiżowe magazyny oceniały przeważnie na 95/100. Swoją drogą to intra z Another world (1991) i Cannon Fodder (1993) tak pozamiatały, że nic ich nie przebiło. Piosenka w intro Cannon Fodder jest najlepszą muzą jaką słyszałem na Amidze, a na Pc dopiero piosenka "Old Gods of Asgard - Herald of Darkness" z Alan Wake 2 zrobiła na mnie porównywalnie duże wrażenie.

Cannon Fodder dostał też sequel w identycznym stylu, który wyszedł rok później w 1994 roku. Jeśli komuś mało było wycisku przy hardcorowej jedynce dostał w prezencie jeszcze trudniejszy sequel :)

Kultowa wersja oryginalna z komputera Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=1XUqK4l3VAU
Kultowe intro z komputera Amiga z nieśmiertelną piosenką:
https://www.youtube.com/watch?v=Qc2fulUF64w&list=RDQc2fulUF64w&start_radio=1
Alternatywne intro z konsoli Amiga CD32:
https://www.youtube.com/watch?v=xQhLRr0HRGI

The Moody Blues - Nights In White Satin (1968)
https://www.youtube.com/watch?v=p6xMOTjLIaY&list=RD2WVZANICf9g&index=27

The Chaos Engine to genialna strzelanka z widokiem z lotu ptaka od wspaniałych The Bitmap Brothers. Gra została wydana w 1993 roku na komputerze Amiga, a po pojawieniu się w 1994 roku wersji Amigowej pod kości AGA została również przeportowana na komputery Atari ST i Pc oraz konsole Sega Mega Drive i SNES. Koncepcja gry uderzająco przypomina Gauntlet (1985) jednak podstawowa rozgrywka została znacznie ulepszona i nic nie może równać się The Chaos Engine z gier z tym stylem rozgrywki. Akcja została osadzona w retrofuturystycznej, steampunkowej epoce wiktoriańskiej opanowanej przez odrażające hybrydy mutantów. The Bitmap Brothers w piekielnie skuteczny sposób stworzyli niezdrową, mętną i przygnębiającą atmosferę dzięki wyjątkowej grafice, która pieści nasze oczy artyzmem i ogromną dbałością o szczegóły oraz ścieżce dźwiękowej opartej na klimatycznych utworach techno-industrialnych. Ta gra jest niemal synonimem Amigi. Chyba każdy mi znany posiadacz Amigi grał w The Chaos Engine. W końcu to jedna z najlepszych gier z trybem dla dwóch graczy jakie kiedykolwiek powstały. W 1994 roku wyszła bardziej kolorowa wersja pod kości AGA czyli na komputer Amiga 1200 i Amiga CD32 oraz wersja Pc bazująca na tym stylu graficznym. Dla mnie jednak wersja oryginalna pod kości ECS/OCS dla komputerów Amiga 500/600 jest zdecydowanie najlepsza, ponieważ ma bardziej metaliczny wygląd ze stonowaną, przygnębiającą kolorystyką, a dzięki temu ma lepszy nastrój i klimat, który niestety trochę ginie w wersji AGA (Amiga 1200/Amiga CD32) i Pc, które mają więcej kolorów, ale są zbyt jaskrawe, a gra robi się przez to bardziej kreskówkowa. Dochodzi do tego fakt, że wersja oryginalna zaczyna się od świetnego motywu muzycznego z imponującą prezentacją sześciu najemników, a nowsza wersja ma intro, ale brakuje tej muzyki tytułowej, a sama prezentacja osiłków jest mniej efektowna.
Gameplay. Ogólnie rzecz biorąc ta efektowna strzelanka ma niesamowitą głębię. Trzeba w nią zagrać wiele razy, aby odkryć wszystkie jej sekrety. Chociaż gra jest przeznaczona zawsze dla dwóch postaci możemy wybrać między pomocnikiem sterowanym przez komputer, a prawdziwym drugim graczem co znacząco wpływa na rozgrywkę. Wybór postaci z puli sześciu zróżnicowanych zbirów z których każdy ma własne cechy i ulepszenia jest niezwykle nowatorski, jesli mowa o grach akcji. Rozmaite ulepszenia postaci między poziomami wprowadzają ciekawy element strategiczny poprzez zarządzanie zasobami finansowymi. Podobnie jak w prawdziwym RPG również tutaj atrybuty wszystkich postaci można ulepszać w celu skutecznej ofensywy przeciwko hordom potworów. Każdy rewolwerowiec ma określone atrybuty takie jak wytrzymałość, szybkość czy inteligencja, a także zdolności specjalne jak przykładowo seria strzałów, koktajl Mołotowa, mapa, bomba, dynamit, pierwsza pomoc itp. Co więcej możemy odpowiednio ulepszać swoją broń i umiejętności, a także kupować nowe umiejętności specjalne. Jak na grę akcji cała ta mechanika rodem z gier RPG jest dość głęboka i stanowi coś więcej niż tylko iluzję, bo czujemy różnicę między zdolnościami wybranych postaci i progresem przy stopniowym ulepszaniu ich umiejętności. Ta gra jest genialna pod względem czystej grywalności. Rozgrywka w cudowny sposób łączy złożoność z prostotą. Eksploracja poziomów w postaci labiryntowych ścieżek z alternatywnymi drogami i pozornie niedostępnymi pomieszczeniami to uczta dla zmysłów. Potrzeba wielu rozgrywek, by wszystko to rozgryźć. Zadziwiająco dobra sztuczna inteligencja naszego kompana sterowanego przez komputer pozwala z przyjemnością grać w taki sposob, ale gra najmocniej rozwija skrzydła w trybie dla dwóch graczy, gdy jednocześnie z drugim graczem sobie pomagamy i zarazem rywalizujemy o fanty potrzebne do ulepszeń. Dbałość o szczegóły jest również w tej grze wszechobecna. Na przykład szersza broń nie jest w pełni skuteczna w wąskich korytarzach. Sterowanie na Joysticku jest bardzo proste i niezwykle przyjemne. Wszystko działa perfekcyjnie w kwestii poruszania się i strzelania. Generalnie gra ma dużo niższy próg wejścia od trylogii Alien Breed i pierwsze dwa światy nie są zbyt hardcorowe. Dopiero od trzeciego świata akcja robi się zacięta, a wrogowie wykazują się co raz większym sprytem. Trudniej przejść całość w trybie dla jednego gracza, gdy naszym kompanem jest najemnik sterowany przez komputer, a w trybie dla dwóch graczy idzie jak po maśle, a zwłaszcza przy dwóch zgranych graczach. W podstawowej wersji cała gra mieściła się na zaledwie dwóch dyskietkach, ale wymieniało się je tylko raz więc w żaden sposób nie zakłócało to rozgrywki. Nie musiałem nawet fatygować się, by ładować grę z HDD, który najbardziej przydał się mi do dungeon crawlerów, bijatyk i przygodówek. The Chaos Engine to jedna z najlepszych gier w trybem kooperacji z jakimi kiedykolwiek się spotkałem. Równać się z nią mogą w tej kwestii tylko Bubble Bobble (1986) i Dyna Blaster (1990). Do dziś żadne inne gry tak mocno nie zyskują w trybie dla dwóch graczy jak wymieniona trójka. Niewyobrażalny skok miodności między one player, a two player. Reasumując niesamowita oprawa graficzna, rewelacyjna ścieżka dźwiękowa, wygodne sterowanie na Joysticku, dobry balans trudności, fajny rozwój postaci, wiele sposobów na przejście każdego poziomu z przyjemną eksploracją w poszukiwaniu ukrytych fantów sprawiają, że The Chaos Engine to gra do której zawsze fajnie się wraca w trybie dla dwóch graczy. Wielokrotnie odpalałem Amigę, by z kimś zagrać i do dziś sprawia mi ta gra w oryginalnej wersji Amigowej mnóstwo radochy. Piekielnie fajna zabawa! Czołówka gier Amigowych.
Grafika i udźwiękowienie. Uwielbiam stylistykę steampunkową, a ta gra jest nią wypełniona po brzegi. Metaliczna, przygnębiająca paleta barw z miejsca przyciąga uwagę stylem i nawet obecnie wygląda to bardzo atrakcyjnie. Styl futurystycznej epoki wiktoriańskiej charakteryzuje się ogromną dbałością o szczegóły. Budynki przemysłowe, kotły parowe, rozdzielnice elektryczne, ubrania postaci, a na koniec ekrany od menu po drzewko rozwoju postaci zostały znakomicie przedstawione przez grafików. Naturalne tereny jak las i mokradła z początkowej fazy gry również prezentują się wspaniale. Piękne drzewa, surowe formacje skalne i klify, liczne kamienne schody, bulgoczące bagna i lśniące strumienie wyglądają wspaniale. Ogromne poziomy są zaskakująco przejrzyste i czytelne, a sama gra toczy się w zawrotnym tempie. Wrogowie są świetnie zaprojektowani od mutantów i robotów po naprawdę przerażające przezroczyste kule. Uwielbiam późniejsze poziomy z tymi wszystkimi retro-futurystycznymi maszynami. Amiga w najlepszym wydaniu. Oryginalna wersja Amigowa ECS/OCS jest dla mnie najbardziej atrakcyjna wizualnie, bo ma najciekawszą kolorystykę świetnie pasującą do ponurego klimatu, gdy wersja Amigowa AGA i Pc mają tła i sprite'y zbyt kolorowe. Ścieżka dźwiękowa, która doskonale podkręca napięcie jest fenomenalna. Muzykę skomponował legendarny Richard Joseph czyli geniusz muzyki z epoki 8-bitowej i 16-bitowej. Cechą charakterystyczną tej dynamicznej ścieżki dźwiękowej jest to, że muzyka zmienia się w czasie rzeczywistym wraz z akcją na ekranie, a więc jest adaptacyjna co było nie lada zaskoczeniem. Efekty dźwiękowe są również świetne. Duże wrażenie robią odgłosy w tle przypominające eksplozje, krzyki bólu potworów po trafieniu, cudowny brzęk monet po zebraniu i krótkie, ale niezwykle fajne sample głosowe. Uwielbiam te zdigitalizowane głosy. Wersja na Atari ST nie ma muzyki więc lipa. Wersja Pc z lat 90' gorzej brzmi od obu wersji Amigowych.
Podsumowanie. To niemal idealna hybryda gatunkowa łącząca elementy akcji, RPG i przygody tworząc unikalne doświadczenie, które wciąga jak bagno. Doskonała gra pod każdym względem. Najlepsza chodzona strzelanka z widokiem z lotu ptaka jaka kiedykolwiek powstała bijąc trylogię Gauntlet w wersjach automatowych, kultową wersję Commando z C-64 i trylogię Alien Breed w wersjach Amigowych. The Chaos Engine to absolutnie niezbędny element każdej kolekcji gier na Amigę. Rewelacyjna grafika i udźwiękowienie. Świetny projekt poziomów i wrogów. Zróżnicowane postacie do wyboru, a ponieważ działają one w parach można tworzyć różne ciekawe kombinacje. Niesamowicie miodny tryb dla dwóch graczy. Unikalny klimat. Dobrze zaprogramowane AI. Świetny rozwój postaci. Wygodne i przyjemne sterowanie. Niewiarygodna grywalność i ogromna głębia. Niewyobrażalnie wysoki stopień regrywalności, bo do tego tytułu można wielokrotnie wracać i za każdym razem dobrze się bawić. Niemal perfekcyjne dopracowanie. Prawdziwe arcydzieło akcji! To po prostu najlepsza gra The Bitmap Brothers wraz z Speedball 2 (1990), jeśli bierzemy pod uwagę oryginalne wersje Amigowe.

Wielka szkoda, że The Chaos Engine 2 wydany w 1996 roku okazał się kiepską kontynuacją. Mnie rozczarowała dwójka. W przeciwieństwie do swojego poprzednika dwójka jest deathmatchem na podzielonym ekranie pomiędzy dwoma graczami z których jeden może być kontrolowany przez komputer. Nie ma dostępnego trybu kooperacji jak w pierwszej części.

Pierwsza część The Chaos Engine dostała też oficjalny remaster na Pc w 2013 roku, który co prawda muzycznie wreszcie brzmi porównywalnie dobrze jak na Amidze, ale to koniec plusów tego wydania. Otwarcie gry jest skopiowane z oryginalnej wersji Amigowej ECS/OCS, a kolorystyka z wersji Amigowej AGA za którą nie przepadam, bo prezentuje się to zbyt kolorowo. Rzadko spotykam się z takim zabiegiem, by przy odświeżaniu gry twórcy robili mix rozwiązań z różnych bazowych wersji. Nie podoba się mi przy tym remasterze także to, że obraz dziwnie świeci przy strzelaniu i przy wybuchających przeciwnikach. Kiepsko to wygląda. Generalnie przy tym odświeżeniu nie widzę żadnych ulepszeń, a jedynie wady. Największa wada to oczywiście sterowanie na klawiaturze, które jest tragiczne w porównaniu do tego jak się gra wygodnie na Joysticku w wersję Amigową. Zremasterowana wersja Pc jest kiepska. Dużo mocniej polecam sięgnąć po oryginalną wersje Amigową, która jest zjawiskowa pod względem metalicznej oprawy wizualnej, która była wizytówką gier The Bitmap Brothers i obowiązkowo zagrać we dwóch graczy na Joystickach. Oryginalna wersja Amigowa ma średnią recenzji 89/100, gdzie większość najbardziej cenionych magazynów growych oceniało wyraźnie powyżej 90/100. Recki remastera Pc to fatalne 40/100. Dość podobna sytuacja z ogromną rozbieżnością w recenzjach była z inną grą The Bitmap Brothers - Gods. Oryginał Amigowy Gods z 1991 roku ma też bardzo wysoką średnią recenzji 89/100, gdy kiepski remaster Pc z 2018 roku ma zaledwie 56/100 i także nowsza wersja robi dużo mniejsze wrażenie.

Najlepsze produkcje legendarnego brytyjskiego studia The Bitmap Brothers słynących z najwyższej jakości gier Amigowych i specyficznej metalicznej oprawy graficznej to futurystyczna piłka Speedball 2: Brutal Deluxe (1990) i strzelanka z widokiem z góry The Chaos Engine (1993). Dzieła sztuki w swoim gatunku. Rewelacyjne są też strzelanka pionowa Xenon II (1989), przygodówka Cadaver (1990), nietypowa platformówka, która ma cechy gry przygodowej Gods (1991) i strategia Z (1996), która wyszła tylko na Pc. Swoją drogą zadziwiające jest jak dobra jest sztuczna inteligencja w oryginalnych wersjach Speedball 2 (1990), Gods (1991) i The Chaos Engine (1993). Ostatnimi czasy nabrałem jeszcze większej pewności co do tego, że AI w tych grach fajnie wyróżnia się.

Wersja oryginalna na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=dWrGA-g17qg
Wersja AGA na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=Uq8Nmwn4IQ0
Rewelacyjny soundtrack z wersji na komputer Amiga autorstwa Richarda Josepha:
https://www.youtube.com/watch?v=zH6cfRaXxXY&list=RDzH6cfRaXxXY&start_radio=1

Electric Youth & College - A Real Hero - Soundtrack z Drive (2011)
https://www.youtube.com/watch?v=XoHI6Zus2UI&list=RDXoHI6Zus2UI&start_radio=1&ab_channel=clarencito

Kavinsky - Nightcall - Soundtrack z Drive (2011)
Dzięki tym dwóm utworkom "Drive" wiele zyskał. Film pięknie nawiązał do tak klimatycznych klasyków drogi jak Pojedynek na szosie (1971), Znikający punkt (1971), Mistrz kierownicy ucieka (1977), Konwój (1978), Kierowca (1978) itd. Oczywiście najwięcej ma wspólnego z tym ostatnim.
https://www.youtube.com/watch?v=30jrmzzgHLc&list=RD30jrmzzgHLc&start_radio=1&ab_channel=BazyxRustyShackleford

Alien Breed: Tower Assault to doskonała strzelanka z perspektywy lotu ptaka od studia Team 17. Gra została wydana w 1994 roku na komputerach Amiga i Pc. To trzecia część serii po bardzo dobrze przyjętych Alien Breed (1991) i Alien Breed II (1993). Ma wszystkie zalety prequeli, a do tego jest dopieszczona do granic możliwości 16-bitowej Amigi. Co najważniejsze zapewnia jeszcze więcej wybornej zabawy. Niesamowite doświadczenie z możliwością przechodzenia gry na wiele różnych sposobów co sprawia, że gra za każdym razem jest trochę inna. Team 17 wykonało kawał dobrej roboty przy tej grze o Obcym. Wspaniale było wrócić do tej niezwykle klimatycznej trylogii, która aż kipi od fajności. Prawie każdy mi znany Amigowiec znał i grał.
Gameplay. Wcielamy się w żołnierza należącego do oddziału wysłanego na obcą planetę w odpowiedzi na wezwanie o pomoc. Po dotarciu na miejsce wszyscy żołnierze zginęli, a my jesteśmy jednym z zaledwie dwóch ocalałych. Na początku gry znajdujemy się na zewnątrz ogromnego kompleksu i musimy znaleźć drogę do budynków unikając jednocześnie ataków ze strony automatycznych systemów bezpieczeństwa. Planeta jest zaskakująco duża. Składa się z wielu obszarów zewnętrznych, które możemy przemierzać, a także różnorodnych budynków z których wiele ma kilka pięter i są wypełnione po brzegi kosmitami. Zaczynamy co prawda z dość przyzwoitą bronią, ale dopiero w miarę zgromadzenia większej ilości kredytów kupujemy potężniejszą broń i uzbrojenie. Po wejściu do danego ośrodka trzeba go zbadać. Eksplorując pomieszczenia zbieramy kredyty i klucze oraz walczymy z kosmitami. Każdy kompleks ma też jasno określony cel do osiągnięcia taki jak zniszczenie określonej maszyny lub znalezienie konkretnych przedmiotów. Grywalność jest równie imponująca co w pierwszych dwóch częściach, a sterowanie na Joysticku tak samo przyjemne. Grając solo walka z obcymi nadciągającymi z każdej strony nie jest łatwa. Gra jest trudna do ukończenia w pojedynkę, ale zarazem niewiarygodnie wciągająca. W zasadzie każda część tej trylogii to gra idealna pod dwóch graczy, gdzie jest od razu łatwiej, przyjemniej i to w tym trybie najmocniej błyszczy ta seria. Gdy gra się we dwójkę idzie opracować strategie, by chronić skutecznie tyłów kompana. Oczywiście nie ma mowy o tym, by przejście we dwójkę było tak łatwe jak spacerek po parku. Najstraszniejsze momenty w grze, gdy polujemy na Obcych w ciemności z latarką :)
Grafika i udźwiękowienie. Grafika jest najwyższej klasy. Szczegółowa, bogata w kolory i ładnie animowana. Wizualnie Alien Breed: Tower Assault przebiło drugą część, która graficznie również błyszczała. Widok z góry jest jeszcze bardziej szczegółowy, a sama gra zajmuje niemal cały ekran. Główny bohater jest szczegółowo przedstawiony. Wrogowie wyglądają jak kosmici, których za wszelką cenę lepiej unikać, a bogate tła są kolorowe i pełne detali. Trzecia część wizualnie wyróżnia się także tym, że jest brutalniej przedstawiona od poprzednich części i widzimy rozszarpane ciała oraz mnóstwo krwi dookoła co budzi wręcz skojarzenia z prologiem Ultima VII (1992) i słynnym śledztwem dotyczącym rytualnych zabójstw. Intro jest imponujące na swoje czasy i zapada w pamięć. Muzyka w menu jest całkiem niezła, jeśli chodzi o budowanie odpowiedniego nastroju, ale moim zdaniem nie dorównuje genialnej ścieżce dźwiękowej z pierwszych dwóch części, które pewnie odsłuchałem w całości blisko sto razy. Za to dźwięki podczas rozgrywki są rewelacyjne. Od dźwięków obcych, strzałów i maszyn po komputerowy kobiecy głos, który podpowiada co robić dalej. Dźwięki otoczenia są dokładnie tym czego potrzeba, aby stworzyć przerażające, obce środowisko.
Podsumowanie. Ogólnie rzecz biorąc Alien Breed: Tower Assault czyli trzecia część serii to gra rewelacyjna. Połączenie akcji i przygody ze świetną grafiką i dźwiękiem oraz fenomenalną grywalnością. Do tego rewelacyjny tryb dla dwóch graczy z czego również słynie ta trylogia, świetny projekt poziomów, klimat wylewający się z ekranu i perfekcyjne dopracowanie techniczne. Dla wielu osób Tower Assault to najlepsza część tej kultowej trylogii, ponieważ jest technicznie doskonała. Lepsza gra tego typu dla mnie to w zasadzie tylko The Chaos Engine (1993), która ma niższy próg wejścia, wybitny soundtrack, unikalny klimat steampunkowy i genialny tryb dla dwóch graczy, który przebija ten z trylogii Alien Breed.

Wersja na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=-ajcaNEAlJo
Klimatyczna muzyka z komputera Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=-mTWslIK5SU&list=RD-mTWslIK5SU&start_radio=1

Allister Brimble - Soundtrack z Assassin (1992) z komputera Amiga od studia Team 17.
https://www.youtube.com/watch?v=b9uN6okempo&list=RDb9uN6okempo&start_radio=1

Allister Brimble - Soundtrack z Full Contact (1991) z komputera Amiga od studia Team 17.
https://www.youtube.com/watch?v=c7c5QdTO4A8&list=RDc7c5QdTO4A8&start_radio=1

Allister Brimble - Soundtrack z Alien Breed (1991) z komputera Amiga od studia Team 17.
https://www.youtube.com/watch?v=BQgVwM3aEt0&list=RDBQgVwM3aEt0&start_radio=1
Allister Brimble to legenda, bo autor niezliczonych, rewelacyjnych soundtracków do gier video. Zwłaszcza imponował na scenie Amigowej. Odpowiada między innymi za ścieżkę muzyczną do wersji Amigowych Fantasy World Dizzy (1989), Full Contact (1991), Alien Breed (1991) The Lost Vikings (1992), Project-X (1992), Mortal Kombat (1992), Mortal Kombat II (1993) Alien Breed II (1993), Superfrog (1993). Za czasów największej popularności komputera Amiga pracował dla Team 17 czyli studia, które podobnie jak The Bitmap Brothers i Sensible Software do końca życia Amigi tworzyli gry z myślą o tym cudownym komputerze i to oryginalne wersje Amigowe często najmocniej błyszczały. O wrażeniach z kultowych gier Alien Breed (1991) i Alien Breed II (1993) pisałem w wątku pierwszej części serii więc podlinkuje.
https://www.gry-online.pl/gry/alien-breed-1993/komentarze/z63586#post0-16821313

Alien Breed to kapitalna strzelanka z widokiem z góry od uwielbianego brytyjskiego studia Team 17 błyszczącego na scenie Amigowej. Gra została wydana w 1991 roku na Amidze, a w 1993 roku przeportowana na Pc. W 1992 roku pojawiła się też na Amidze wersja Special Edition, która zawierała nowe etapy, a sama rozgrywka została ulepszona. Należy pochwalić zespół Team 17 za wysłuchanie opinii Amigowców, którzy wskazali pewne rysy oryginalnej wersji i autorzy poprawili przynajmniej część z nich w tej reedycji Amigowej. Gra oczywiście była wzorowana na trylogii Gauntlet z lat 80', ale zamiast klimatów fantasy dostaliśmy tym razem sci-fi łudząco przypominające uniwersum Obcego. Każdy kto myślał, że Alien Breed to jakiś tani klon Gauntlet i z tego powodu nie zagrał tracił jedną z najlepszych gier na Amigę. Alien Breed był pierwszym z wielu głośnych hitów studia Team 17 na Amigę. Praktycznie każdy posiadacz Amigi słyszał o Alien Breed i jego kontynuacjach. Pierwsza część pięknie oddaje grozę uwięzienia na pokładzie stacji kosmicznej opanowanej przez potwory. Cała trylogia Alien Breed zaoferowała też jeden z najfajniejszych trybów kooperacji dla dwóch graczy i mogła pod tym względem konkurować z Bubble Bobble (1986), Dyna Blaster (1990) czy później wydanym The Chaos Engine (1993). Alien Breed 1-3 to najlepsze gry komputerowe inspirowane filmami „Alien” i „Aliens” w tamtych czasach. Świetny przykład klimatycznego designu gry. W kosmosie nikt nie usłyszy naszego krzyku :)
Gameplay. Ta świetna strzelanka z widokiem z góry z bardzo łatwym sterowaniem pozwalalającym na poruszanie się i strzelanie w każdym możliwym kierunku zmusza nas do przemyślenia każdej sytuacji z którą możemy się spotkać. Generalnie rozgrywka jest czytelna, bo chodzimy po labiryntach i strzelamy do kosmitów. Oprócz strzelania klucze są najważniejszą częścią rozgrywki. Każdy klucz jest na wagę złota, bo wszystkie drzwi, które widzimy wymagają klucza, a ponieważ gra jest naprawdę skąpa w ich rozdawaniu początkowo każdy ruch lepiej przemyśleć. Możemy rozwalić też drzwi strzelając do nich, ale zużyjemy na to zbyt dużo amunicji co mija się z celem. Trzeba więc myśleć strategicznie. Używać kluczy i amunicji w określony sposób, aby nie zostać bez amunicji i kluczy w tym samym czasie. Chociaż możemy kupić klucze znajdując komputery pełniące rolę sklepów kosztują one bardzo dużo, a gotówki potrzebujemy na lepsze uzbrojenie, które zrobi później różnicę. Punkty z komputerami pozwalają nie tylko kupić lepszy sprzęt i niektóre narzędzia, ale także dają nam system radarowy, który pozwala zobaczyć cały układ bieżącego poziomu i naszą aktualną lokalizację. Gra jest trudna zwłaszcza w trybie dla jednego gracza, ale daje nam wszystkie narzędzia potrzebne do przetrwania w piekle kosmitów i nagradza nas za eksplorację w postaci soczystych nagród. Nie warto zabijać też wszystkich obcych, a jedynie te, które są na naszej drodze, bo z takich otworów wentylacyjnych i dziur w ziemi maszkary potrafią wychodzić bez końca. Sztuczna inteligencja obcych też potrafi zaskoczyć. Wrogowie potrafią przyczaić się nieruchomo w rogu i szybko nas dopaść w skuteczny sposób. Chyba najbardziej przytłaczającą rzeczą w AB jest to, że na pewnych poziomach trzeba się spieszyć, gdy zaczyna się odliczanie do zniszczenia, a my w panice szukamy wyjścia. Licznik czasu ucieka co powoduje presję i duże emocje. Wzorowane jest to na pewnych kultowych fragmentach z filmów Alien i Aliens, gdzie Ripley musiała mierzyć się z podobną sytuacją. Coś podobnego było też później w grze Resident Evil 2 (1998). W ulepszonej wersji Special Edition znajduje się fajny zestaw doskonałych misji, nieco łatwiejszych niż w poprzedniku, ale wciąż wymagających. Każda ma wprowadzenie, które szczegółowo opisują aktualną sytuację i cel. To przydatna funkcja, która z pewnością pomaga. W każdym razie doświadczanie tej gry jest wyjątkowe. Przytłaczająca atmosfera, bardzo ograniczone zasoby amunicji i kluczy, nieskończona liczba wrogów. Grywalność jest rewelacyjna, a w trybie kooperacji, który jest genialny jest jeszcze przyjemniejsza. Świetna zabawa dla dwóch graczy. Najlepsze co możemy zrobić grając we dwóch to podążać za kompanem wąskim korytarzem i zablokować mu celowo drogę, gdy zaatakują go hordy kosmitów dla zabawy. Nie jest to gra idealna, ale jest technicznie znakomita, ma niepowtarzalny klimat i chociaż jest trudna, a momentami wręcz niesprawiedliwa to jest niewiarygodnie wciągająca. Na szczęście wersja SE jest łatwiejsza do ukończenia od oryginalnej wersji, która jest nieco bardziej hardcorowa. Polecam poznać grę w wydaniu Special Edition.
Grafika i udźwiękowienie. Grafika i dźwięk to wisienka na torcie. Przepiękna grafika pikselowa sprawia, że gra z miejsca przyciągała uwagę. Otoczenie i sprite'y są niezwykle szczegółowe, a przewijanie obrazu w wielu kierunkach jest super płynne. Z kolei muzyka Allistera Brimble'a to prawdziwa uczta dla uszu i świetnie buduje nastrój. Dźwięki broni są rewelacyjne, a odgłosy umierających kosmitów są po prostu świetne. Kiedyś na komputerze Amiga często włączałem Alien Breed 1 i Alien Breed 2 nie tylko, żeby pograć, ale także po to, żeby usłyszeć ponownie wspaniałą muzykę tytułową.
Podsumowanie. Ocena 9+/10 za wersję na sterydach Special Edition. Imponująca oprawa wizualna, porządne udźwiękowienie, wciągająca rozgrywka, satysfakcjonujący tryb dla dwóch graczy i niesamowita atmosfera. Klimat idealnie spaja wszystko w całość. Kiedy poznamy w pełni mechanikę gry można dojść do wniosku, że wyprzedzała ona swoje czasy, bo mocno rozwinęła pomysł na rozgrywkę z Gauntlet. Ogólnie rzecz biorąc Alien Breed SE w pełni zasługuje na status kultowego klasyka. Ulepszona wersja pierwszej części gry zachowowała cały jej wspaniały klimat i techniczne dopracowanie, a dodała nowe poziomy wraz z hasłami, subtelne nowości, a nawet komputer w grze został nieznacznie ulepszony. Klasyk, który jest jedną z kilku gier, które zapoczątkowały gatunek survival horror z taką perspektywą z której czerpał chociażby Darkwood (2017). Cała trylogia Alien Breed z lat 1991-1994 doskonale oddaje klimat filmów z serii "Obcy". Kipią od fajności. Uważam, że lepsza gra tego typu od tej cudownej trylogii to jedynie The Chaos Engine (1993) od The Bitmap Brothers.

Wersja Special Edition na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=CfZtX8Vj4s0&pp=ygURYWxpZW4gYnJlZWQgQW1pZ2E=
Wersja oryginalna na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=ttwji9DjF3U
Klimatyczna muzyka z komputera Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=BQgVwM3aEt0&list=RDBQgVwM3aEt0&start_radio=1

Przy okazji napiszę o drugiej części, która wyszła tylko na Amidze, bo odświeżam sobie też oba sequele z identycznym stylem rozgrywki.

Alien Breed II – The Horror Continues to rewelacyjny sequel od Team 17. Gra została wydana w 1993 roku tylko na Amidze. Do dziś pozostaje jednym z najlepszych exów Amigowych. Świetna kontynuacja, która rozwija kilka aspektów na czele z estetyką grafiki z bogactwem detali na ekranie oraz zaprojektowanymi poziomami na których dzieje się dużo więcej. Sama gra zyskała też na dynamice rozgrywki.
Gameplay. Próbując przetrwać ponownie zbieramy klucze do otwierania drzwi i kredyty, aby kupić sobie zapasy i broń. Mamy fajny arsenał broni od karabinu maszynowego po granatnik do zabijania niezliczonych kosmitów. Absolutnie wciągająca rozgrywka. Czuć w tym wszystkim jeszcze większą epickość i doskonałość techniczną. Aspekt eksploracyjny jest bardzo ciekawy. Mamy ogromne mapy do przeszukania i zawsze mile widziane jest znalezienie dodatkowych kluczy. Do tego znów kilka poziomów z limitem czasowym, które wywołują panikę. Pod względem trudności jest tak samo ciężko jak przy pierwszej części, ale szybko o tym zapominamy, gdy gra daje tak dużo frajdy. Sequel ma tak samo rewelacyjną grywalność jak poprzednik, a w trybie kooperacji przy rozgrywce we dwóch graczy jest jeszcze fajniej.
Grafika i udźwiękowienie. Pod względem estetycznym Alien Breed 2 to ulepszenie w stosunku do pierwszej części. Oprawa wizualna podczas rozgrywki jest odpowiednio mroczna i metaliczna, a kosmici to mocny ukłon w stronę Gigera. Ich wielkie, czarne głowy lśnią w świetle, gdy bezlitośnie nas ścigają. W tej części duże wrażenie robi też pikselowa grafika w przerywnikach filmowych, które pomagają w budowaniu odpowiedniego nastroju, a gra staje się dzięki temu bardziej epicką przygodą. Słynny Allister Brimble ponownie odpowiada za ścieżkę dźwiękową do tej gry i jak zwykle jest ona doskonała. W grze wykorzystano też świetne efekty dźwiękowe podczas rozgrywki, które dobrze spełniają swoją rolę.
Podsumowanie. Sequel, który dopracowaniem, udźwiękowieniem i grywalnością dorównał doskonałemu poprzednikowi w wersji Special Edition, a oprawą graficzną i dynamiką akcji go przebił. Klasyka Amigowa. Oceniam dwójkę również na 9/10, ale bez plusa. Za minus mogę uznać, że to mimo wszystko jest typowy bezpieczny sequel bliźniak więc ma dość mało innowacji w gameplayu. Atmosfera nie jest tak gęsta jak w pierwszej części, bo gra stała się jakby troszkę mniej przerażająca. To takie drobne rysy w morzu zalet, bo w gruncie rzeczy to kolejny ogromny pakiet doskonałej zabawy z ogromem akcji, a w trybie wieloosobowym bardzo zyskuje. Cała trylogia z widokiem z góry jest znakomita, a trójka Alien Breed - Tower Assault (1994) jest wisienką na torcie, bo to techniczna perełka.

Najlepsze gry studia Team 17, które pojawiły się na Amidze to duchowi następcy Gauntlet czyli strzelanki z widokiem z lotu ptaka Alien Breed (1991), Alien Breed II (1993), Alien Breed - Tower Assault (1994), niesamowita strzelanka pozioma czyli Project-X (1992), genialna platformówka Superfrog (1993), miodna bijatyka pod dwóch graczy Body Blows (1993), uzależniająca strategia idealnie nadająca się do grania w większym gronie Worms: The Director's Cut (1997).

Alien Breed II na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=198uH_teb8Y
Klimatyczna muzyka z komputera Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=XGu4BuaDYxw&list=RDXGu4BuaDYxw&start_radio=1

Pierwsze wrażenia po zmianach są negatywne i mam nadzieję, że w jakimś stopniu zrobicie to lepiej, by było bardziej przyjazne użytkownikom. To nie przypadek, że Filmweb i GOL przez ponad 25 lat są tak lubiane. Rozchodzi się nie tylko o dostępne funkcje, ale przede wszystkim przejrzystość i wygodę, a dodatkowo przy Filmweb o interakcje ze znajomymi. Jeśli traci ktoś asy w rękawie duży procent ludzi może znaleźć alternatywę. Wiele rzeczy na minus, ale szczególnie dwie ukłuły moje serce.

Pierwsza rzecz to wygląd profili, który teraz prezentuje się fatalnie i wszystko jest bez ładu i składu. Bardzo niechlujnie. Wcześniej to co mialem napisane na profilu łącznie z ulubionymi grami na różne platformy było widoczne w całości na ekranie monitora w szerokiej ramce, a teraz nic nie widać, bo wszystko jest zlane w wąskiej kolumnie, którą trzeba bardzo długo przesuwać i z miejsca widać, że jest skrojone pod użytkownikow, którzy korzystają z GOL przez smartfony. Fajnie, gdyby to było tak jak wcześniej w szerokiej ramce, ale być może za dużo oczekuję.

Druga rzecz na minus to fakt, że po wejściu w daną grę przez wyszukiwarkę nie widać automatycznie ostatnich kilkudziesięciu komentarzy w całości, a jedynie kilka wybranych w formie okrojonej, gdzie widzimy pierwsze kilka zdań. Dopiero po kliknięciu na samym dole "wszystkie komentarze" widać wszystko po staremu, a że większość ludzi nie kliknie to nie zobaczy. Szkoda, bo zawsze przed pisaniem wrażeń o danej grze to, że automatycznie widzialem ostatnie kilkadziesiąt komentarzy siłą rzeczy zwróciłem na nie uwagę. Co ciekawe, gdy ktoś akurat skomentuje jakąś grę i wejdziemy przez forum widać wszystko tak jak było wcześniej. Podwójne standarty.

Mokadelic - Tragic Vodka - Soundtrack z serialu Gomorrah (2014-2021)
https://www.youtube.com/watch?v=fWWoLcepnQs&list=RDfWWoLcepnQs&start_radio=1&ab_channel=%CF%BB%F0%9D%94%AC%CF%85%CE%B7%F0%9D%90%AD%E1%BA%B8%D2%93%F0%9D%95%97%F0%9D%91%92%F0%9D%95%94%C5%A6

Mokadelic - Doomed to live - Soundtrack z serialu Gomorrah (2014-2021)
Najlepszymi serialami gangsterskimi w ogóle są oczywiście Sopranos, The Wire, Breaking Bad, ale najlepszym europejskim bez wątpienia jest Gomorrah. Brutalne, klimatyczne i realistyczne dzieło ze wspaniałą ścieżką dźwiękową Mokadelic na czele z Doomed to live i Tragic Vodka. Zwłaszcza pierwsze dwa sezony są rewelacyjne. W kolejnych sezonach lekka obniżka formy. Zresztą już w trzecim sezonie odczuwalny jest brak Pietro Savastano.
https://www.youtube.com/watch?v=Hl5F9AFXQ-M&list=RDHl5F9AFXQ-M&start_radio=1&ab_channel=Mokadelic

Desert Strike to kapitalna gra typu Shoot 'em up, która powstała z rąk słynnych Electronic Arts w czasach, gdy potrafili produkować spektakularne gry video. Gra pierwotnie została wydana w 1992 roku na konsoli Sega Mega Drive/Genesis, a później przeportowana na konsolę SNES i komputer Amiga, która dostała tak dobry port, że wyraźnie przebił oryginał. Pojawiła się gra też na Pc, ale dopiero w 1994 roku. Gra inspirowana jest wojną w Zatoce Perskiej i przedstawia konflikt między szalonym dyktatorem Bliskiego Wschodu, a USA. Wydarzenia w Zatoce Perskiej nie miały wtedy aż tak odległej przeszłości więc wiele osób mogło być oburzonych tak kontrowersyjnym tematem w grze video. Mimo to gra odniosła ogromny sukces, bo rozgrywka, klimat, grafika i udźwiękowienie są w niej czymś niezwykłym. Wersja na Amigę została ulepszona względem wersji na konsole, a zwłaszcza w kwestii prezentacji i udźwiękowienia. Straciła nieco na szybkości lotu śmigłowca, ale z tego powodu na Amidze rozgrywka jest bardziej taktyczna, gdy na Sega Mega Drive jest dużo mocniej zręcznościowa. Wersja Amigowa miała najlepszy odbiór, bo większość recenzji powyżej 90/100.
Gameplay. Wcielamy się w pilota śmigłowca Apache. Na Amidze najwygodniej gra się za pomocą joysticka z delikatną pomocą klawiatury służącej do przełączenia broni i wywołania ekranu misji. Mamy dostępne różne systemy uzbrojenia i możemy swobodnie przełączać się między nimi. Bardzo istotną rzeczą jest ekran misji. Znajdują się tam wszystkie ważne parametry jak między innymi zapas amunicji i paliwa. Głównym elementem ekranu jest mapa. Zaznaczone są na niej wszystkie lokalizacje budynków, wrogich pojazdów i stanowisk artyleryjskich, zaginionych żołnierzy amerykańskich, beczek z paliwem, skrzyń z amunicją i stref lądowania. W ramach kampanii nie musimy wykonywać zadań zgodnie z instrukcjami dowódcy, ale jest to wskazane, by sobie nie utrudniać rozgrywki. Podczas misji próbujemy niszczyć instalacje wroga, ratować zakładników i pojmać personel wroga, a jednocześnie zarządzmy zapasami paliwa i amunicji. Gra wymaga taktycznego podejścia, ponieważ o sukcesie misji decyduje nie tylko zręczność manualna, ale także odpowiedni dobór broni i wybór trasy lotu. Ratowanie żołnierzy z własnej drużyny, gdy są ostrzeliwani przez wroga jest fantastyczne. Wokół słychać krzyki żołnierzy, odgłosy strzelanin, zaginieni w akcji wzywają pomocy, okolicą wstrząsają potężne eksplozje od wrogich czołgów i innych pojazdów bojowych, które dają nam popalić. Wszystko to tworzy absolutnie zapierającą dech w piersiach atmosferę. Ta gra jest wyjątkowa i bardzo potrafiła się wyróżnić stylem. Swego czasu większość Amigowców grała w Desert Strike i gadała o tej grze. Ta gra po prostu kipi fajnością! Od świetnego animowanego intra po cyfrowy ekran ładowania, aż po świetne sekwencje animacji w grze i mistrzowskie udźwiękowienie. Gra po prostu rządziła. Zdecydowanie najlepsza gra tego typu.
Grafika i udźwiękowienie. Cała sceneria jest prezentowana w izometrycznym widoku i przewija się w każdym kierunku. Brak HUD-u i minimalna ilość wskazówek na ekranie sprawiają, że obszary gry wydawały się ogromne co działało na wyobraźnię. Gra na swoje czasy oferowała bardzo kolorową i szczegółową grafikę z wydmami, silosami, samolotami, pojazdami i budynkami. Również liczne animacje eksplozji, obracających się anten radarowych, poruszających się żołnierzy, czołgów i innych pojazdów prezentują się świetnie, a animacje helikoptera są wręcz genialne na początek lat 90'. Płynne przewijanie jest bez zarzutu, a intro jest bardzo nastrojowe. Na Amidze duże wrażenie robi świetny utwor otwierający, który zawiera sample z The Godfather of Soul. Brzmi to absolutnie świetnie i jest o wiele bardziej efektowne niż otwarcie na Sega Mega Drive. Na Amidze utwór tytułowy jest niesamowity, a reszta muzyki w tle również brzmi bardzo dobrze. Efekty dźwiękowe są prawdziwą perełką. Krzyki żołnierzy, strzały i oczywiście odgłos śmigła Apache’a brzmią fantastycznie i bardzo realistycznie. Za przygotowanie udźwiękowienia do kultowej wersji Amigowej odpowiadał Jason A. S. Whitely.
Podsumowanie. Desert Strike to niesamowita gra z doskonałym klimatem, która przenosi nas w samo serce wojny na Bliskim Wschodzie. Doskonałe połączenie szybkiej i szalonej strzelanki z elementami taktycznymi. Misji nie ma dużo, ale są bardzo długie, interesujące i wymagające, bo tutaj liczy się jakość, a nie ilość. Grafika w tej grze jest niezwykle imponująca na czas jej powstania, a efekty dźwiękowe są bardzo realistyczne i satysfakcjonujące. Ileż to dobrego można było zmieścić na zaledwie 3 dyskietkach. Jedna z najlepszych gier z komputera Amiga. Gra mistrzowska! Rewelacyjne recenzje. Świetny odbiór graczy. Praktycznie na każdej liście Top 100 najlepszych gier na Amidze znajduje się tam Desert Strike.

Electronic Arts wydało też oficjalny sequel Jungle Strike (1994), który również pojawił się na Amidze, ale dwójeczka nie posiadała już tak wyjątkowego klimatu jak pierwowzór. Co najbardziej zaskakujące Jungle Strike ma słabszą grafikę. Graficznie pustynia w starszym Desert Strike wygląda znacznie lepiej niż dżungla w Jungle Strike. Trudno powiedzieć czemu. Być może piasek w pixel art wygląda po prostu atrakcyjniej bądź co bardziej prawdopodobne przy sequelu po prostu dużo mniej przyłożyli się graficy. Sequel broni się tym, że ma płynniejszą animacje, ale niestety rozgrywka stała się czystą zręcznościówką i praktycznie jest nieobecny w niej element taktyczny tak uwielbiany w poprzedniku w wersji na przyjaciółkę. Obie części odpaliłem przez emulator, gdzie są razem w skonfigurowanej paczce przez company tak jakby były zainstalowane na HDD podłączonym do Amigi, ale o ile Desert Strike chciało się mi przejść ponownie całe tak w Jungle Strike trochę pograłem i odpuściłem więc nie będę pisał o niej osobno w odpowiednim wątku.

Kultowa wersja na komputer Amiga z 1993 roku:
https://www.youtube.com/watch?v=OmgeI_ZrCZA
Świetny podkład muzyczny z intro z wersji na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=Nr1DAWsUwC4
Oryginalna wersja na konsole Sega Mega Drive z 1992 roku:
https://www.youtube.com/watch?v=RYVDt8XhTBM

Ennio Morricone - Soundtrack z The Great Silence (1968)
Kiedyś wstawiłem już znakomite soundtracki Ennio Morricone z spaghetti westernów A Fistful of Dollars (1964), For a Few Dollars More (1965), The Good, the Bad and the Ugly (1966), Once Upon A Time in West (1968), a także z filmu sensacyjnego The Professional (1981), horroru The Thing (1982) oraz dramatów The Mission (1986) i Cinema Paradiso (1988). Postanowiłem wstawić jeszcze jedną jego ścieżkę dźwiękową z westernu The Great Silence (1968), bo jest także świetna. To jeden z najbardziej oryginalnych westernów obok El Topo (1970) Jodorowskiego. To co wyróżnia dzieło Corbucciego to jego pesymizm, brudny realizm, poetycka szczerość oraz najciemniejsze i najsmutniejsze zakończenie ze wszystkich spaghetti westernów. Dużym atutem są przepiękne górzyste krajobrazy. Zdjęcia w filmie są oszałamiające z doskonałymi kompozycjami, a także ekstremalnymi zbliżeniami dzięki którym każda scena wydaje się potężna. Ciągle pada śnieg, a chłód tego miejsca przebija się przez ekran. Całość tego włoskiego dzieła wzbogacona jest mistrzowską muzyką Ennio Morricone, która wzrusza i doprowadza do łez. Jean-Louis Trintignant jest genialny w roli cnotliwego, niemego rewolwerowca. Słynny Klaus Kinski pojawia się tutaj jedynie w roli drugoplanowej jako antagonista, ale zapada w pamięć także w tej roli. Ukryty przekaz polityczny może nie każdemu przypaść do gustu, ale przynajmniej skłania do refleksji. Tarantino czerpał inspirację z The Great Silence kręcąc The Hateful Eight (2015). Natomiast jego Reservoir Dogs (1992) wydaje się być bliskim kuzynem Rapid Dogs (1974), a Kill Bill (2003) ma wiele wspólnego z Lady Snowblood (1973). W młodości Tarantino kochał oglądać włoskie spaghetti westerny i japońskie kino samurajskie więc zapewne musiał znać dobrze te filmy.
https://www.youtube.com/watch?v=H9vkC-Y0pwM&list=RDH9vkC-Y0pwM&start_radio=1

Sensible World of Soccer to fenomenalna gra sportowa od Sensible Software. Gra została wydana w 1994 roku na komputerze Amiga, a w 1995 roku pojawiła się wersja Pc. Gra jest udanym następcą Sensible Soccer (1992), gdzie mieliśmy sezon 92/93. Pierwsze wydanie SWOS obejmuje sezon 94/95. Cudowny gameplay Sensible Soccer został jeszcze bardziej dopieszczony, a kolejne edycje SWOS 95/96 i 96/97 wydawane rok po roku doszlifowały go do granic możliwości 16-bitowej Amigi. To doskonała gra piłkarska i miodny menedżer w jednym! Nic nie może się z nią równać pod względem trybu kariery. Niezliczona ilość drużyn do wyboru, wiele lig i turniejów do rozegrania. To najlepsza zręcznościowa gra piłkarska jaka kiedykolwiek powstała. Ta gra to czyste złoto. Mało gier jest historycznie, które mogą z nią rywalizować pod względem grywalności, regrywalności i czystej zabawy. Bez wątpienia jedna z gier wszech czasów. Legendarna produkcja. Sądzę, że Sensible world of Soccer, HoM&M III i pierwsza część Deus Ex z 2000 roku mają zaklepane miejsce w Top 5 najlepszych gier w historii :)
Gameplay. Sensible World of Soccer to klasyka, która oferuje tak dużą ilość funkcji, by wprawić każdego odbiorcę w olbrzymie zdumienie. Przede wszystkim rozgrywane mecze posiadają identyczne zasady jakie obowiązują w prawdziwej piłce nożnej. W grze dostępne są praktycznie wszystkie najważniejsze ligi piłkarskie na świecie, rozgrywki pucharowe oraz uwzględniono wszystkie ważne rozgrywki międzynarodowe. Mamy też niestandardowe drużyny stworzone przez ekipę Sensible Software. Gra posiada fenomenalny tryb kariery w którym możemy rozegrać nawet kilkadziesiąt sezonów jako zawodnik-menedżer lub wyłącznie menedżer. Oprócz kariery menedżera gracza możemy rozgrywać mecze towarzyskie, pojedyncze sezony dowolnych rozgrywek oraz rozgrywki niestandardowe. Uwielbiałem grać w tryb turnieju jak Mistrzostwa Świata, Mistrzostwa Europy, a także Puchar Uefa czy Puchar Mistrzów. Świetną opcją jest też możliwość tworzenia własnych rozgrywek czyli coś tak wspaniałego, a praktycznie nieobecnego w innych grach piłkarskich. Jednakże tryb kariery to znak rozpoznawczy tej gry, gdzie decydujemy o przyszłości swojej drużyny pod każdym możliwym względem. W części menedżerskiej gry możemy kupić dowolnego zawodnika, jeśli dysponujemy wystarczającą ilością pieniędzy i wolnym miejscem w swojej drużynie. Gra posiada również wspaniały, niezwykle rozbudowany edytor taktyk w którym możemy układać własne plany strategii rozgrywania meczy, których w sumie jest kilkaset. Między innymi określa zawodnikom, gdzie i jak mają się poruszać, gdy piłka znajduje się w określonej sekcji boiska. Wszyscy zawodnicy i drużyny są autentyczne z sezonu 94/95, a w dwóch kolejnych edycjach gry 95/96 i 96/97 z kolejnych dwóch sezonów co robiło ogromne wrażenie. Każdy zawodnik jest wyjątkowy. Ma inny zestaw umiejętności. Zupełnie jak w prawdziwej piłce nożnej. Niektórzy zawodnicy przykładowo są szybcy, ale nie mają dobrej kontroli nad piłką, a inni są wolniejsi, ale mają niesamowity strzał bądź potrafią niesamowicie poruszać się z piłką, a elitarni gwiazdorzy są dobrzy we wszystkim. Jeśli dany zawodnik gra dobrze w trybie kariery jego wartość rynkowa wzrośnie, a my otrzymujemy oferty z innych klubów. Kupowanie i sprzedawanie zawodników daje także wiele frajdy. Urocza, przejrzysta grafika, świetne udźwiękowienie, wygodne i precyzyjne sterowanie na Joysticku i niewiarygodna grywalność skrywają w sobie imponującą głębię dzięki której gra jest tak wciągająca, że można w nią grać bez końca. Grywalność to najważniejsza i najfajniejsza część tej gry piłkarskiej. Rozgrywka jest niezwykle miodna i dynamiczna, a mecze niepowtarzalne. Gra pozwala na uderzanie piłki z niesamowitą rotacją co w razie strzelonego efektownego gola zawsze rajduje serducho. Strzelone bramki możemy obejrzeć ponownie na replayu, a nawet zapisać na stałe, by komuś pokazać. Funkcja podawania piłki między graczami jest też genialna. W trybie kariery z rozbudowanym systemem zarządzania drużyną nic nie jest takie samo, bo zmienia się wszystko za za każdym kolejnym podejściem. To wszystko czyni ją jedną z najlepszych gier jakie kiedykolwiek pojawiły się na Amidze i Pc. Gdy się jej raz spróbuje trudno się od niej oderwać. Grałem w nią na Amidze z kuzynami, sąsiadami i przyjaciółmi całymi dniami przez wiele lat. Wydaje się mi, że przy żadnej grze w swoim życiu nie spędziłem więcej czasu niż przy SWOS, a na drugim miejscu pewnie HoM&M III. Po przejściu z Amigi na Pc SWOS 96/97 to była jedna z pierwszych oryginalnych gier jakie zakupiłem na blaszaku więc gra rządziła u mnie na obu komputerach. Czasem można było odnieść wrażenie, że niemal wszyscy komputerowcy zagrywali się w SWOS i HoM&M III. Wynikało to z tego, że gry rządziły przez tak wiele lat, że graniczyło z cudem, by kogoś ominął ich fenomen. Sądzę, że prawie każdy kto zaczynał z grami od lat 80' czy początków lat 90' w jakiś sposób zetknął się z nimi. W 2020 roku pojawiła się fanowska edycja, która ma kilka ulepszeń jak rozdzielczości panoramiczne i możliwość gry także padem.
Grafika i udźwiękowienie. Gra ma widok z góry, a grafika jest bardzo czytelna i przejrzysta. Fajną sprawą jest to, że mamy tak wiele wzorów muraw co jest dużym urozmaiceniem. Co najważniejsze gra jest niesamowicie płynna. Efekty dźwiękowe są stymulujące i oddają to czego oczekiwać można od gry piłkarskiej. Zwłaszcza fajnie brzmi muzyka z intra oraz podczas meczy doping kibiców i dźwięk przy podaniach piłki.
Podsumowanie. Sensible World of Soccer to ulepszona wersja Sensible Soccer. Gra doskonała pod każdym względem na mocarną 10-tkę. Najlepsza gra sportowa jaka kiedykolwiek powstała. Dla bardzo wielu osób nie tylko najlepsza gra na Amigę, ale też najlepsza gra w historii. Perfekcyjne dopracowanie, niesamowita miodność rozgrywki, przyjemne sterowanie, grywalność poza wszelką skalą, fenomenalna zabawa zarówno grając solo i mierząc się z innymi graczami, miły dla oka styl graficzny, świetne udźwiękowienie, długowieczność i czysta magia, gdzie wszystkie wymienione składowe na tak wysokim poziomie w jednym pakiecie później posiadał jedynie HoM&M III. Pod względem grywalności i czystej zabawy żadna FIFA czy Pro Evolution nie mają nawet startu do SWOS, bo to najlepsza i najbardziej kompletna gra piłkarska jaka kiedykolwiek powstała, a jej szczytowe osiągnięcie to wydanie 96/97, bo gra z roku na rok była szlifowana jak diament. Gra jest otoczona ogromnym kultem. Do dziś są rozgrywane turnieje SWOS.

Najlepsze gry lubianego brytyjskiego studia Sensible Software to Microprose Soccer (1988), Mega-Lo-Mania (1991), Sensible soccer (1992), Cannon Fodder (1993), Sensible world od soccer (1994). Zajebiste produkcje.

Z wszystkich soccerów największe wrażenie na mnie zrobiły Microprose soccer (1988) w wersji C-64, Kick off 2 (1990) w wersji na Amigę, Goal! (1990) w wersji na Amigę, Sensible soccer (1992) w wersji na Amigę, Sensible world of Soccer (1994) wraz z nowszymi wydaniami 95/96 i 96/97 w wersji na Amigę i Pc oraz World Cup 98 (1998) i Fifa 99 (1998) w wersjach Pc.

Wersja na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=CLGAv24INKs
Muzyka z intro z komputera Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=7h7x_9oR9cg&list=RD7h7x_9oR9cg&start_radio=1

Soundtrack z Tomb Raider 2 (1997) - Venice violins - Remake by Dean Kopri
Dean Kopri nieźle odtworzył ten mistrzowski motyw muzyczny z drugiego poziomu klimatycznego Tomb Raidera 2. Pamiętam, że to on skomponował muzykę do pamiętnego fanowskiego projektu Tomb Raider 2 remake demo (2017). Chłopak ma talent.
https://www.youtube.com/watch?v=pPl7R79XGkU&list=RDpPl7R79XGkU&start_radio=1

Sensible Soccer to kapitalna gra sportowa od Sensible Software, którzy wcześniej wyprodukowali inną kultową grę piłkarską Microprose Soccer (1988). Gra została wydana w 1992 roku między innymi na komputerach Amiga, Atari ST, Pc. Sensible Software zainspirowali się grami piłkarskimi Kick Off (1989) oraz Kick Off 2 (1990) i stworzyli arcydzieło Sensible Soccer. Nigdy wcześniej ani później nie było soccera z tak kosmiczną grywalnością. Jednym z największych atutów gry była decyzja twórców o użyciu malutkich graczy na boisku co pozwoliło na obserwację większego obszaru pola gry. Uważam, że to w dużej mierze przyczyniło się do tego, że gra osiągnęła tak ogromny sukces i wraz ze swoim następcą Sensible world of Soccer są postrzegane jako jedne z najlepszych gier jakie kiedykolwiek powstały.
Gameplay. Sensible Soccer wyprzedziło epokę, a zwłaszcza po aktualizacji v1.1 z dodatkowymi ulepszeniami. Wszystkie zasady piłki nożnej są w niej zawarte łącznie z faulami, kartkami, autami czy zmianami, a do tego mamy powtórki wspaniałych akcji po strzelonych bramkach, ogrom autentycznych drużyn do wyboru i przydatnych opcji. Gra ma tempo i precyzję z pełnowymiarowym, wielokierunkowym, przewijanym boiskiem oraz zawodnikami w odpowiednich proporcjach. Drużyny grają ściśle według taktyki. Zawodnicy ustawiają się na pozycjach, aby odebrać podanie i przejąć piłkę. Sterowanie na Joysticku jest niesamowicie wygodne, responsywne i intuicyjne, bo po chwili można o nim zapomnieć i zanurzyć się w samej taktyce na boisku. Od pierwszej chwili, kiedy zetknąłem się z grą to było niemal jak symbiotyczna relacja między graczem, a Amigą. Różnych taktyk jakie prowadzić mogą do wygranych w tej grze jest mnóstwo. Trzeba szukać sposobu na oszukanie drużyny przeciwnej co nadaje grze prawdziwy, piłkarski klimat. Nie ma dwóch takich samych meczy i to w tej grze jest zadziwiające. Do dziś Sensible Soccer oraz Sensible world of Soccer to najbardziej grywalne gry zręcznościowe i nic nie jest w stanie im dorównać. Posiadają grywalność lepszą niż jakakolwiek inna gra w którą grałem na jakimkolwiek sprzęcie. Fenomenalne było również w tej grze to, że mieliśmy drużyny narodowe i klubowe z autentycznymi składami. Drużyna AC Milan z Van Bastenem, Gullitem, Rijkaardem, Jeanem Pierre'em Papinem, Lentinim i Maldinim to wciąż najwspanialsza drużyna jaką kiedykolwiek stworzono w piłce nożnej i w tej grze można to poczuć. Spędzałem niezliczone godziny z przyjaciółmi i kuzynami w piątkowo-sobotnie wieczory grając czasem nawet do 2 nad ranem. Te godzinne sesje piłkarskie były jednymi z najbardziej ekscytujących doświadczeń w trybie wieloosobowym jakie kiedykolwiek miałem. Doskonale rozumiem czemu ta gra, a także jej doskonały następca SWOS mają do dziś tak wielu fanów, którzy kochają w to grać. Żadna odsłona Fifa czy Pro Evolution nie zapewniają takiej zabawy jak gry Sensible Software.
Grafika i udźwiękowienie. Gra oferuje czytelny widok z góry w stylu Kick Off, ale z o wiele bardziej sensownym punktem widzenia, bo z możliwością zobaczenia znacznie większego fragmentu boiska. Boisko wygląda bardzo ładnie, a gra jest bardzo płynna i dynamiczna. Za świetną muzykę z intra i wszystkie dźwięki w grze odpowiada słynny Richard Joseph czyli prawdziwa legenda. Uwielbiam tytułową melodię! Udźwiękowienie jest tak klimatyczne, że to pierwszy soccer, który naprawdę dawał poczucie jak byśmy sami znajdowali się na prawdziwym meczu pośród tłumu. Pokochałem od pierwszego rozegranego meczu te różnorodne okrzyki kibiców.
Podsumowanie. Gra kompletna. Perfekcja pod każdym względem. Najlepszy soccer opierający się na taktyce i niesamowitej grywalności. Czysty geniusz projektowania. Jedna z najlepszych gier sportowych. Prawdziwy pogromca joysticków. Ścisła czołówka z gier na Amigę. Arcadowa doskonałość, która nigdy nie została przebita z wyjątkiem perfekcyjnej kontynuacji Sensible World of Soccer (1994), która dla bardzo wielu osób jest najlepszą grą w historii. Ta gra i Sensible world of Soccer to coś więcej niż klasyka przez duże K. To są soccery w które ludzie potrafią grać z tą samą radością przez kilkadziesiąt lat i do dziś bardzo chętnie pogrywają. Sensible Soccer i Sensible world of Soccer biją na głowę każdą grę piłkarską jaka do tej pory powstała z powodu niewiarygodnej grywalności i niepowtarzalności każdego spotkania.

Najlepsze gry lubianego brytyjskiego studia Sensible Software to Microprose Soccer (1988), Mega-Lo-Mania (1991), Sensible soccer (1992), Cannon Fodder (1993), Sensible world od soccer (1994). Genialne produkcje.

Kultowa wersja na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=ea3luluzC6g
Muzyka z intro z komputera Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=RoiHSIKFe1s&list=RDRoiHSIKFe1s&start_radio=1

Najlepsze odsłony dla mnie to pewnie te:

Fifa 98 - Rozwaliła w pył przełomową Fifę 96 i bardzo solidną Fifę 97, które mocno wyróżniały się wśród gier piłkarskich. Wspaniała grywalność. Świetne intro i muzyka tytułowa. Do tego piłka halowa. Można było grać i grać, a nie nudziła się. Zdecydowanie coś tu pięknie zagrało.

World Cup 98 - Genialna. Niesamowity klimat turnieju i najlepsza odsłona pod względem niepowtarzalności spotkań jak na standarty tej serii. Świetny balans drużyn. Z pewnością nie było lepszej FIFY turniejowej, bo edycje World Cup 2002 i World Cup 2006 nie były już tak zjawiskowe.

Fifa 99 - Najlepsza FIFA jaka kiedykolwiek postała. Tu nie ma nawet o czym gadać, bo lepszej FIFY jak dla mnie nie ma. Fenomenalny gameplay. Zaskakująco dynamiczna. Pobiła wszystkie odsłony, które powstały wcześniej i okazała się dużo lepsza od kilku następnych części, które rozczarowywały mnie do czasu FIFy 2005. Właściwie tylko ta FIFA mogła rywalizować gameplayowo z najlepszymi odsłonami Pro Evolution. Gdy pytałem osób, które ostro zagrywały się w części od 96 do 2010, którą najwyżej cenią najczęściej słyszałem FIFa 99. W większym gronie ta część też sprawdzała się rewelacyjnie. Niezapomniane turnieje w trybie wieloosobowym. Niesamowita rozgrywka również w trybie dla jednego gracza.

Z części 00 i w górę wyróżniała się pozytywnie FIFA 2005. Ona gameplayowo biła na łeb Fifę 2006, 2007, 2008, 2009, które nawet jako tako lubiłem.

Oczywiście wszystkie odsłony FIFY i Pro Evolution nie mają nawet startu pod względem grywalności do Sensible Soccer (1992) i Sensible world of Soccer (1994), które prezentują arcymistrzowski poziom gameplayu i niewiarygodny czynnik niepowtarzalności spotkań. Sensible world of Soccer w świecie gier sportowych to jak wiadomo odpowiednik HoM&M III wśród strategii czyli wszystkie składowe na bardzo wysokim poziomie w jednym pakiecie co jest praktycznie nieosiągalne, bo trudne do zrealizowania, by wszystko tak zostało dopracowane.

Bonus M.Rodowicz & U.Sipińska parodiują siebie nawzajem. Urszula Sipińska śpiewa przebój Rodowicz "Jadą wozy kolorowe" 1970, a M.Rodowicz śpiewa przebój Sipińskiej "To był świat w zupełnie starym stylu" 1972. Ubaw przedni za każdym razem. Później się niezbyt lubiły i nawet doszło do dużego skandalu z ich udziałem w 1977 roku.
https://www.youtube.com/watch?v=CI5yhZRW0iI&list=RDCI5yhZRW0iI&start_radio=1&ab_channel=ontario1959

Urszula Sipińska - Mam cudownych rodziców (1988)
https://www.youtube.com/watch?v=SsozRXPmcWk&list=PLRm7CMrlXHQ87uONQxcHEPp6N5JqXceqg&ab_channel=PolskieNagrania

Urszula Sipińska - To był świat w zupełnie starym stylu (1972)
https://www.youtube.com/watch?v=9C_mTFBhtK4&list=RD9C_mTFBhtK4&start_radio=1
https://www.youtube.com/watch?v=03gfm8rZfEY&list=RD03gfm8rZfEY&start_radio=1

Speedball 2: Brutal Deluxe to fenomenalna gra sportowa od uwielbianego na scenie Amigowej brytyjskiego studia The Bitmap Brothers. Gra pierwotnie została wydana w 1990 roku na kultowej Amidze 500 i Atari ST. Gra okazała się sukcesem na Amidze i została przeportowana między innymi na popularny komputer C-64 oraz lubianą konsole Sega Mega Drive. W połowie lat 90' pojawiła się też ulepszona wersja Amigowa pod kości AGA wydana na Amiga CD32, która jest bardziej kolorowa. Osobiście jednak bardziej preferuje pierwotną wersję z Amiga 500 z bardziej metaliczną oprawą wizualną, która jest wizytówką gier tego kultowego studia. Speedball 2 to przykład sequela doskonałego. Udane rozszerzenie uniwersum pierwszego Speedballa. Rewelacyjna grafika i muzyka oraz fenomenalny gameplay. Dobrze zbalansowana rozgrywka. Zadziwiająca sztuczna inteligencja przeciwników. Doskonałe połączenie taktyki z czystą brutalną przemocą i niesamowitym, szalonym tempem. Możliwość personalizacji drużyny to z kolei genialny element mechaniki gry. Ta gra lśni na każdym poziomie. Tak właśnie powinny być robione sequele. The Bitmap Brothers w 1990 roku stworzyli najlepszą futurystyczną piłkę jaka kiedykolwiek powstała. Jeden z wielu cudów z Amigi! Prawdziwy kamień milowy w historii gier. Pomysł na stworzenie gier Speedball 1 i 2 wziął się oczywiście z dość kiepskiego filmu Rollerball (1975). Kiedyś obejrzałem go w erze VHS w latach 80'.
Gameplay. Jesteśmy dowódcą drużyny debiutantów rzuconych w sidła brutalnego, futurystycznego sportu w którym wszystko jest dozwolone. Na arenach przetrwają tylko najtwardsi. Akcja jest mroczna z nutą dystopii. Speedball 2 zachowuje podstawowe założenia pierwszej części czyli strzelanie dużo goli jednocześnie szarżując i wgniatając przeciwników w ziemię, ale też znacząco poprawia wady poprzednika. Istotną zmianą jest dodanie funkcji zarządzania, aby ulepszyć rozgrywkę dla jednego gracza. Dzięki temu możemy przekształcić swoją drużynę w zwycięzców dzięki sprytnemu treningowi. Co więcej możemy kupić kilku gwiazdorskich graczy, aby wzmocnić grupę słabeuszy pod naszym dowództwem. Oczywiście wymaga to gotówki zdobytej w grze, której nigdy nie jest za dużo. Dodatkowa funkcja zarządzania sprawia, że gra dla jednego gracza staje się bardziej intrygująca, gdy zaczynamy planować strategie na kolejne mecze czy kupić nowych, lepszych graczy czy też powoli trenować starą drużynę, aż zmienią się w gigantów. Drugą istotną zmianą są same mecze. Arena w sequelu jest dużo większa niż w pierwszej części, a sama gra szybsza co przekłada się na ciekawszą akcję. Większa arena zapewnia też znacznie więcej różnorodności w samej rozgrywce i dodaje elementów strategii, by odnosić zwycięstwa. Sama rozgrywka to przede wszystkim miodna zabawa z szaleńczym tempem gry. W tym miejscu gra błyszczy najmocniej. Gra jest szybka, brutalna i niesamowicie grywalna. Miażdżenie przeciwników jest świetne, zdobywanie punktów jeszcze lepsze, a gdy zaczynamy piąć się po szczeblach ligowej drabinki trudno odłożyć joystick. Każda z drużyn komputerowych różni się znacznie stylem gry i mocnymi stronami, a każdy z graczy w drużynie ma odmienne umiejętności. Tymczasowe bonusy wzmacniające drużynę pojawiają się losowo. System ulepszeń i transferów pozwala nam dopasować się do różnych stylów gry. Sprytne jest to, że nie można ulepszać zbyt nierównomiernie więc monety trzeba wydać na wszystkie obszary zanim cokolwiek zmaksymalizujemy. Komputerowa sztuczna inteligencja jest po prostu genialna co oznacza, że sterowani przez komputer zawodnicy nie robią żadnych nieprzemyślanych rzeczy, które pozwalają nam strzelić gola. W żaden sposób nie ułatwiają nam gry i nie ma żadnej łatwej metody zdobywania bramek, która po jej odkryciu będzie dawała taki sam wynik za każdym razem. To powoduje, ze Speedball 2 to piekielne wyzwanie. Choć gra ma bardzo odpowiednią krzywą uczenia się to w rzeczywistości to jedna z najtrudniejszych gier zręcznościowych z jakimi kiedykolwiek się spotkałem, ale wciąga jak bagno i nie chce puścić. Niezależnie czy gramy z komputerem czy znajomym rozgrywka jest po prostu niesamowita. Szalona, spektakularna i agresywna. Nic dziwnego, bo rozgrywka w tej grze rządzi i jest na miarę Sensible soccer. To jedna z najbardziej grywalnych gier w historii, a do tego z oryginalną koncepcją. Świetna zabawa w trybie dla jednego gracza, ale w dwóch jest jeszcze lepiej, bo to jedna z najfajniejszych gier pod dwóch graczy! Gra się świetnie zwłaszcza w wersję Amigową pod joystick. Genialna gra, która zmieściła się na zaledwie jednej dyskietce co jest prawdopodobnie najbardziej zdumiewające w tym wszystkim, bo świadczy o skali talentu The Bitmap Brothers.
Grafika i udźwiękowienie. Intro na ekranie jest spektakularne. Perfekcyjne otwarcie. Grafika jak zwykle u The Bitmap Brothers ma ten wspaniały metaliczny połysk i neofaszystowski brutalizm. Metaliczna arena to wirtuozeria, którą graficy stworzyli z wielkim kunsztem. Zawodnicy są starannie i pięknie zaprojektowani. Panel transferów, ulepszeń i taktyk jest tak elegancki, że to również miły widok dla oka. Dobra prezentacja to jedno, ale co najważniejsze postacie poruszają się szybko i płynnie. Dzięki tej hiperkinetycznej prędkości poruszających się sprite'ów postaci po ekranie gra wiele zyskuje. Szybkie tempo po prostu zapiera tutaj dech w piersiach. Świetna jakość wykonania. Udźwiękowienie Nation 12 jest również bezbłędne. Zarówno cała ścieżka dźwiękowa będąca elektronicznym, industrialnym arcydziełem, który osobno podlinkuje jak i nastrojowe efekty dźwiękowe futurystycznego stadionu w grze są znakomite. Stukot metalicznej piłki o metalowe ściany areny, szarże, fantastyczny głos komentatora oraz okrzyk sprzedawcy lodów składają się na fantastyczną atmosferę, która wręcz emanuje z ekranu. Wersja pod komputer Amiga jest genialna i pierwotnie oferowała najlepszą grafikę i udźwiękowienie. Zadziwiająca jest też wersja pod C-64, która wydaje się najbardziej przejrzysta i również bardzo grywalna, ale jest oboższa wizualnie i dźwiękowo.
Podsumowanie. Speedball II ma styl, charakter i niesamowitą grywalność na pułapie 100/100. Prześliczna grafika, rewelacyjne udźwiękowienie, humor, przemoc, pomysłowe power-upy, dynamiczna akcja i płynna rozgrywka w jednym pakiecie. Strategia również odgrywa swoją rolę. Zarządzanie ulepszeniami i znajdowanie najlepszego sposobu na maksymalizację mnożników dodaje głębi całej brutalnej akcji. Bardzo wymagająca i satysfakcjonująca rozgrywka dla jednego gracza. Świetna zabawa również w trybie dla dwóch graczy. Zwłaszcza wtedy, gdy bezceremonialnie daliśmy wycisk swojemu kumplowi zostawiając za sobą pasmo zniszczeń, a jemu jedyne co zostało jako ukojenie to wspomnienia lamentów sprzedawcy lodów. Klasyka z Amigi w każdym calu. Sztuczna inteligencja z tej gry bije na łeb każdą część Pro Evolution Soccer i FIFA, które frustrują mnie do dziś idiotyzmami SI, a to podkreśla jeszcze mocniej jaką perłą techniczną jest Speedball 2, które wyszło w 1990 roku na Amidze. Niewiele gier osiąga taką perfekcję na wszystkich poziomach. Arcydzieło 16-bitowej perfekcji zamknięte w 880 kilobajtach. Cóż za niesamowite osiągnięcie wspaniałych Bitmap Brothers. Speedball 2 to jedna z najlepszych gier sportowych w historii. Razem z Sensible Soccer (1992) i Sensible world of soccer (1994) najlepsze gry sportowe na Amigę.

Najlepsze produkcje legendarnego brytyjskiego studia The Bitmap Brothers słynących z najwyższej jakości gier Amigowych i specyficznej metalicznej oprawy graficznej to futurystyczna piłka Speedball 2: Brutal Deluxe (1990) i strzelanka z widokiem z góry The Chaos Engine (1993). Dzieła sztuki w swoim gatunku. Rewelacyjne są też strzelanka pionowa Xenon II (1989), przygodówka Cadaver (1990), platformówka Gods (1991) i strategia Z (1996). Każda z tych sześciu wymienionych gier to wysoka półka w swoim gatunku. Pierwsza część Speedball (1988) też jest dobrą grą, ale później była w dużym cieniu sequela.

Kultowa wersja oryginalna na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=ry_qLPOgIR8
Wersja na komputer C-64:
https://www.youtube.com/watch?v=5DUJ64wsIUI
Wyśmienity soundtrack z wersji na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=agpbAXQE8Ds&list=RDagpbAXQE8Ds&start_radio=1

Elzbieta Starostecka - Soundtrack z Trędowata (1976) - Precz z moich oczu
https://www.youtube.com/watch?v=WK_pgxunwpY&list=RDWK_pgxunwpY&start_radio=1

Wojciech Kilar - Soundtrack z Trędowata (1976) - Walc
https://www.youtube.com/watch?v=seH825uo1Z8

Wojciech Kilar - Full Soundtrack z Trędowata (1976)
Pięknie zrealizowany film J.Hoffmana o pasji i okowach społecznych konwencji. Rzadki przykład romansu z klasą i elegancją. Muszę przyznać, że pani Elżbieta Starostecka wygląda w tym filmie zjawiskowo, a do tego jak pięknie śpiewa. Pod względem technicznym jest dobrze, ale sama fabuła "Trędowata" wydaje się mi zaledwie sentymentalnym dramatem o tematyce Kopciuszka. Aczkolwiek jest też krytyką starych wartości arystokratycznych. Aktorstwo jest również rozczarowujące. Za to wspaniała muzyka W.Kilara jest niewątpliwie jednym z największych plusów tego filmu obok zdjęć, kostiumów i scenografii. Najlepszy motyw muzyczny to oczywiście walc, który jest dla mnie zarazem jednym z najlepszych fragmentów w filmie więc osobno zalinkowałem. Moment, gdy ordynat zamiast prosić do tańca damę z wyższych sfer wybiera wybrankę swego serca, zwykłą nauczycielkę czyli osobę o niskim statusie społecznym, która nawet nie powinna być zaproszona i zgromadzona arystokracja patrzy na całą sytuację z niedowierzaniem i pogardą. Całościowo film oczywiście nie ma nawet startu w kwestii scenariusza, aktorstwa czy rozmachu do chociażby Lampart (1963) Viscontiego czy Doktor Żywago (1965) Leana, bo to nie ta liga.
https://www.youtube.com/watch?v=AFayDoYaM9s&list=RDAFayDoYaM9s&start_radio=1&ab_channel=KarolBorowiecki

Microprose Soccer to kultowa gra sportowa od Sensible Software, którzy później tworzyli soccery z serii Sensible soccer. Gra została pierwotnie wydana przez Microprose w 1988 roku tylko na Commodore 64, a później przeportowana na inne komputery jak Spectrum, Amstrad, Amiga, Atari ST, Pc. Najbardziej dopracowaną i spektakularną wersją jest ta z 8-bitowego C-64, która bardzo wyróżniła się świetną grafiką z soczystymi kolorami i wyraźnymi postaciami piłkarzy, fantastyczną muzyką oraz niesamowitą grywalnością z szybkim scrollingiem i dużą dynamiką akcji. Absolutnie niesamowita gra zręcznościowa zaprojektowana po prostu po to, by zapewniać dobrą zabawę, a nie by być realistycznym symulatorem. Czysta perfekcja zamknięta w jednym pliku. Idzie w tej grze wyczuć też typowy brytyjski humor.
Gameplay. Gra posiada bogactwo opcji jak na standarty gier piłkarskich z lat 80' zaczynając od czasu trwania meczy, powtórek, pogody itd. Najlepszą rzeczą w tej grze jest dla mnie to, że da się rozegrać całe Mistrzostwa Świata samemu lub z przyjaciółmi i to nawet wybierając Polską reprezentację! Turnieje w Microprose Soccer dostarczały niesłychanych emocji! Gra posiada niesamowity gameplay, bo można tworzyć rewelacyjne akcje i strzelać przepiękne bramki z podkręconych strzałów, a po strzelonym golu idzie oglądać efektowne replaye z efektem cofania taśmy filmowej. Przy odrobinie treningu można perfekcyjnie rozegrać podania i kombinacje. Dziwaczne kopnięcia znad głowy, bananowe kopnięcia, które są absurdalnie podkręcone i mocne dryblingi to test na wytrzymałość dla każdego joysticka. Mamy też parady bramkarza, którym także my sterujemy. Granie na mokrej murawie jest dużo trudniejsze z efektem potężnego ślizgania i potrafi odmienić oblicze każdego meczu. Uwielbiałem grę w deszczu, bo poślizgi sprawiały, że piłkarze wpadali w niekontrolowany obrót co było niesamowicie zabawne. Uwielbiam komediowy charakter tej gry piłkarskiej. Gra jest unikalna na tle innych soccerów na szereg sposobów, bo jest nastawiona na oryginalność i czystą zabawę, a nie sztywny realizm. Zawsze podobało się mi, że piłka w tej grze klei się do nogi piłkarza. Zawodnik jednak jest nieco wolniejszy z piłką i trzeba wykonywać krótkie podania przed siebie, żeby być szybszym od piłkarzy przeciwnej drużyny, którzy wykonują wślizgi. Na joysticku gra się w to jak marzenie. Kiedy gramy często i zna się sposób poruszania zawodników można tworzyć niewiarygodne kombinacje. Niektóre drużyny sterowane przez komputer są naprawdę silne i nawet grając przez lata nigdy nie można było być pewnym wygrania pucharu, a już zwłaszcza jest to wyjątkowo trudne, gdy wybierzemy jedną ze słabszych reprezentacji. Był czas, że nawet reprezentacją Polski dałem radę wygrać mistrzostwo świata w tej grze, a daleko jej było do poziomu Brazylii, Argentyny czy Niemiec. Niestety najsłabszym Omanem nigdy nie udala się mi ta sztuka. Tryb dla dwóch graczy to miejsce w którym ta gra również sprawdza się znakomicie. Z kolei halówka to miły dodatek, który stanowi alternatywę dla głównej gry plenerowej i jest ogólnie trudniejszy stanowiąc jeszcze większe wyzwanie. Microprose Soccer wciąż oferuje znakomitą rozrywkę i gra się tak samo rewelacyjnie jak 35 lat temu, bo ta gra ma kosmiczną grywalność jakiej teraz można ze świecą szukać w obecnych grach sportowych. Zwłaszcza gra jest petardą, gdy w kilka osób rywalizuje się o puchar świata i już samo losowanie rywali w grupach jest emocjonujące. Nie mówiąc o emocjach, gdy trafiają gracze na siebie w systemie pucharowym po wyjściu z grupy. Lepiej mieć wtedy było do swej dyspozycji w pełni sprawny joystick. Ta gra piłkarska jest niepokonana na C-64, która jest wyraźnie lepsza od pozostałych wersji, które są mniej dopracowane, bo mają gorsze przewijanie, slabsze udźwiękowienie i kolizje sprite'ów. Nawet wersja Amigowa może się kryć ze wstydu, gdy porównam ją do oryginalnej wersji z C-64. Tak to już jest z tymi portami, że często bywają rozczarowujące, a z tego co orientuje się w przypadku tej gry nie były przygotowane przez Sensible Software tylko inne studia.
Grafika i udźwiękowienie. Gra w oryginalnej wersji na C-64 posiada niesamowitą oprawę wizualną. Grafika jest doskonała, a sprite'y wyglądają świetnie. Jedna z najładniejszych gier na ten komputer. Duża zasługa w tym świetnego doboru kolorów z palety barw. Animacje są również doskonałe i gra jest niesamowicie płynna i dynamiczna w wersji oryginalnej na C-64. Świetnym efektem wizualnym jest to, że gdy kopniemy piłkę w górę to robi się co raz większa na ekranie. Gra posiada nawet efekty pogodowe jak deszcz i efektowne błyski piorunów co było rzeczą rzadko spotykaną w grach z lat 80' nawet na 16-bitowej Amidze, a już tym bardziej na 8-bitowym C-64. Dźwięk również stoi na wysokim poziomie. Ścieżka dźwiękowa Martina Galwaya ma cudowną krótką melodię na C-64, której nie da się po prostu zapomnieć, bo zostaje już w głowie na zawsze.
Podsumowanie. Microprose Soccer to imponująca gra piłkarska stworzona z ogromną dbałością o szczegóły. To prawdziwy majstersztyk pod względem grywalności. Najlepszy soccer lat 80', jeśli mowa o kultowej oryginalnej wersji z C-64. Jedna z najlepszych gier sportowych w historii. Gra pełna stylu i minimalizmu. Powód dla którego ta gra tak imponowała nie wynika tylko z samej koncepcji, ale z faktu, że każdy szczegół został perfekcyjnie przemyślany i dopracowany na czele z wygodnym sterowaniem na joysticku, widowiskowymi paradami bramkarzy, szalonymi kombinacjami podań, przesadnie podkręconymi strzałami, imponującą symulacją pogody, prześliczną oprawą wizualną czy ogólnie niesamowicie płynną rozgrywką. Przewijanie jest szybkie, sztuczki piłkarskie działają dobrze i są przydatne, a tryb Mistrzostw Świata działa idealnie dzięki temu, że każda reprezentacja stanowi inne wyzwanie co czyni ją również atrakcyjną grą dla jednego gracza. Zdecydowanie najlepszą wersją jest ta z Commodore 64, która zawstydza nawet wersję Amigową. To jedna z najlepszych gier na C-64 i zarazem najładniejszych wizualnie gier pod ten słynny komputer. Tak wysoka ocena jest tylko i wyłącznie za kultową wersję z C-64, która jest zjawiskowa. Oczywiście najlepszym soccerem w historii gier komputerowych jest ponadczasowe Sensible World of Soccer (1994) od tego samego studia, która rządziła na Amidze. Do dziś są organizowane turnieje w Sensible World of Soccer. Studio Sensible Software są mistrzami od tworzenia najlepszych soccerów 2d na rynku komputerowym z widokiem z góry, a wszystko zaczęło się od Microprose Soccer z C-64.

Najlepsze gry cenionego brytyjskiego studia Sensible Software to Microprose Soccer (1988), Mega-Lo-Mania (1991), Sensible soccer (1992), Cannon Fodder (1993), Sensible world od soccer (1994). Wiele osób docenia też Sensible Golf (1995). W sumie Cannon Fodder 2 (1994) też jest całkiem niezły, ale nie tak genialny jak pierwsza część, która jest jedną z najlepszych gier na Amigę. Sensible Software opanowali do perfekcji tworzenie wspaniałych gier z małymi ludzikami na ekranie. W erze 2d na scenie Amigowej radzili sobie równie doskonale co dwa inne studia brytyjskie Team 17 i Bitmap Brothers.

Kultowa wersja oryginalna na komputer C-64:
https://www.youtube.com/watch?v=CcfFEecaYPc
Halówka na komputer C-64:
https://www.youtube.com/watch?v=-nCfyjknHLg
Wersja na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=ORVdVFVgUU8
Wersja na komputer Pc:
https://www.youtube.com/watch?v=RqQaMKmAm18
Soundtrack z wersji z C-64 z niezapomnianą melodią Martina Galwaya:
https://www.youtube.com/watch?v=YwNSe5vnS-M&list=RDYwNSe5vnS-M&start_radio=1

Barry Leitch (C-64 i Amiga) - Soundtrack z gry Silkworm (1988) od studia Tecmo.
Silkworm to rewelacyjny scrolling shooter od Tecmo. Główną cechą, która wyróżniała Silkworma spośród legionów doskonałych strzelanek z przesuwem poziomym typu Delta (1987), R-Type (1987), Katakis (1987), Armalyte (1988) jest jego wspaniały tryb kooperacji dla dwóch graczy, który przebił tryb kooperacji z Katakis i Armalyte. Mamy możliwość grania dwoma całkowicie różnymi pojazdami helikopterem i jeepem, gdzie granie w dwóch jednocześnie zapewnia mnóstwo frajdy. Obydwie maszyny kooperacyjnie sieją spustoszenie w tej świetnej strzelance z salonów gier wspaniale skonwertowanej na komputery Amiga i C-64. Zawsze wolałem grać jeepem niż helikopterem, bo jest może trochę trudniej, ale ciekawiej, bo to dość niespotykany wariant sterowania na ramy scrolling shootera, bo mamy możliwość skoku pojazdem naziemnym oraz ustawiania działka dysponując pełnym zasięgiem ognia w promieniu 180 stopni, który ustawiamy ręcznie mając możliwość strzelania w kierunku jakim chcemy do przodu, do góry bądź do tyłu. Helikopterem który jest bardziej zwrotny nie możemy strzelać zza siebie i bezpośrednio nad sobą. Grając solo oba pojazdy są bardziej podatne na niektóre ataki wroga, ale razem w odpowiednich rękach graczy, którzy są zgrani ze sobą mogą stać się zabójczą kombinacją. Gra poza niesamowitą grywalnością wyróżniła się również miłą dla oka kolorową grafiką oraz świetną muzyką w menu. Gra jest zróżnicowana i piękna. Dynamika w zawrotnym tempie z mnóstwem wrogów do ubicia na ekranie. To atrakcyjnie wyglądająca gra wypełniona po brzegi oryginalnie zaprojektowanymi, zmechanizowanymi przeciwnikami, którzy atakują w ogromnych rojach sprite'ów. Poruszają się po ekranie z bardzo przyzwoitą liczbą klatek na sekundę co jest nie lada wyczynem na 1988 rok zwłaszcza na 8-bitowym C-64 biorąc pod uwagę ile chaosu mamy na ekranie. Pojawiają się też gigantyczni bossowie, którzy przyćmiewają nasze pojazdy swoimi ogromnymi rozmiarami i tworzą równie imponujące eksplozje. Tła są pięknie narysowane, a odcienie i pory dnia zmieniają się z poziomu na poziom co sprawia, że podróż jest świeża i ciekawa. Ekran tytułowy i tryb demonstracyjny oferują całkiem chwytliwą melodię przewodnią, którą podlinkowałem. Mnóstwo fantastycznych efektów dźwiękowych robi też wrażenie jak wystrzeliwane w olbrzymią prędkością pociski, kule rykoszetujące o metal i eksplozje wybuchających pojazdów. Silworm oferuje jedne z najgłośniejszych odgłosów eksplozji jakie kiedykolwiek słyszałem w grach wideo czy to przy przekroczeniu masy krytycznej czy przy zniszczeniu bossów, a zwłaszcza na podłączonym komputerze pod zjawiskową wieżę Technics to była miazga. Gra najwyższej klasy, a zwłaszcza w trybie dla dwóch graczy. Wciąż ta gra potrafi zapewnić mnóstwo świetnej zabawy. Bez wątpienia jedna z najbardziej dopracowanych konwersji gier automatowych z lat 80' jakie kiedykolwiek przeniesiono na komputery Amiga i C-64. Oczywiście najładniejsze wersje to automatowa i Amigowa, ale wersja na C-64 też budziła ogromny podziw, bo prezentuje wysoką jakość pod względem graficznym, muzycznym i animacyjnym jak na możliwości 8-bitowca z procesorem 1Mhz przy tak dużej liczbie wrogów na ekranie. Gra doczekała się również świetnego sequela SWIV (1991), który był strzelanką z inną perspektywą, bo z przesuwem pionowym. Druga część imponowała pod względem technicznym zwłaszcza w wersji Amigowej mimo, że mieściła się na zaledwie jednej dyskietce. Dwójka również błyszczała najmocniej dzięki kooperacji. Aczkolwiek nie było to już tak fajnie zrobione jak przy jedynce, gdzie granie jeepem jest tak zajebiste. Dla mnie osobiście Silkworm jest bardziej zjawiskowy niż SWIV. Oczywiście obie części to klasa światowa w swoim gatunku.

Soundtrack z wersji na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=jkJ73Uk9vgQ&list=RDjkJ73Uk9vgQ&start_radio=1&ab_channel=Kuokka77
Soundtrack z wersji na komputer C-64:
https://www.youtube.com/watch?v=kOSayHg5cE8&list=RDkOSayHg5cE8&start_radio=1&ab_channel=Game-Movie%E3%80%88C64%E3%80%89
Gameplay z wersji oryginalnej z automatów:
https://www.youtube.com/watch?v=yPa7tl409Vw&ab_channel=MediaPool
Gameplay z wersji na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=tyktnYLdmzc&ab_channel=WorldofLongplays
Gameplay z wersji na komputer C-64:
https://www.youtube.com/watch?v=CVU-lG0QJUQ&ab_channel=WorldofLongplays

RoboCop 3 to ambitna gra akcji w środowisku 3d wyprodukowana przez studio Digital Image Design. Gra została wydana w 1991 roku na komputerach Amiga, Atari ST i Pc przez Ocean Software specjalizujących się w grach na licencji filmowej. Gra zapoczątkowała kilka rzeczy, które lata później stały się standardem w branży. Zdecydowanie wyprzedzała swoje czasy, ale częściowo ucierpiała z powodu swojej oryginalności. Skorzystała jednak na tym, że ukazała się na długo przed fatalnym filmem Robocop 3 (1993) otoczonym złą sławą, którego premierę wstrzymywały problemy finansowe wytwórni Orion. Dzięki temu fabuła gry jest nieco bliższa pierwotnemu scenariuszowi Franka Millera zanim został on zmasakrowany i ugrzeczniony względem pierwszych dwóch części na potrzeby dużego ekranu pod kategorię wiekową PG-13.
Fabuła. OCP gigant branży bezpieczeństwa i budownictwa desperacko pragnie rozpocząć prace nad swoim nowym projektem Delta City. Zatrudnili bezwzględną grupę najemników, aby wypędzić ludzi i zrobić miejsce dla korporacyjnych buldożerów. Niechętni do opuszczania swoich domów mieszkańcy tworzą grupę oporu, aby odeprzeć grabieżców i chronić swoje domy. Kiedy rozchodzi się wiadomość, że Ruch Oporu przeprogramował ED209 i użył go do włamania się do policyjnego arsenału RoboCop zostaje wysłany na miejsce zdarzenia, aby schwytać uciekających przestępców. Tak zaczyna się ta historia. Później jest jeszcze ciekawiej dzięki wstawkom z mediów między misjami oraz rozgałęzieniom fabularnym, gdzie musimy dokonać wyboru co sprawia, że warto zagrać kilka razy, by poznać wszystkie warianty.
Gameplay. Podążając za duchem czasu trzecia część gry to ambitna i nowatorska produkcja, która została wydana na najmocniejszych komputerach w trójwymiarowej grafice wektorowej, a nie jak poprzednie części, które były platformówkami 2d z konwencjonalną grafiką pikselową. Wcielamy się w tytułowego Robo i szybko zostajemy wplątani w splot wydarzeń, gdzie prym wiodą skorumpowane korporacje i brutalne gangi uliczne. Samo oglądanie RoboCopa w akcji to prawdziwa przyjemność. RoboCop porusza się niemal jak w filmie. Robo powoli porusza się i obraca, a celownik składający się z ruchomych osi X i Y namierza cele. Wbudowany system podświetla złoczyńców migającym ekranem. Produkcja wymaga chwili czasu, aby się do niej przyzwyczaić, bo sterowanie jest tutaj bardzo specyficzne i wręcz niepowtarzalne pod względem oryginalności, ale kiedy już załapiemy to gra się zajebiście. Prawdziwym atutem RoboCopa 3 jest atmosfera. To magiczne słowo. Tytuł skutecznie wciąga nas prosto w świat filmowego RoboCopa. W grze mamy wybór czy rozegrać każdą z sekcji zręcznościowych osobno wedle własnego uznania, którą sobie akurat wybierzemy co w zasadzie jest formą samouczka czy przejść w całości tryb fabularny przechodząc wszystkie misje po kolei co jest optymalnym wyborem. Gameplay jest bardzo zróżnicowany. Oferuje między innymi swobodne poruszanie się po obszarach, napięte i brutalne strzelaniny z perspektywy pierwszej osoby, płynną i szybką jazdę samochodem oraz latanie dzięki plecakowi odrzutowemu, a to wszystko na w pełni trójwymiarowym silniku. Jazda samochodem jest bardzo fajna, ale szczególnie podoba mi się strzelanka z perspektywy pierwszej osoby, gdzie chodzimy i strzelamy do złych facetów. Za każdym razem, gdy zostajemy trafieni wyświetlacz na naszym wizjerze szwankuje i trzeszczy jak rozstrojony telewizor CRT. To wszystko sprawia, że trudniej jest namierzyć kolejnego wroga i wystrzelić celnie kilka kul w jego tors czy głowę. Skradanie się po korytarzach z celownikiem w gotowości to niezwykle nastrojowe doświadczenie. W tle szepcze nastrojowa muzyka, a poziom naszej koncentracji jest bardzo wysoki, ponieważ nigdy nie wiemy, gdzie może czaić się kolejny bandyta. Przypadkowe zabicie niewinnej osoby poważnie obniża naszą skuteczność, która jeśli spadnie poniżej 30% powoduje awarię i ostatecznie wyłączenie systemu. Jazda radiowozem też daje mnóstwo frajdy. Wchodząc w zakręty wręcz czujemy ciężar pojazdu. Naszym celem jest staranowanie wrogich pojazdów, aż te się rozbiją. Rozgrywkę podczas jazdy można oglądać z maksymalnie dziesięciu ujęć kamery. Niektóre z nich są naprawdę spektakularne, ponieważ pozwalają na iście cyrkowe przejażdżki. Niestety granie w każdym z tych trybów jest praktycznie niemożliwe, ponieważ trudność w ocenie sytuacji sprawia, że jest to zdecydowanie zbyt trudne. Nie umniejsza to jednak uroku w postaci szerokiego wyboru i jest godnym uwagi dodatkiem. Niektóre tryby kamery uruchamiają się automatycznie, gdy dzieje się coś wyjątkowego. W trakcie pościgu gra oferuje jedną ze swoich najciekawszych funkcji. Dostajemy wiadomość o nowym celu. Oznacza to, że musimy wtedy dokonać wyboru co zrobić. Motyw ten przewija się przez całą grę i niezależnie od tego jaką decyzję podejmiemy na tych skrzyżowaniach fabularnych wpływa to na przebieg przygody. Sekcja z walką podczas latania to jak dla mnie najtrudniejsza sekcja do opanowania. To jedyne miejsce w którym mamy wybór broni. Cała akcja tutaj rozgrywa się wokół kompleksu przemysłowego. To punkt kulminacyjny gry, gdzie trzeci wymiar jest doskonale wykorzystany. W finałowym scenariuszu walczymy z superandroidem Ninja. Z technicznego punktu widzenia jedną z najbardziej dopracowanych części gry jest właśnie ta trójwymiarowa bijatyka z udziałem RoboCopa i japońskiego androida, którą również można podziwiać z wielu różnych punktów widzenia. W sumie każda sekcja jest bardzo interesująca i trzeba oddać twórcom szacunek za podjęte ryzyko, bo gra mocno różniła się od innych gier na licencji filmowej. Tak czy inaczej należą się duże brawa dla Digital Image Design za odważny wysiłek i udane stworzenie najlepszej gry RoboCop na Amigę 500 i to jeszcze w trójwymiarowym środowisku. Grę odświeżyłem sobie w wersji Amigowej emulującej grę tak jakby była zainstalowana na HDD podłączonym pod Amigę. Taki sposób emulowania gier z komputera Amiga jest dla mnie najlepszy, bo wszystko ładuje się błyskawicznie i nie trzeba bawić się w żonglowanie wirtualnymi dyskietkami. Aczkolwiek w przypadku tej gry nie byłoby pewnie dramatu, bo mieściła się na 3 dyskietkach.
Grafika i udźwiękowienie. Gra w czasach premiery zachwycała grafiką 3D i nastrojową ścieżką dźwiękową! Oprawa graficzna i klimat są spektakularne, a muzyka jest po prostu genialna, bo znakomicie buduje napięcie przez całą grę. W sekwencjach w których obserwujemy wydarzenia z perspektywy Robo czujemy się jak w filmie. Gdy zostaje Robo postrzelony ekran na chwilę trzeszczy i zacina się, a sterowanie przestaje reagować, podczas gdy jego systemy się regenerują. Kiedy rozbija się samochód przednia szyba pęka. To triki, które sprawdziły się znakomicie w filmie i równie dobrze sprawdzają się w grze video. Możliwość poruszania się po dość wiarygodnym wirtualnym świecie 3D robiło niemałe wrażenie. Sceny jazdy również są niesamowite. Trzeba przyznać, że grafika 3D w sekcji jazdy jest najwyższej klasy. Szczegółowa, kolorowa, a radiowóz RoboCopa porusza się realistycznie. Głównym chwytem fabularnym filmów były oczywiście wiadomości telewizyjne, które nieustannie urozmaicały akcję. Gra też je wykorzystuje i wprowadza nas dzięki nim w poszczególne sekcje gry komentując akcję. Choć są miłym dodatkiem do poszczególnych sekwencji akcji fajnie sprawdzają w wersji interaktywnej, gdzie pomagają w rozwoju fabuły. Ekrany są absolutnie niesamowite z rozpoznawalnymi postaciami z filmów. Przez to, że mamy do czynienia z produkcją z grafiką 3d na Amidze 500/600 liczba klatek na sekundę w tej grze była bardzo skromna porównując do innych gier z przyjaciółki, które są w większości produkcjami 2d, dlatego działały bardzo płynnie. Gra była nieco płynniejsza na dopakowanej Amidze 1200. Najlepiej śmigała jednak na Pc 386, a do tego na blaszaku gra jest bardziej kolorowa niż na Amidze i Atari ST oraz na ekranach postacie mają animacje twarzy.
Podsumowanie. Robocop 3 to surowy klejnot i świetny kawałek programowania, który jest zróżnicowany gameplayowo. Prekursor dzisiejszych gier FPS, wyborów fabularnych oraz całej tej ekstrawagancji 3D. Klasyk ze świetną prezentacją i niepowtarzalnym klimatem. Polecam ze względu na przełomową grafikę 3d, świetną atmosferę, porządne udźwiękowienie, dopracowaną i zróżnicowaną rozgrywkę oraz wciągającą zabawę. Całkiem dobrze oddaje też ducha filmów z uniwersum RoboCop. Jedna z wielu kultowych gier z zjawiskowego komputera Amiga, które mocno zapisały się w historii gamingu. Ogólnie rzecz biorąc to pierwszorzędny hit 3d z samego początku lat 90', który naprawdę mnie zaskoczył swoją jakością na poczciwej Amidze 500, który był komputerem, który znakomicie radził sobie jedynie z grafiką 2d zawstydzając na tym gruncie inne komputery w grach 2d z lat 1985-1993, a w grafice 3d wyraźnie odstawał od mocnych modeli Pc 386, gdzie nawet mocno rozbudowana Amiga 1200 oglądała plecy blaszaka.

Wersja na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=jtvNdqAbjSA
Wersja na komputer Pc:
https://www.youtube.com/watch?v=Y3j5gu_6SFQ

Tutaj pisałem o wrażeniach z pierwszej części serii - Robocop (1988):
https://www.gry-online.pl/gry/robocop-1989/z11a9f

Sixto Rodriquez - The Best Music
Niedawno obejrzałem świetny dokument o tym artyście o wielkim sercu do muzyki. Niesamowita historia tego skromnego człowieka została przedstawiona w dokumencie - Searching for Sugar Man (2012), który wygrał oskara. Wydaje się jego historia tak nieprawdopodobna, że wręcz nierealna, a jednak życie często pisze najciekawsze scenariusze. Wydane przez niego płyty w Ameryce na początku lat 70' sprzedawały się fatalnie więc wytwórnie zerwały z nim kontrakt. W USA jego muzyka wtedy przeszła bez echa i w swoim kraju był praktycznie anonimowy. Nieoczekiwanie jego muzyka w RPA porwała tłumy, bo była bardziej popularna niż samego E.Presleya i inspirowała przez dekady całe pokolenia swoim przekazem. Stał się tam bożyszczem tłumów. Rodriquez nic o tym nie wiedział i pracował przez większość tego czasu fizycznie klepiąc biedę. Dopiero zdeterminowani fani z RPA odnaleźli go w latach 90' co doprowadziło do nieoczekiwanego ożywienia jego kariery muzycznej.
https://www.youtube.com/watch?v=aOE6D4uv2EQ&list=RDaOE6D4uv2EQ&start_radio=1

Anna Jantar - Moje jedyne marzenie (1979)
Szczególna piosenka dla mnie :)
https://www.youtube.com/watch?v=AweADc0UNPQ&list=RDAweADc0UNPQ&start_radio=1&ab_channel=Meg

Anna Jantar - Jambalaya (Baju, baj proszę pana) (1978)
Cudo! Kocham to na zabój:)
https://www.youtube.com/watch?v=RN-zjByCN7o&list=RDRN-zjByCN7o&start_radio=1

Anna Jantar - Staruszek Świat (1975)
https://www.youtube.com/watch?v=faewaZZNBCc&list=RDfaewaZZNBCc&start_radio=1&ab_channel=OlafOttoKosowski

Anna Jantar - Tyle słońca w całym mieście (1974)
https://www.youtube.com/watch?v=8BzYuue6gGc&list=RD8BzYuue6gGc&start_radio=1&ab_channel=OlafOttoKosowski

Anna Jantar - Najtrudniejszy pierwszy krok (1975)
Niemiecka wersja. Zarówno polska i niemiecka wersja to mistrzostwo świata.
https://www.youtube.com/watch?v=rc3m8HHmjDE&list=RDrc3m8HHmjDE&start_radio=1&ab_channel=OlafOttoKosowski

Anna Jantar - Najtrudniejszy pierwszy krok (1973)
Wybaczcie, że dziś tak dużo, ale to szczególny wybór. Największa ikona polskiej muzyki wraz z Czesławem Niemenem. Gwiazda wielkiego formatu. Smutek, że Anna Jantar zginęła tak młodo w wieku 30 lat w katastrofie lotniczej. Jej słowa piosenki "Nic nie może wiecznie trwać" 1979 okazały się wręcz prorocze. Bez wątpienia pani Anna to żeński odpowiednik Czesława Niemena pod względem czystego talentu. Umierając tak młodo będąc na szczycie stała się legendą.
https://www.youtube.com/watch?v=kZihuUfyZJQ&list=RDkZihuUfyZJQ&start_radio=1&ab_channel=OlafOttoKosowski

The Untouchables to dynamiczna gra akcji z śliczną grafiką i elektryzującą muzyką, a szczególnie w wersji na C-64, która powstała na podstawie znanego filmu gangsterskiego. Gra została wydana przez Ocean Software w latach 1989-1990 na komputery C-64, Amstrad, Spectrum, Amiga, Atari ST, Pc. W pierwszej połowie lat 90' pojawiła się też na konsolach NES i SNES. Doskonała adaptacja od studia Ocean, która jest jedną z ich najlepszych produkcji łącząca udanie różne style rozgrywki w jednej grze. Wcześniej Ocean błysnął takim stylem projektowania poziomów z różnymi perspektywami przy grze Platoon (1987). Obie gry zostały wysoko ocenione zwłaszcza w wersjach na komputer C-64.
Gameplay. Gra odtwarza najważniejsze fragmenty filmu i jest podzielona na kilka zróżnicowanych poziomów. Na każdym poziomie sterowanie jest bardzo precyzyjne i dość łatwe w obsłudze na joysticku mimo dużego stopnia zróżnicowania rozgrywki. Pierwszy poziom jest z gatunku strzelanki/platformówki. Zbieramy dowody ścigając się z czasem. Trzeba zabić dziesięciu bossów i zdobyć od każdego dowód, aby ukończyć ten poziom, który jest bardzo trudny i dość długi jak na otwarcie. Po pierwszym poziomie gra staje się przystępniejsza, ciekawsza i zaczyna się prawdziwa zabawa. Mamy kilka świetnych etapów point & shoot z różnych perspektyw dziejących się na moście, zaułkach i dachu oraz etap z widokiem z lotu ptaka na dworcu kolejowym w którym trzeba chronić wózek dziecięcy. Gra posiada też świetne zakończenie w filmowym stylu. Różnorodność poziomów pod względem przedstawienia akcji jest tutaj niezwykle imponująca na lata 80'. Wersja Amigowa i dyskietowa C-64, gdzie trzeba przechodzić wszystkie poziomy po kolei potrafią dać w kość wymagającym pierwszym poziomem. Pocięta wersja kasetowa C-64 umożliwiała wczytanie dowolnego poziomu bez męczenia się z pierwszym poziomem. Początkowo na przełomie lat 80'/90' poznałem grę w taki właśnie sposób. Dopiero później miałem pełną wersję dyskietkową C-64 i port Amigowy. Pierwszy etap gry w magazynie jest zdecydowanie za trudny jak na początek więc podejrzewam, że wiele osób nie przeszło go i nie wie jak wiele straciło. Pozostałe poziomy są genialne i doskonale oddają klimat filmu.
Grafika i udźwiękowienie. Ładne tła i duszki oraz bardzo fajna muzyka, gdzie najlepszy motyw jest remixem znanego mi utworu. Efekty dźwiękowe również są całkiem niezłe. Wersja C-64 jest niezwykle imponująca technicznie. Prawdziwy pokaz mocy tego 8-bitowca. Posiada szczegółowe tła z wieloma detalami, wyraźne sprite'y w dość wysokiej rozdzielczości i ma najlepiej dobraną muzykę, która świetnie brzmi. Nagłówki w gazetach również są znakomicie zrobione. Dochodzą do tego wspaniałe animacje podczas etapów point & shoot w trakcie przemieszczania postaci, turlania się czy przeładowywania broni. Najlepszy motyw muzyczny z gry to oczywiście remix utworu Easy Winners legendarnego Scotta Joplina. Pojawił się ten utwór między innymi w słynnym filmie Żądło (1973) w nowocześniejszej formie niż oryginał z początku XX wieku.
Podsumowanie. Niewątpliwie The Untouchables uchodziło za jedną z najlepszych adaptacji filmowych wśród gier video. Gra udanie podąża za fabułą filmu Untouchables. Ciekawe i zróżnicowane poziomy, dynamiczna akcja, piękne tła i oszałamiające duszki oraz niesamowita ścieżka dźwiękowa Jonathana Dunna na C-64, który zremixował między innymi kultowy utwór Easy Winners. Gra dość wymagająca, ale bardzo satysfakcjonująca. To gra, która mnie swego czasu zachwyciła w wersji z C-64 i ocena tak wysoka głównie za tę wersję, która jest nabliższa doskonałości. Na Amidze grało się też fajnie, ale już tak dużego wrażenia na mnie nie zrobiła jak wersja z C-64 pod względem dopracowania, szaty graficznej i doboru muzyki. Uważam, że grafika na C-64 jest mroczniejsza i bardziej klimatyczna niż pozostałych wersji, a muzyka w SID z Commodore najlepsza. Na C-64 najlepszy motyw muzyczny pojawia się zarówno na etapie poczatkowym w magazynie i na poziomie z dworcem kolejowym, a na Amidze jedynie na dworcu w lekko przyspieszonej formie co jest w pewnym stopniu rozczarowujące, gdy wcześniej poznaliśmy wersje na C-64. Mimo wszystko wersja Amigowa i tak była całkiem niezła na 8/10. Wersja pc to badziewie.

Równie imponująca gra brytyjskiego studia Ocean Software na podstawie filmu co The Untouchables (1989) to jedynie Platoon (1987). Na trzecim miejscu podium Batman: The Movie (1989). Byli wtedy najlepszym studiem od tworzenia gier na podstawie filmów oraz produkowania ich w bardzo ambitny sposób z różną perspektywą przedstawiania akcji 2d, FPP, TPP itp.

Wersja na komputer C-64:
https://www.youtube.com/watch?v=1faSgIm7w0k
Wersja na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=aVnwhinmVco
Wersja na komputer Pc:
https://www.youtube.com/watch?v=nGs6bIEI3D0
Kultowy motyw muzyczny - C-64:
https://www.youtube.com/watch?v=0FQZ569u8FA&list=RD0FQZ569u8FA&start_radio=1
Kultowy motyw muzyczny - Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=D3SVHfn6mjo&list=RDD3SVHfn6mjo&start_radio=1

Scott Joplin - Easy Winners
https://www.youtube.com/watch?v=dLH5YGulcTs&list=RDdLH5YGulcTs&start_radio=1

Waldemar Kazanecki - Full Soundtrack z filmu Noce i Dnie (1975)
Mistrzowski epos historyczny w którym gwiazdy rywalizują ze wspaniałą scenografią. Arcydzieło polskiej kinematografii z gwiazdorskim blichtrem i intelektualną emancypacją. Przepiękna muzyka Waldemara Kazaneckiego. Cudne zdjęcia. Znakomita reżyseria i scenariusz Jerzego Antczaka. Niesamowita i inspirująca adaptacja rewelacyjnej powieści Marii Dąbrowskiej. Perła wśród polskiej klasyki. Duet głównych bohaterów zagrany przez Jadwigę Barańską i Jerzego Binczyckiego absolutnie po mistrzowsku. Bez dwóch zdań pod względem rozmachu i dopracowania to polski odpowiednik amerykańskiego klasyka "Przemineło z wiatrem" 1939. Najlepszy dla mnie motyw muzyczny z filmu "Noce i dnie" to walc Barbary otwierający soundtrack, ale podlinkuje też ten motyw osobno.
https://www.youtube.com/watch?v=gGZGhiJKVv0&list=RDgGZGhiJKVv0&start_radio=1&ab_channel=KarolBorowiecki

Street Rod to klimatyczna gra wyścigowa od polskiego studia California Dreams. Gra ukazała się w 1989 roku na komputerach Commodore 64 i Pc, a 1990 roku w najbardziej urodzajnej wersji na Amidze. To pierwsza bardzo udana polska produkcja. Jedna z najlepszych gier wyścigowych swoich czasów z dużą dawką strategii. Możemy modyfikować i tuningować wiele starych samochodów, a także rzecz jasna testować swoje umiejętności jazdy. Od momentu premiery Street Rod stał się natychmiastowym klasykiem, bo zapisał się w historii gier komputerowych jako pierwsza trójwymiarowa gra wyścigowa z perspektywy pierwszej osoby w której można naprawiać i modyfikować samochody. Gra zaoferowała możliwość kupowania używanych samochodów, handlu częściami zamiennymi i modyfikowania wszystkiego od silnika po tylne spoilery. Chociaż w tamtym czasie istniały inne znakomite gry wyścigowe żadna z nich nie pozwalała na tuning silnika, skrzyni biegów ani wprowadzanie różnych zmian kosmetycznych.
Gameplay. Akcja gry osadzona jest w 1963 roku, kiedy rządził rock'n'roll, a młodzi chłopcy organizowali między sobą nielegalne wyścigi. Polscy producenci mieli wystarczająco dużo wyczucia stylu, że wpadli na taki fajny pomysł. Gra polega na zakupie i tuningu różnych klasycznych samochodów, a następnie wykorzystaniu ich w licznych wyścigach ulicznych. Naszym ostatecznym celem jest pokonanie Króla, zdobycie jego samochodu i dziewczyny. Bułka z masłem. Interfejs gry jest stosunkowo prosty i przyjemny w obsłudze. Opcje obejmują elementy garażu. To naprawdę fajny pomysł, którego do tej pory żadna inna gra wyścigowa nie miała w sobie. Kolejnym realistycznym elementem jest możliwość sprzedaży samochodu i targowania się. Po pierwsze musimy kupić samochód mając do dyspozycji ograniczoną ilość pieniędzy więc jest to używany samochód bez wypasionych dodatków. Następnie możemy go zmodyfikować. Z gazety zamawiamy części zamienne, którymi możemy podkręcić swój samochód. Street Rod jest przyjemny nie ze względu na wyścigi, a właśnie ze względu na aspekt strategiczny. Każda czynność w garażu zajmuje trochę czasu, ale to animacje i poczucie, że faktycznie coś się robi w garażu sprawiają, że ta gra jest tak wyjątkowa. Zakupione części montujemy sami krok po kroku wchodząc pod maskę lub pod samochód. Dreszczyk emocji związany z rozbieraniem samochodu, podkręcaniem silnika i wymianą skrzyni biegów rekompensuje wszystko. Możemy też przemalować brykę czy dodać naklejkę na drzwi, ale ponieważ każda modyfikacja kosztuje, a zasoby nie są ograniczone trzeba jasno określać priorytety. Następnie ruszamy na wyścig. Mamy dwa rodzaje wyścigów, ale w obu liczy się przede wszystkim prędkość. Możemy ścigać się o pieniądze lub o samochody, a wtedy zwycięzca otrzymuje samochód przeciwnika. Te wyścigi są naszym głównym źródłem dochodu. Części samochodu stale się zużywają więc musimy kupować ich całkiem sporo. To sprawia, że gra jest dość strategiczna, bo wymaga przemyślenia ile warto postawić w wyścigu przeciwko danemu kierowcy i jak wydawać mądrze pieniądze na swój samochód. Jeśli rozbijemy samochód podczas wyścigu możemy go naprawić lub zezłomować. Po każdym wyścigu warto dostroić silnik, aby samochód jechał tak szybko jak to możliwe. Wyścigi zużywają opony bardziej niż normalna jazda więc trzeba sporo w nie inwestować. Trzeba też uzupełniać paliwo. W grze podobnie do Test Drive mamy również policję, która karze nas mandatami. Gra się kończy naszą porażką, jeśli nie mamy już samochodów w garażu ani wystarczająco dużo pieniędzy, aby je kupić. Generalnie potrzebujemy kilku tysięcy dolarów, aby zdobyć najlepszy samochód jaki możemy zbudować, by w ogóle stawić czoła Królowi. Gdy już wygramy wystarczającą liczbę wyścigów i będziemy mieć w garażu wymarzoną maszynę do osiągania dużych prędkości możemy stanąć przed ostatecznym wyzwaniem. Po drodze wiele zależy od nas i wiąże się z ryzykownymi decyzjami typu czy ulepszyć stary samochód czy kupić najszybszy jaki można kupić za pieniądze itd. Ta gra wciąż jest zajebista, bo posiada mnóstwo klimatu! Cała magia tkwi w kupowaniu samochodów i ich modyfikowaniu. Jej swobodne podejście i przepiękne klasyczne samochody przywodzą na myśl "Buntownik bez powodu” czy „American Graffiti”. Samochody klasyczne miodzio. Słabą stroną Street Rod jest powolność samych wyścigów, a zwłaszcza na C-64. Miałem grę zarówno na C-64 w wersji dyskietkowej i później najlepszą wersję z trzech na Amidze. Obie wersje przechodziłem po kilka razy. Odświeżyłem sobie wersje Amigową, bo wersje C-64 i Pc dość zauważalnie jej ustępują. Przy wersji Pc jest słabsza kolorystyka niż w wersji Amigowej i fatalne udźwiękowienie, a wesja C-64 ma najdłuższe czasy ładowania, które nie idzie przyspieszyć odpalając emulatorem. Jedyny znany mi sposób na szybsze ładowanie gier ze stacji dysków C-64 to posiadać ten komputer wraz ze specjalnym kartdridżem, który emuluje stację dysków. Takie czary mary :)
Grafika i udżwiękowienie. Jedna z niewielu gier wyścigowych w których podkręcanie silnika w garażu było zrobione z rozmachem. Ładna grafika i klimat minionej epoki dodaje grze charakteru. Sceneria wyścigów z czasem staje się nieco nudna i nie pozwala mocniej nacieszyć się samymi wyścigami. Muzyka brzmi dobrze zwłaszcza na Amidze. Radio odtwarza kilka znanych utworków rock and roll z lat 50'. Wersja na C-64 jest pod względem technicznym imponująca jak na moc 8-bitowca, ale ma najwolniejsze przewijanie obrazu podczas wyścigów i posiada zaledwie jeden utwór w ciągłej pętli. Na Amidze gra wygląda i brzmi zdecydowanie najlepiej, ale wersja PC za to jest ciut szybsza podczas samych wyścigów. Wersja Pc jak to w grach z lat 80' ma brzęczyk więc odtwarzanie muzyki i dźwięki ma fatalne. Dźwięki w grze to między innymi dźwięki używania narzędzi w garażu, dystrybutora przy tankowaniu na stacji benzynowej i odgłosy silników samochodowych, które różnią się w zależności od silnika. Dodatkowo podczas wypadku na drodze słyszymy huk, a gdy policja nas ściga słyszymy wycie syreny.
Podsumowanie. To jedna z najprzyjemniejszych gier wyścigowych. Świetna, pełna uroku gra dla wszystkich, którzy kochają samochody. Nie tylko wyścigi, ale także ich kupowanie, sprzedawanie i modyfikowanie. Wadą tej gry jest to, że pomimo bogatej oferty samochodów do kupienia wszystkie mają tę samą deskę rozdzielczą i identyczny sposób prowadzenia przez co rozgrywka jest mało urozmaicona. Kultowy Test Drive (1987) jako gra wyścigowa jest znacznie lepsza. Wydaje się to trochę zabawne, że taka gra wyścigowa jak Street Rod może być tak fajna nawet jeśli fragmenty z jazdą są trochę do bani, ale w tej grze precyzyjne tuningowanie samochodu ma pierwszeństwo i sprawia, że wyścigi stają się znośne. Modyfikacja i naprawa samochodów to tak naprawdę to co najmocniej napędza tę grę. Nowocześniejsze tytuły takie jak niektóre gry z serii Need for Speed pozwalały na zarowno ściganie się jak i ulepszanie samochodów, ale żadna z nich nie ma takiego uroku jak Street Rod. Polskie studio California Dreams w 1991 roku wypuściło sequel Street Rod w którym było jeszcze więcej możliwości garażowych. Dwójka pojawiła się tylko na Amidze i Pc, a ominęła C-64.

Street Rod na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=b8OxP2LmZcQ
Street Rod na komputer C-64:
https://www.youtube.com/watch?v=wSo8lq2NoL8
Street Rod na komputer Pc:
https://www.youtube.com/watch?v=ALxta1vF2ik

Street Rod 2 na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=nXsr9t4souw

Chris Hülsbeck (C-64) oraz Darius Zendeh (Amiga) - Soundtrack z gry Katakis (1987) od studia od Rainbow Arts.
Fenomenalny scrolling shooter w wersji oryginalnej na C-64. Gra przypomina rozgrywkę R-Type z wieloma świetnie zaprojektowanymi poziomami, ulepszeniami i różnymi bossami końcowymi. Gra składa się z dwunastu poziomów. Strzelając do wrogów niektórzy z nich zostawiają po sobie przydatne power-upy jak potężniejsze pociski, pociski samonaprowadzające, przyspieszenie czy bariery. Podobnie jak w przypadku R-Type możemy przyczepić drona w postaci różnokolorowych kul do przedniej lub tylnej części statku, które chronią nas przed pociskami bądź odczepić ją do użytku taktycznego, aby strzelały po ekranie jak szalone do wrogów. Nasze uzbrojenie zawiera również superwiązkę, którą aktywuje się przytrzymując przez chwilę przycisk strzału, a następnie go puszczając. Dostępny jest również tryb dla dwóch graczy w którym jeden steruje dronem, a drugi statkiem kosmicznym co jest dość oryginalnym doświadczeniem. W tę grę w oryginalnej wersji na C-64 gra się jak marzenie, bo grafika i dźwięk są doskonałe, rozgrywka jest szybka, dynamiczna, wciągająca i niezwykle satysfakcjonująca. Gra jest kolorowa i szczegółowa oraz posiada inny styl wizualny dla każdego poziomu. Dochodzą do tego pomysłowi bossowie na końcu poziomu. Energiczna ścieżka dźwiękowa Chrisa Hülsbecka z Commodore 64 jest inna dla każdego poziomu, a do tego osobno specjalna muzyka do konfrontacji z wielkimi złoczyńcami i dobre efekty dźwiękowe. To najlepszy scrolling shooter z przewijaniem poziomym jaki kiedykolwiek pojawił się na słynnym komputerze C-64. Znakomita oryginalna wersja na C-64 jest tak rewelacyjna, że okazała się wyraźnie lepsza od portu Amigowego. Podobnie było przy rewelacyjnym Armalyte, gdzie najlepszą wersją jest również ta z C-64. Wersja Amigowa broni się głównie muzyką Dariusa Zendeha, która co prawda jest zupełnie inna niż na C-64, ale również bardzo klimatyczna. Mimo wszystko większe wrażenie podczas rozgrywki robi ścieżka dźwiękowa z oryginalnej wersji z C-64 z rąk Chrisa Hülsbecka.

Soundtrack z wersji na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=Mgp4xpFGD3o&list=RDMgp4xpFGD3o&start_radio=1&ab_channel=ThunderRetro
Soundtrack z wersji na komputer C-64:
https://www.youtube.com/watch?v=e37-wB8T3bA&list=RDe37-wB8T3bA&start_radio=1
Gameplay z wersji na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=jtXDAG98LJs&ab_channel=WorldofLongplays
Gameplay z wersji oryginalnej na komputer C-64:
https://www.youtube.com/watch?v=BYr_QA1748U&ab_channel=WorldofLongplays

Chris Hülsbeck (C-64) oraz Darius Zendeh (Amiga) - Soundtrack z portów komputerowych hitu automatowego R-Type (1987).
Znakomity scrolling shooter. W tę strzelankę włożono mnóstwo wyobraźni i talentu projektanckiego. Gra zaimponowała organiczną, stylową grafiką, dobrym udźwiękowieniem, fantastycznym projektem poziomów, porządnymi power-up'ami, walkami z bossami i unikalnym pomysłem w postaci kuli mocy co dawało dodatkowe możliwości taktyczne w przetrwaniu. Zespół deweloperski czerpał inspirację z dzieł H.R. Gigera. Zwłaszcza bossowie i niektórzy wrogowie są ewidentnie wzorowani na Obcym. Szczególnym nowum jest tutaj ochraniająca nas kula, którą możemy przyczepiać zarówno z przodu kadłuba naszego statku jak i z tyłu. Fajną sprawą jest także możliwość posłania jej w bój, a także ładowania naszego działa i strzelania większymi, bardziej niszczycielskimi salwami. Oryginał automatowy najlepszy, ale bardzo dobra konwersja tej doskonałej strzelanki zręcznościowej wyszła na 8-bitowym komputerze C-64 z rąk Rainbow Arts i prawdopodobnie najlepsza jaką można było sobie wyobrazić skoro powstała w zaledwie 6 tygodni z powodu ugody prawnej i zlecenia zrobienia portu na komputer C-64 tego hitu automatowego, a wszystko zaczęło się od oskarżenia przez Irem studia Rainbow Arts o plagiat, gdy wypuścili Katakis na C-64, które było pod wieloma względami zadziwiająco podobne do R-Type. Jak widać w razie czego idzie się dogadać zamiast ubijać komuś konkurencyjny projekt jak zrobiłoby pewnie Nintendo żadając usunięcia ze sprzedaży Katakis. R-Type na 16-bitowej Amidze robiło zawsze na mnie nieco mniejsze wrażenie od wersji C-64, która powstała w niemal błyskawicznym tempie. Pewnie dlatego, że za port C-64 odpowiadał jeden z najbardziej cenionych programistów w branży Manfred Trenz czyli człowiek, który odpowiadał za tak genialne produkcje jak The Great Giana Sisters (1987) i Katakis (1987) pod C-64, a później także Turrican (1990) i Turrican II (1991) zarówno pod komputer C-64 i Amiga. Miał gość niesamowity talent. Gwarancja najwyższej jakości. W platformówce Run and Gun Turrican II, która była dla Manfreda Trenza jego opus magnum mamy nawet segment w stylu najlepszych gier scrooling shooter typu R-Type i Katakis, ale z jeszcze większą dynamiką. Muzyka z R-Type do portu z komputera C-64 jest autorstwa słynnego Chrisa Hülsbecka, który zasłynął świetną muzyką do The Great Giana Sisters (1987) z C 64, Katakis (1987) z C-64 i Turrican (1990) z C-64 i Amiga, a jeszcze mocniej fenomenalnym soundtrackiem do Turrican II (1991) z C-64 i Amiga oraz exa Amigowego Apidya (1992), gdzie przeszedł samego siebie. Turrican 2 i Apidya mają jedne z najlepszych ścieżek dźwiękowych z wszystkich gier video z lat 90'. Muzyka z wersji na komputer Amiga jest Dariusa Zendeha poza dwoma utworami, które są autorstwa Chrisa Huelsbecka.

Soundtrack z wersji na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=JoZ0IewzCT8&list=RDJoZ0IewzCT8&start_radio=1&ab_channel=JulianHAMES
Soundtrack z wersji na komputer C-64:
https://www.youtube.com/watch?v=aCy_8jsIUe4&list=RDaCy_8jsIUe4&start_radio=1&ab_channel=RandomVGMs
Gameplay z wersji oryginalnej z automatów:
https://www.youtube.com/watch?v=pVWtI0426mU&ab_channel=WorldofLongplays
Gameplay z wersji na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=hCrN8N-mrP0&ab_channel=WorldofLongplays
Gameplay z wersji na komputer C-64:
https://www.youtube.com/watch?v=3P-bWmr33Fo&ab_channel=WorldofLongplays

Grand Prix Circuit to niezwykle miodny symulator Formuły 1 od studia Distinctive Software, którzy wcześniej wyprodukowali znakomite Test Drive (1987). Gra została wydana przez Accolade w latach 1988-1989 na komputery C-64, Spectrum, Amstrad, Apple II, Pc, Amiga. Grand Prix wraz z Test Drive (1987) to z pewnością szczyt klasyków spod szyldu Accolade. Idealne połączenie gry zręcznościowej z symulacją F1, gdzie najmocniej błyszczała wersja na Commodore 64.
Gameplay. Gra oferuje widok ze środka samochodu tak jak w innych grach tego producenta Test Drive 1 i 2. Jednak w przeciwieństwie do poprzedniej gry studia czyli Test Drive (1987) ta gra zaoferowała kilka trybów rozgrywki oraz regulowany stopień trudności. Dostępne tryby rozgrywki to praktyka czyli jazda na czas po różnych torach w celu nauki prowadzenia bolidów Formuły 1 i bicia swoich rekordów czasowych, pojedyńczy wyścig z przeciwnikami na dowolnym torze oraz najciekawszy tryb mistrzostw, gdzie ścigamy się z elitą po ośmiu torach w Brazylii, Monako, Kanadzie, USA, Wielkiej Brytanii, Niemczech, Włoszech, Japonii. Na początku musimy wybrać nie tylko jeden z pięciu poziomów trudności gry od początkującego do profesjonalnego, ale także zespół w którym chcemy się ścigać czy to szybki Maclaren o najbardziej wymagającym prowadzeniu czy bardziej stabilne Ferrari o najmniejszej prędkości maksymalnej i przyspieszeniu, którym idzie pokonać płynnie niemal każdy zakręt czy też wyjątkowy Williams, który łączy w sobie to co najlepsze u konkurentów. Widoczna mapa toru na ekranie, brak wyścigów na mokrej nawierzchni czy brak ustawień samochodów przed wyścigiem w teorii wiele ułatwiają, ale w praktyce grze bardzo daleko do prostej gry wyścigowej. To symulacja w pełnym tego słowa znaczeniu, która nie wybacza żadnych dużych błędów. W trybie turniejowym na każdym torze bierzemy udział w okrążeniu kwalifikacyjnym walcząc o pole position, a później rywalizujemy z innymi bolidami w wyścigu. Zdobywamy punkty za zajęte miejsca tak jak profesjonaliści. Wszystko w nadziei na zdobycie tytułu mistrza i uniesienia trofeum. Słodki smak w razie zwycięstwa, ale daleka do tego droga. Pod względem sterowania Grand Prix Circuit przewyższa swoich kuzynów Test Drive 1 i 2. Niesamowite jak dobrze udało się Distinctive Software zaprogramować sterowanie zważywszy, że powstalo pod Joystick, a nie kierownicę. Prowadzenie bolidów jest bardzo responsywne, ale nie przesadnie czułe. Sama jazda charakteryzuje się też bardzo przyzwoitą liczbą klatek na sekundę jak na tego typu ambitną produkcję na C-64 i działającymi lusterkami bocznymi w których wszystko widać dokładnie co dzieje się za nami. Gdy tylko zaczynamy jazdę od razu czujemy gorączkę wyścigu. Wystarczy ruszyć i szybko zaczynamy czuć moc tych maszyn i ich unikalny styl prowadzenia. Widok z kokpitu jest niesamowity. Daje niesamowite wrażenia. Krzywa uczenia się jest odpowiednia dla tych, którzy są gotowi poświęcić czas. Gra posiada też tryb zniszczeń co może poskutkować nieukończeniem wyścigu, jeśli jeździmy przesadnie agresywnie. Niby dostępne są tylko trzy samochody oraz mamy jedynie 8 torów w trybie turniejowym, ale to osiem torów wzorowanych na prawdziwych i dziewięciu rywali z własnym stylem i umiejętnościami na torze. Wszystkie wyścigi w Mistrzostwach mają taką samą liczbę okrążeń przez co przejechanie długich torów zajmuje znacznie więcej czasu niż krótszych w stylu Monako. Posiadałem pełną wersję dyskietkową na Commodore 64. Prezentacja i grywalność na najwyższym poziomie. Fajnie było do niej teraz wrócić.
Grafika i udźwiękowienie. Wersja Amigowa technicznie jest niezła, ale to wersja z C-64 jest prawdziwym cudem technicznym w przypadku tej produkcji. Grafika na 8-bitowe C-64 jest kolorowa, ostra i wyraźna. Oprawa graficzna Grand Prix Circuit jest moim zdaniem lepsza niż w później wydanym przez to samo studio Test Drive 2 (1989), a animacje na swoje czasy wręcz znakomite. Gra na C-64 do tego działa świetnie z zaskakująco dużą liczbą klatek na sekundę jak na tego typu grę symulacyjną wydaną na 8-bitowca. Płynność animacji jest zauważalnie lepsza niż w Test Drive 1 i 2 w które grałem ostatnio. Intro z dużymi logami i muzyką Krisa Hatlelida prezentuje się także okazale. Klimatyczne otwarcie, które zawsze się mi podobało. Niewiele co prawda mamy tutaj muzyki, ale zdigitalizowane dźwięki gitary i perkusji w dużym stopniu przyczyniają się do tego, że muzyka przewodnia gry jest niezwykle chwytliwa. Efekty dźwiękowe w grze są również dobrze wykonane. Nie polecam wersji Pc, która brzmi tak tragicznie, że można od tego dostać zawału :)
Podsumowanie. Ta gra to jedna z najlepszych gier wyścigowych jakie kiedykolwiek powstały na Commodore 64 i tak wysoka ocena głównie z powodu tej znakomitej wersji z słynnego 8-bitowca. Całkiem dużo opcji rozgrywki jak na lata 80' oraz świetny gameplay w postaci symulatora gwarantujący wymagające, a zarazem satysfakcjonujące wrażenia. Świetna grafika i dźwięk w połączeniu z dobrym sterowaniem oraz intensywną akcją na rozgrzanym od opon asfalcie i przyjemną rozgrywką sprawiły, że Grand Prix Circuit jest grą, której nie sposób się było oprzeć. Bez dwóch zdań to najlepsza symulacja F1 na C-64, a licząc wszystkie symulatory samochodów to jedyna dla niej konkurencja na tym słynnym 8-bitowym komputerze to Test Drive 1 i 2 oraz nasze Street Rod (1989), która jest pierwszą bardzo dobrą grą polskiej produkcji, bo wysoko cenioną przez prasę i graczy. Polacy potrafili już w 1989 roku wyprodukować Topową produkcję :)
Natomiast na Amidze z symulatorow wyścigowych poza czterema już wymienionymi powyżej dobre są też Indianapolis 500 (1989), Formula One Grand Prix (1991) i Vroom (1991).

Grand Prix Circuit na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=tJXVfDlXUWY
Grand Prix Circuit na komputer C-64:
https://www.youtube.com/watch?v=CmGUzuSW5PU
Grand Prix Circuit na komputer Pc:
https://www.youtube.com/watch?v=fysoXmhtWy0&list=RDfysoXmhtWy0&start_radio=1

Dla mnie jednak była jedna jeszcze lepsza gra wyścigowa na C-64 od Grand Prix Circuit w których ścigaliśmy się bolidami Formuły 1 o tytule F1 GP Circuits (1991) od studia Idea Software. To była w 100% gra zręcznościowa i posiadała widok z góry więc bardzo oryginalne podejście zważywszy, że zdecydowana większość gier wyścigowych miało widok z tyłu auta bądź rzadziej ze środka jak symulatory. Mamy w tej grze do wyboru cztery bolidy, które różnią się mocno parametrami początkowymi oraz dziewięć torów. Każdy wyścig rozpoczyna się okrążeniem kwalifikacyjnym, które określa naszą pozycję startową. Sam wyścig składa się natomiast z pięciu okrążeń. Co ciekawe twórcy tej gry nie mieli licencji na używanie nazw marek bolidów więc mamy zniekształcone nazwy takie jak Ferreri, McLoren czy William. Wystarczyło napisać nazwy gigantów z literówką i nie było problemów prawnych. Dość zabawny i tandetny zabieg, ale mało profesjonalny. Wtedy mi to nie przeszkadzało jakoś specjalnie. Podczas wyścigu stosujemy strategie polegającą na zjechaniu do pit stopu w odpowiednim momencie po 2, 3 bądź 4 okrążeniach, by uzupełnić zapas paliwa i dokonać napraw. Po każdym wyścigu zależnie od ilości zdobytych punktów za dobre miejsca mamy kasę za którą możemy kupować ulepszenia do bolidu takie jak lepszy silnik, podwozie, hamulce, opony, gdzie każdy ma cztery poziomy jakości. Gra w wersji na C-64 posiada miłą dla oka grafikę oraz niesamowitą grywalność i to jej największa siła, a dużą frajdę zapewniają nie tylko wyścigi i zdobywanie punktów w walce o mistrzostwo, ale także ulepszanie samochodu, gdzie kombinujemy co ulepszyć na ten moment, a co zostawić na później, by mieć jak największe szanse na dobre miejsce w kolejnym wyścigu. Wadą tej gry było, że każdy wyścig ładował się tak długo na wersji dysketkowej C-64, że chyba zdążyłbym w tym czasie nauczyć się robić sweter na drutach :)
Na Amidze ładowała się dużo szybciej, a odpalana z HDD wręcz błyskawicznie, ale wersja Amigowała tej gry niestety nie jest tak zjawiskowa jak na C-64. Na Amidze ta gra wydawała się mi dziwnie szpetna w porównaniu do wersji C-64 i grało się mi też zauważalnie gorzej w wersję na przyjaciółkę. Stąd na C-64 przechodziłem tryb mistrzostw pewnie z dziesięć razy, a na Amidze raz, bo mnie rozczarowało i nie wracałem do niej. Często decydują detale jak coś możemy postrzegać. Jeśli najpierw sięgniemy po świetną wersję, a następnie po inną, która w teorii powinna być jeszcze lepsza, bo wyszła na komputer o mocniejszych podzespołach, a jednak okazuje się słabsza można poczuć się rozczarowanym. Miałem tak w przypadku ok 30 gier na C-64 i okazało się, że posiadał ten komputer najlepszą wersję z możliwych, a porty Amigowe były zauważalnie słabsze. Przeważnie było jednak na odwrót i Amigowe wersje gier 2d z lat 1985-1993 były tymi najlepszymi.

F1 GP Circuits na komputer C-64:
https://www.youtube.com/watch?v=_5G2FZNoM4k
F1 GP Circuits na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=tCsm2WJzbX0

Stu Phillips - Soundtrack z Knight Rider - Remake Theme by Enzo Margaglio
Przeważnie bardziej preferuje oryginalne wersje, ale tu moim zdaniem wyszła nawet fajna przeróbka, bo jest nowocześniej, ale nadal trzyma klimat. Serial Knight Rider (1982) był dość popularny na kanałach niemieckich w latach 80', które szło odebrać przez antenę satelitarną. Oglądałem niektóre odcinki w ten sposób. Taki sobie, ale miał swoje momenty. Na polskich kanałach emitowany zbyt późno, bo pierwszy raz dopiero w połowie lat 90'. Na przełomie lat 80'/90' jak zapewne wielu z tych bardziej wiekowych użytkowników GOLa kupowałem gumy Turbo specjalnie po to, by uzbierać pełną kolekcję tych fajnych obrazków wypasionych wozów. To dopiero było poświęcenie. Prawdziwa magia. A kto nie zbierał ten trąba. Supernowoczesny samochód z Knight Rider to oczywiście zmodyfikowany Pontiac, ale jeszcze większą legendą jest samochód DeLorean DMC-12 z filmu "Powrót do przyszłości" :)
https://www.youtube.com/watch?v=ZhG18g4XNO8&list=RDqI-Takf76RY&index=9&ab_channel=EnzoMusic

The Cars - Drive (1984)
Nie ma to jak w lato wyjechać swoją bryką z garażu, podjechać pod dom fajnej dziewczyny i zagwizdać, a następnie wziąć ją na przejażdżkę, załączyć "The Cars - Drive" i jechać przed siebie. Zajebisty utworek. Pozytywnie nastraja od pierwszego dźwięku.
https://www.youtube.com/watch?v=xuZA6qiJVfU&ab_channel=RHINO

Test Drive II: Te Duel to gra wyścigowa z 1989 roku od studia Distinctive Software, którzy wcześniej dali się poznać dzięki wysoko ocenionym symulatorom Test Drive (1987) i Grand Prix Circuit (1988). Gra została wydana przez Accolade na komputerach C-64, Amiga, Apple II, Amstrad, Spectrum, Macintosh, Atari ST, Pc oraz konsolach Sega Mega Drive, SNES. Pojawiła się na zdecydowanie większej ilości platform niż pierwsza część. W 1989 roku Test Drive II był ucieleśnieniem ekskluzywności i luksusu w swoim gatunku na długo zanim pojawiła się na rynku pierwsza część Need For Speed, która się wzorowała najmocniej na pierwszych częściach Test Drive.
Gameplay. W grze możemy wybrać między wyścigiem na czas, a pojedynkiem z przeciwnikiem sterowanym przez komputer. Następnie wybieramy poziom trudności w skali od 1 do 12. Poziom trudności wpływa nie tylko na stopień realizmu prowadzenia wybranego samochodu, ale także na styl jazdy i prędkość wirtualnego przeciwnika. To samo dotyczy prędkości policjantów i natężenia ruchu. Poziomy od 1 do 4 zawierają automatyczną zmianę biegów, a pozostałe już manualną skrzynię co jest dodatkowym utrudnieniem. Innymi słowy w Test Drive II można grać w stylu zręcznościowej gry wyścigowej takiej jak Lotus Esprit Turbo Challenge (1990) lub jako hardkorową symulację jak Grand Prix Circuit (1988), która nie dopuszcza żadnych większych błędów. W teorii więc to gra wyścigowa dla każdego, ale nie do końca, bo nawet na najłatwiejszym poziomie trudności sprawia wrażenie symulatora wyścigów między innymi z powodu perspektywy ze środka samochodu podczas gdy w większości ówczesnych zręcznościowych gier wyścigowych samochód był ukazywany z perspektywy trzeciej osoby. W trybie jazdy na czas staramy się po prostu uzyskać najlepszy czas w każdej sekcji. W drugim trybie rozgrywki, kiedy ścigamy się z komputerem ten stara się uzyskać lepszy czas od nas na każdym odcinku. Ta druga opcja jest o wiele przyjemniejsza, ponieważ staje się wyścigiem pełnym adrenaliny. Taka koncepcja gry jest ciekawsza. Robi się szaleńczo, gdy pokonujemy zakręty i przyspieszamy rozpędzając samochód do zawrotnych prędkości podczas gdy konkurent i policja depczą nam po piętach. Ściganie się z innym supersamochodem i rywalizowanie o jak najlepszy czas mając policję na ogonie sprawia, że rozgrywka jest bardziej ekscytująca. Decyzja czy zwolnić czy uciec przed policją zawsze jest zabawna, a ucieczka przed policją przyspiesza bicie serca. Komputer sumuje wszystkie czasy i na koniec każdego odcinka wyłania zwycięzcę. Do wyboru w oryginalnej wersji gry były tylko dwa szybkie wozy Porsche 959 i Ferrari F40 co było na minus względem pierwszej części. Sterowanie jest dość proste, a przynajmniej jeśli wybierzemy jeden z łatwiejszych poziomów trudności z automatyczną skrzynią biegów. W porównaniu do poprzedniczki w której jeździmy jedynie po skalistej górskiej drodze Test Drive II oferuje bardziej zróżnicowane otoczenie obejmujące drzewa, kaktusy, znaki reklamowe i pustynne krajobrazy, a nawet posiada jakieś tło. Co więcej w sequelu droga prowadzi również przez tunele. Gra okazała się sukcesem i szybko dostała dodatki w postaci nowych samochodów i dwóch dodatkowych scenerii. Na C-64 w formie dyskietkowej miałem właśnie wersję z większą ilością samochodów i dodatkowymi sceneriami więc to musiała być bardziej rozbudowana wersja. W wersjach z C-64 i Amiga odpalonych przez emulator też jest więcej samochodów i scenerii. Z dodatkowych wozów na C-64 mamy chociażby Dodge Charger Daytona, Mustang Shelby GT500 Cobra, Pontiac GTO, Chevrolet Camaro. Spędziłem przy tej grze wiele godzin w przeszłości na C-64. Grało się w to nie tylko u siebie, ale też u innych osób. Teraz sobie odświeżyłem wersje C-64 i Amigową oraz zerknąłem na pozostałe wydane wersje.
Grafika i udźwiękowienie. Kalifornijska sceneria wydawała się realistyczna jak na swoje czasy mimo, że w większości opierała się podobnie jak pierwsza część na standardowej grafice bitmapowej. Prezentacja kokpitu, która różni się w zależności od samochodu, a także widok z boku kilku maszyn prędkości i ich danych technicznych na ekranie wyboru samochodu wyglądają po prostu świetnie i niezwykle realistycznie na lata 80'. Sama prędkość przewijania obrazu, który jest takim pseudo 3D jest dość porównywalna jak przy pierwszym Test Drive więc akceptowalna. Na C-64 całkiem spoko, a w przypadku Amigi płynność była zależna od modelu, bo przykładowo na A1200 działała troszkę lepiej niż u mnie na A500. Szkoda, że gra nie obejmowała jeszcze zróżnicowanych warunków pogodowych takich jak deszcz, mgła czy śnieg jak ma to miejsce w Turbo Out Run (1989), trylogii Lotus (1990-1992) czy Test Drive III (1990). Główny motyw muzyczny brzmi typowo dla lat osiemdziesiątych. Odgłosy silników są w porządku, ale niestety nie dorównują tym z prawdziwych samochodów. Wersja C-64 robi duże wrażenie pod względem grafiki, udźwiękowienia i klatek animacji jak na moc 8-bitowca, ale nie umywa się do portu Amigowego, który jest ponownie najlepszą wersją.
Podsumowanie. Test Drive II: Te Duel to coś pomiędzy Test Drive (1987), a Grand Prix Circuit (1988). Dobra grywalność i ogólnie przyjemna gra. Ponad 400 koni mechanicznych czeka na jazdę z zawrotną prędkością. Wraz z pierwszym Test Drive jest bliższa symulatorom niż grom zręcznościowym. Doskonałe gry w swoim czasie! Protoplasty dla Need For Speed (1994). W czasach, gdy grałem na C-64 byłem oszołomiony zarówno Test Drive i Test Drive II. Niestety Test Drive III (1990), który wyszedł tylko na Pc mimo, że był w pełni trójwymiarową grą wyścigową oraz zawierał zmienne warunki pogodowe nie oczarował mnie już tak mocno jak pierwsze dwie części. Grałem w niego na początku lat 90' u kuzynów. Głównie z tego powodu mnie odrzuciła trójka, bo z racji pełnego 3d miała gra szpetną oprawę graficzną porównując do poprzednich części, a animacja tak klatkowała, że ledwie dało się grać. Koszmar.

Wersja na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=gYAErya92g8&ab_channel=hirudov2d
Wersja na komputer C-64:
https://www.youtube.com/watch?v=JOqbC2NybpE&ab_channel=WorldofLongplays
Wersja na komputer Pc:
https://www.youtube.com/watch?v=R6hbfDihRQc&ab_channel=MajorThriftwood

Trevor Jones - Full Soundtrack z Excalibur (1981)
https://www.youtube.com/watch?v=4XBNpC4TvEY&list=RD4XBNpC4TvEY&start_radio=1&ab_channel=Cinemascores

Carl Orff - Soundtrack z Excalibur (1981) - O Fortuna/Carmina Burana
Excalibur z 1981 roku to dla mnie zdecydowanie najlepsza wersja legendy o Królu Arturze i rycerzach okrągłego stołu jaką kiedykolwiek stworzono. Świetne dark fantasy z mrocznym klimatem i cudnym soundtrackiem na czele z O Fortuna/Carmina Burana. Jedna z najlepszych produkcji fantasy spod znaku magii i miecza obok Die Nibelungen: Siegfried (1924), Die Nibelungen: Kriemhilds Rache (1924), Conan Barbarian (1982), Willow (1988), trylogii The Lord of the Rings (2001-2003) oraz seriali Robin of Sherwood (1984-1986) i Game of Thrones (2011-2019). W filmie Excalibur w rolę Mordreda wcielił się Robert Addie. Później pojawił się w innej produkcji kostiumowej czyli serialu Robin of Sherwood, gdzie zagrał rolę życia wcielając się w Gisburne'a. Raczej nie ma przypadku.
https://www.youtube.com/watch?v=0JNlOTccdck&list=RD0JNlOTccdck&start_radio=1&ab_channel=HDFilmTributes

Ron Klaren - Soundtrack z gry Battle Squadron (1989) od studia Cope-Com pod komputer Amiga.
Battle Squadron to ekscytująca strzelanka wertykalna, a zwłaszcza dla dwóch graczy. Doskonale wykorzystała możliwości graficzne i muzyczne Amigi. Świetna ścieżka dźwiękowa zarówno w intro i podczas rozgrywki, perfekcyjna detekcja kolizji, efektowne animacje, dobre power-upy, pomysłowe duszki, znakomite przewijane tła i rewelacyjna miodność rozgrywki w trybie kooperacji. Absolutnie wspaniała. Jedna z najfajniejszych strzelanek pionowych z samoczynnym przesuwem ekranu wraz z Xenon 2 (1989), SWIV (1991), Banshee (1994) jakie pojawiły się na komputerze Amiga.

Muzyka z Battle Squadron:
https://www.youtube.com/watch?v=2ZGHZAHsF1U&list=RD2ZGHZAHsF1U&start_radio=1&ab_channel=ED209rev1
Gameplay z Battle Squadron:
https://www.youtube.com/watch?v=fkXK9lgqDAo&ab_channel=WorldofLongplays

Bomb The Bass - Soundtrack z gry Xenon 2: Megablast (1989) od studia The Bitmap Brothers pod komputer Amiga.
Xenon 2 to kosmiczna strzelanka z przewijaniem w pionie w której musimy pokonać kilka poziomów wypełnionych falami wrogów, a każdy z nich kończy się bossem. Co jakiś czas możemy wykorzystać gotówkę na zakup ulepszeń do swojego statku, by łatwiej niszczyć wrogów. Stajemy się wtedy jednoosobową armią, która zabija, okalecza i wszystko wysadza w powietrze. Boska sprawiedliwość wymierzona w paskudnych wrogów. Jednakże to dość wymagająca strzelanka wertykalna, która potrafi dać w kość z powodu zadziwiająco skutecznej organizacji fal wrogów. Gra to przede wszystkim prawdziwa uczta audiowizualna. Pełnoekranowa grafika z ładną paralaksą, świetnymi tłami i sprite'ami oraz dobrze wykonanym efektami. Metaliczna oprawa graficzna oraz muzyka Bomb The Bass były bez wątpienia najmocniejszym asem w rękawie przy tej produkcji. Studio Bitmap Brothers stali się dzięki Xenon II supergwiazdami na scenie Amigowej. Później wydali tak wspaniałe rzeczy jak Speedball 2 (1990), Cadaver (1990), Gods (1991) i The Chaos Engine (1993). Wszystkie ich gry miały taki metaliczny styl graficzny nie do podrobienia.

Muzyka z Xenon II:
https://www.youtube.com/watch?v=amEv2aJR91k&list=RDamEv2aJR91k&start_radio=1&ab_channel=ArcadeMusicTribute
Gameplay z Xenon II:
https://www.youtube.com/watch?v=d-TfIo8UGwc&ab_channel=AL82RetrogamingLongplays

Wings to rewelacyjny symulator lotu osadzony w czasach I wojny światowej, który został opracowany przez studio Cinemaware. Gra została wydana w 1990 roku na komputerze Amiga. Wings przez kilkanaście lat było exem Amigowym. Dopiero w 2002 roku grę przeportowano na przenośną konsolę Game Boy Advance, a w 2014 roku po 24 latach od debiutu na Amidze zawitała również na komputerze Pc w formie oryginalnej i zremasterowanej. Gra wyróżniła się wciągającą fabułą opowiedzianą za pomocą wpisów z pamiętnika pilota i przerywników filmowych, a także zróżnicowaną rozgrywką obejmującą trójwymiarowe walki powietrzne, naloty bombowe z lotu ptaka oraz izometryczne misje ostrzału w stylu Desert Strike (1992). Ostatnia gra Cinemaware okazała się kapitalna. Jak odejść to z hukiem.
Gameplay. Wcielamy się w rolę pilota myśliwca alianckiego w czasie I wojny światowej i walczymy w powietrzu w ponad 200 misjach. Akcja gry rozgrywa się w latach 1916-1918, a między każdą misją możemy przeczytać stronę wpisu z dziennika dotyczącą kompanii. Wings oferuje praktycznie trzy gry w jednej, bo posiada trzy różne style rozgrywki. Misje bombowe z widokiem z góry w których musimy eliminować strategicznie ważne cele, izometryczne naloty w których możemy zniszczyć wszystko korzystając z nieograniczonego zapasu amunicji oraz najciekawsza dla mnie część gry czyli walki powietrzne w 3D. Grywalność powala na kolana. To jest prawdziwa gratka. Akcja w grze jest świetna, a zwłaszcza trójwymiarowe sceny walk powietrznych i izometryczne naloty. Świetna zabawa, a na końcu widzimy swoje statystyki i sprawdzamy ilu żołnierzy udało nam się wybić. Obserwowanie pamiętnika dokumentującego czas spędzony na wojnie to również wyjątkowa część gry. W miarę postępów zdobywamy medale i awanse, a to tym bardziej powód, by wracać po więcej. Wracamy chętnie nawet po ukończeniu calej kampanii, bo gra wciąga bez reszty. To co sprawia, że ten świetny symulator lotów bojowych stał się tak legendarną produkcją to również to, że jest skrojony dla osób, które zazwyczaj boją się grać w symulatory lotu, bo są dla nich zbyt skomplikowane. Ta gra ma dość przyjazny próg wejścia. Jedna z moich ulubionych gier na Amigę, która wciąż trzyma bardzo wysoki poziom. Mnóstwo klimatu i świetna jakość wykonania.
Grafika i udźwiękowienie. Wings sprytnie ożywia historię dzięki stylowi ery kina niemego i genialnym wpisom w dzienniku towarzyszącym każdej misji. Gra oferuje płynne sekcje 3D jak na możliwości Amigowe, gdzie komputer zawsze świetnie radził sobie z grafiką 2d, a przeważnie kiepsko w 3d. Duże wrażenie wizualne robi powiewający szalik pilota podczas lotu. Muzyka akordeonowa jest bardzo nastrojowa i ma szlachetne brzmienie, które dodaje grze uroku, a dźwięk w sekcji walk powietrznych w 3d jest świetny. Wings ma również piękną sekwencję końcową.
Podsumowanie. Wings ma wszystko czego można oczekiwać od rewelacyjnej gry video. Ma kapitalną grywalność, interesującą fabułę, świetną grafikę i dźwięk, stanowi wyzwanie oraz oczywiście posiada ten niewidzialny czynnik X, który sprawia, że wciąż chce się do niej wracać. Prawdziwa klasyka z Amigi. Jakość przez duże J. Już od czołówki dokumentującej próby lotu braci Wright przeczuwamy, że czeka nas tutaj prawdziwa uczta, a od momentu ukończenia szkolenia przy dźwiękach wojskowej muzyki w tle czujemy ekscytację związaną z zaciągnięciem się do bitwy, by rozprawić się z tymi parszywymi Niemcami. Przez długi czas jedna z najlepszych gier ekskluzywnych na komputer Amiga. Zawsze pojawia się w zestawieniach najlepszych gier z komputera Amiga.

Najlepsze gry studia Cinemaware to genialna gra strategiczna z elementami zręcznościowymi Defender of the Crown (1986) i znakomity symulator lotu myśliwca Wings (1990). Na trzecim miejscu stawiam ciekawą grę action-adventure z elementami gier FPP It Came from the Desert (1989) inspirowaną filmem Them! (1954).

Wersja oryginalna z 1990 roku pod komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=MrRyvAp9jXQ&ab_channel=1987Tristar
Wersja z 2002 roku na przenośną konsolę Game Boy Advance:
https://www.youtube.com/watch?v=Okcm-OrfMOE&ab_channel=ElBlogdeThePunisher
Wersja Remastered Edition z 2014 roku pod komputer Pc:
https://www.youtube.com/watch?v=3XvLZ1ulg0E&ab_channel=JimmyDali2

Kevin Bassinson - Soundtrack z Cyborg - Extended Theme by Gilles Nuytens
Film Cyborg (1989) ma wiele wad, które rażą na czele z oklepaną fabułą i miernym aktorstwem, ale ma też kilka plusów jak kapitalny soundtrack Kevina Bassinsona, świetny postapokaliptyczny klimat rodem z Mad Maxa, niezłe zdjęcia i rekwizyty, przerysowanego do bólu złola Fendera, który chyba mocno wczuł się w tę rolę i nieźle zrealizowane sceny akcji. Scena ucieczki przez mokradła przed gangiem Fendera, gdy załącza się świetna muza to mój ulubiony fragment filmu. Oryginalne założenie reżysera Alberta Pyuna było takie, by nakręcić ten film w czerni i bieli oraz bez dialogów, ale szef wytwórni Cannon nie zgodził się ze względów komercyjnych. Po pierwszym zamkniętym pokazie film był taką chałą, że zaledwie 1 na 100 osób wystawiła przychylną opinię. Zadzwonili do JCVD, który był już na planie "Kickboxer", żeby przyjechał, bo inaczej jego kariera może lec w gruzach, bo film będzie klapą finansową. Po przemontowaniu film w ostatecznej wersji stał się lepszy i zarobił na siebie z nawiązką. Złym akcentem było, że JCVD uderzył w oko Jacksona Pinckneya podczas sceny walki z użyciem broni białej i skończyło się głośną sprawą w sądzie i dużym odszkodowaniem za trwałe uszkodzenie oka z winy JCVD, który celowo przekraczał granice bezpieczeństwa podczas scen walki, aby nadać im większy realizm co doprowadziło do wypadku.
https://www.youtube.com/watch?v=hoNJmDcfMtk&list=RDhoNJmDcfMtk&start_radio=1&ab_channel=GillesNuytens

Zostały jeszcze 1987 i 1988, bo powyżej nastąpił limit znaków na jeden post :)

Najlepsze gry 1987 roku:
Dungeon Master - Znakomity dungeon crawler FPP od FTL Games. Twórcy wzorowali się na klimatach z wcześniejszych części Wizardry, ale to pierwsza gra tego typu, gdzie rozgrywka toczy się w czasie rzeczywistym. Gra ustanowiła kilka nowych standardów dla gier RPG FPP, bo je spopularyzowała jak system w którym umiejętności postaci są ulepszane bezpośrednio poprzez ich używanie czy interfejs papierowej lalki. Gra niesamowicie klimatyczna i miejscami tak wymagająca jak najtrudniejsze części Wizardry. Pierwotna wersja gry powstała na Atari ST, a dopiero w 1988 roku przeportowano na Amiga i 1992 na Pc. Była to pierwsza znana gra na Amigę, która wymagała 1MB pamięci oraz pierwsza, która oferowała efekty dźwiękowe 3d. Na Amidze dla mnie pozycja kultowa. Do dziś to dla mnie jeden z najlepszych dungeon crawlerów FPP wraz z The Eye of the Beholder II (1991), Wizardry VII (1992), Ultima Underworld (1992) i Lands of Lore (1993) oraz mixem dungeon crawlera z przygodówką Elvira: Mistress of the Dark (1990). Dungeon Master zadziwił samego założyciela Origin Systems geniusza Richarda Garriotta, który powiedział, że był zachwycony odkrywając nowe rzeczy, które mógł zrobić w tej grze. Dungeon Master wpłynął na graficzny interfejs Ultima VI (1990) i płynną mapę, a także późniejszą Ultima Underworld z środowiskiem 3d.
Pirates! - Genialny mix przygodówki ze strategią z elementami zręcznościowymi od Microprose. Najlepsza gra, gdzie możemy wcielić się w pirata. Rozgrywka obejmuje między innymi żeglowanie po oceanie, bitwy morskie, pojedynki szermierskie, poszukiwanie zakopanych skarbów czy handlowanie i wchodzenie w układy. Duża część czynników wpływających na rozgrywkę jest losowa dzięki temu każde kolejne podejście jest inne od poprzedniego. Przy tym tytule spędziłem setki godzin na C-64! Wielki otwarty świat, przygodowy charakter gry i pojedynki morskie! Obok gier serii Ultima jest to jedna z najbardziej rozbudowanych gier na 8-bitowce. Produkcja wybitna. Wiele osób uważa, że to najlepsza gra na komputerze C-64.
Final Fantasy - Narodziny kultowej serii jRPG od Square. To jedna z najpopularniejszych gier na NES. Pierwsza część dała początek wielu motywom, które przewijają się niemalże przez wszystkie części serii. Gra odniosła ogromny sukces finansowy w Japonii dzięki czemu Square zostało jednym z najpopularniejszych producentów gier jRPG w tym kraju.
Maniac Mansion - Świetna gra przygodowa od LucasArts autorstwa Rona Gilberta z przełomowym interfejsem. Wyznaczyła standardy gier przygodowych na następne dziesięć lat. Jest to prequel Day of the Tentacle (1993). Wcielamy się w Dave’a, studenta, którego dziewczyna została uprowadzona przez tajemniczego Dr.Freda mieszkającego w posiadłości Edisonów. Oprócz protagonisty na ratunek wyrusza także dwójka z sześciu wybranych przyjaciół o zróżnicowanych osobowościach i podejściach do rozwiązywania problemów. Wybrane przez nas postacie mają wpływ na przebieg wydarzeń co dodatkowo zachęca do sprawdzania różnych rozwiązań. Gra wyróżniała się grafiką, fabułą, zagadkami, fajnymi bohaterami, humorem i wygodnym na tle przygodówek Sierra interfejsem. Kultowa gra przygodowa z C-64 i Amiga. Zwłaszcza kochana na C-64 na które wyszły tylko trzy hity LucasArts. Jedna z najlepszych gier na C-64. W 2004 ukazał się fanowski remake tej gry z dopiskiem Deluxe z ładniejszą grafiką i interfejsem znanym z sequela Day of the Tentacle.
Leisure Suit Larry - Przygodówka dla dorosłych od Sierra autorstwa Ala Lowe'a. Wspólnym łącznikiem gier tej serii są eksploracje Larry'ego Laffera luksusowych i kosmopolitycznych hoteli, statków, plaż, ośrodków wypoczynkowych i kasyn oraz jego dość nieudolne próby uwiedzenia młodych kobiet. Seria stała się znana ze swojego połączenia obleśnego humoru, parodii podrywania i fantazji seksualnych co stanowiło odejście od normy w katalogu Sierra. Produkcja była bardzo popularna na Pc Dos i Amidze. Gra doczekała się licznych seqieli, a także dwóch remake'ów w 1991 roku z grafiką VGA oraz w 2013 roku z dopiskiem Reloaded.
Contra - Zajebista chodzona strzelanka od Konami. Dynamiczna rozgrywka, świetne giwery, pomysłowo zaprojektowani bossowie oraz wyborna kooperacja. Klimat to fajne połączenie wietnamskiej rozpierduchy znanej z filmów akcji lat 80' ery VHS z inwazją z kosmosu. Znakomity oryginał automatowy i świetna wersja NES. Contra wraz z Metroid (1986) to prekursorzy wszelkich platformowych run and gunów z widokiem z profilu. Zresztą Metroid i Contra zapewnie pomogły w tym, że pojawiła się kilka lat później tak genialna gra na C-64 i Amidze jak Turrican (1990) i jeszcze lepszy Turrican 2 (1991).
Operation Wolf - Kultowa produkcja rail shooter z pierwszej osoby od Taito. Gra była bardzo lubiana na automatach. Ma świetny port na C-64.
Platoon - Zajebista strzelanka od Ocean Software. Gra zasłynęła tym, że ma kilka różnych perspektyw z innym sterowaniem i gameplayem. Pierwsza misja w dżungli ma widok z boku i ruszamy się poziomo i pionowo, a w misji drugiej w tunelach i trzeciej w bunkrze mamy widok pierwszoosobowy i poruszamy się podobnie jak w Dungeon crawlerach FPP, gdy ostatnia misja w dżungli ma widok trzecioosobowy i jest czasówką. Podobny zabieg z kilkoma perspektywami zastosowano w Untouchables (1989). Gra zachwycała grafiką, udźwiękowieniem, atmosferą i zróżnicowaną rozgrywką oraz była dość wymagająca. Była to też dość wierna adaptacja filmu. Gra jest zaliczana do najlepszych gier na C-64. To jedna z nielicznych produkcji, gdzie wersja C-64 jest lepsza od Amigowej.
Wings of Fury - Genialna symulacja samolotu w ujęciu 2D. Nic tak nie cieszy jak zrzucenie bomb na wrogie stanowiska bojowe. W owym czasie animacja skręcającego samolotu przyprawiała o zachwyt. Znakomite wersje na C-64 i Amiga.
R-Type - Znakomity scrolling shooter od Irem. Zespół deweloperski czerpał inspirację z dzieł H.R. Gigera. Zwłaszcza bossowie i niektórzy wrogowie są ewidentnie wzorowani na Obcym. Szczególnym nowum jest tutaj ochraniająca nas kula, którą możemy przyczepiać zarówno z przodu kadłuba naszego statku jak i z tyłu. Fajną sprawą jest także możliwość posłania jej w bój, a także ładowania naszego działa i strzelania większymi, bardziej niszczycielskimi salwami. Gra ma znakomity oryginał automatowy i dostała świetne porty na komputery Amiga i C-64. Wyszedł też porządny sequel w 1989 roku.
Katakis - Rewelacyjny scrolling shooter od Rainbow Arts. Gra przypomina rozgrywkę R-Type z wieloma poziomami, ulepszeniami i różnymi bossami końcowymi. Znakomita oryginalna wersja na C-64 jest tak dobra, że okazała się lepsza od portu Amigowego. Duże wrażenie robi oprawa graficzna, płynność animacji, soundtrack w wersji C-64, a to wszystko przy mistrzowskiej grywalności.
Great Giana Sisters - Rewelacyjna gra plaformowa od Time Warp Productions autorstwa Armina Gesserta. Kapitalna platformówka z superpłynnym scrollingiem, bardzo dobrą grafiką, świetnym sterowaniem oraz mistrzowską kompozycją tytułową Chrisa Huelsbeck’a w aranżacji orkiestry symfonicznej. 33 poziomy 8-bitowego platformowego orgazmu wzorowane na przygodach wąsatego hydraulika, ale z jeszcze bardziej szczegółową grafiką i lepszą muzyką. Gra zawładnęła umysłami Comodorowców. Wyszła też fajna wersja Amigowa. Nie da się ukryć, że The Great Giana Sisters łudząco przypomina wydane przez Nintendo w 1985 roku Super Mario Bros. Podobnego zdania byli prawnicy japońskiego giganta, którzy doprowadzili do zniknięcia opisywanego tytułu ze sklepowych półek, ale gra stała się kultowa na C-64 dzięki pirackim wersjom. Gra przyciągała niemal jak magnes do ekranu monitora bądź TV.
Rainbow Islands - Przyjemna gra platformowa od Taito. Sequel Bubble Bobble (1986), gdzie tęcza służy do wspinaczki i niszczenia wrogów. Świetne porty zarówno na C-64 i Amiga, gdzie ta druga jest blisko poziomu grafiki z wersji automatowej. To jedna z najładniejszych platformówek na C-64.
Bionic Commando - Przyjemne połączenie run’n guna z grą platformową od Capcom. Protagonistą jest komandos wyposażony w bioniczne ramię z karabinem chwytnym pozwalającym mu na podciąganie się na półkę wyżej lub huśtanie się. Fajna oryginalna wersja na automaty i całkiem udane porty na C-64 i Amiga.
Shinobi - Udane połączenie run’n guna z grą platformową od Sega. Cała rozgrywka opiera się na skakaniu i rzucaniu shurikenami. Nasz bohater rzuca gwiazdkami, a w zwarciu ratuje się kopniakiem i ostrym jak brzytwa mieczem. Wszystko zaprezentowane w ujęciu z boku z hordami nacierających na nas wrogów i tradycyjnie trudnymi do ubicia na końcu każdego etapu bossami. Dobre wrażenie robi oryginał automatowy i porty na C-64 i NES, które działają płynnie. Słabiutkie okazały się pozostałe porty na 8-bitowce i 16-bitowce, bo brakuje im płynności. Także wersje na Amiga i Atari ST to chałturnicze, zrobione na szybko konwersje z dławiącym się scrollingiem ekranu i fatalną animacją ruchów naszego bohatera. Koszmarne niechlujstwo autorów. Sequel tej gry to znakomite Shadow Dancer (1989), gdzie naszemu Ninja pomaga ogromny piesek. Dwójka jest świetna w wersjach na automaty, Amiga i daje radę też na C-64.
Nebulus - Ciekawa gra platformowa od Triffix Entertainment. Wcielamy się w postać zielonego stworka o imieniu Pogo. Gra polega na wdrapywaniu się na szczyt 8 kolejnych wież wybudowanych na morzu i zniszczeniu ich. Gra wyróżnia się grafiką, bo zastosowano tricki graficzne, które sprawiają wrażenie jakby wieże były trójwymiarowe. Niesamowicie płynna rozgrywka. Wizualne cudo. Znakomita gra na C-64.
International Karate + - Genialna bijatyka od System 3. Rozwinięcie idei znakomitego International Karate (1986) z dodanym trzecim zawodnikiem na arenie co było kapitalnym pomysłem. Boost do dynamiki jest ogromny. Bijatyka trójki karateków na tle zachodzącego słońca w której możemy pojedynkować się równocześnie z dwoma przeciwnikami. Zarówno z żywym przyjacielem (raczej wrogiem) jak i wojownikiem sterowanym przez komputer. Taka efektowna bijatyka jak IK+ to miód na serce. Twórcy zadbali w tej grze niemal o wszystko. Mamy tu do czynienia ze świetnym gameplayem, widowiskowymi ciosami, a w tle podziwiamy piękną scenerie. Gra mocno wyróżnia się nieśmiertelną grywalnością, soczystą kolorystyką, płynnymi animacjami i cudną muzyką skomponowaną ponownie przez Roba Hubbarda. Przerywniki zręcznościowe między pojedynkami to cudo. Znakomite wersje C-64 i Amigowa. Jedna z najlepszych gier na C-64. Najlepsza bijatyka lat 80'. Niewiele do dziś bijatyk ma taką grywalność jak ta produkcja. Archer Maclean to geniusz!
The Last Ninja - Kapitalna przygodowa gra akcji od System 3. Wcielamy się w ostatniego żyjącego przedstawiciela klanu Ninja, pragnącego zemścić się na złym szogunie odpowiedzialnym za śmierć jego bliskich. Akcja osadzona została w feudalnej Japonii na Wyspie Lin-Fei, a kierowany przez nas Ninja przemierza zjawiskowe lokacje, zbiera ekwipunek i walczy z wrogami korzystając ze swoich umiejętności w zakresie sztuk walki. Klimatyczne intro, genialna muzyka, niepokojący klimat, prześliczna izometryczna grafika i dość trudne elementy platformowe to cechy szczególne tej kultowej gry, która rozbudzała wyobraźnię oferując graczom niespotykaną dotąd przygodę. W momencie swojej premiery wyznaczyła nowe standardy graficzne i muzyczne. Gra posiada jeden z najlepszych soundtracków z wszystkich gier na C-64. Wspaniałą muzykę do wersji C-64 skomponowali Ben Daglish i Anthony Lees. Produkcja szczególnie kultowa w oryginalnej wersji na C-64, bo pod ten komputer powstała, a na inne komputery została później przeportowana. Niebywały hit sprzedażowy (4 mln).
Barbarian - Kultowa bijatyka w klimatach fantasy od Palace Software. Walczymy barbarzyńcami na miecze, aż jeden padnie martwy. Produkcja wyróżnia się muzyką Richarda Josepha w stylistyce Conana Barbarzyńcy, klimatem, grywalnością. Czarny humor też robi tutaj robotę! Duże wrażenie robi spory zestaw ciosów, brutalność rozgrywki i areny. Pod pewnymi względami to prekursor Mortal Kombat. Gra wzbudziła skrajne uczucia w branży z powodu przemocy, brutalności i golizny. Gra jest bardzo brutalna jak na 1987 rok, bo idzie nawet ucinać przeciwnikom głowę. Do tego dochodziła golizna, bo okładkę gry firmowała skąpo odziana niewiasta. Fajnie się gra przeciw komputerowi, ale jeszcze ciekawiej grać we dwóch przeciw sobie. To jedna z tych nielicznych gier, gdzie wersja C-64 okazała się lepsza od Amigowej.
The Ninja Warriors - Klimatyczna gra zręcznościowa od Taito. Gra troszkę przypomina stylem Shinobi (1986) i Shadow Dancer (1987), ale głównie walczymy tu w zwarciu dwoma nożami i nie ma elementów platformowych. Gra wyróżnia się grafiką, płynnością animacji, muzyką, klimatem i grywalnością. Moim zdaniem pod względem całościowego dopracowania gra wyraźnie lepsza od Shinobi (1986). Kapitalna wersja automatowa, gdzie automat miał połączone trzy ekrany więc obraz był panoramiczny i dobre porty na komputery Amiga i C-64. Wspaniała muzyka robi klimat.
Double Dragon - Słynna chodzona bijatyka z automatów od Technos Japan. Kung Fu Master (1984), Fist II (1986) i Renegade (1986) wyszły wcześniej, ale to właśnie Double Dragon zdefiniowało ten rodzaj rozgrywki i dodało kooperację dla dwóch graczy jednocześnie. Double Dragon dał podwaliny pod mechanikę chodzonych bijatyk jakie opanowały salony gier w kolejnych latach. Double Dragon zapoczątkował złotą erę dla gatunku beat 'em up. Świetny oryginał automatowy, ale niestety takie sobie porty na komputery. Fajnie się gra we dwóch. Zawsze jednak wolałem dwójkę, która otrzymała znakomite wersje na komputery C-64 i Amiga.
California games - Bardzo pomysłowa gra sportowa od Epyx. Studio, które wcześniej wydało Summer Games (1984), Summer Games II (1985), Winter Games (1985), World Games (1986) tym razem wydało kolejną grę sportową opartą na konkurencjach, które cieszą się popularnością w słonecznej Kalifornii. Mamy jazdę na deskorolce, podbijanie piłeczki, surfing, jazda na wrotkach, jazda na rowerze BMX, rzut latającym dyskiem. Znakomita oryginalna wersja na C-64 i świetny port Amigowy z najbardziej kolorową grafiką. Gra swoimi konkurencjami przyciągała zarówno chłopców i dziewczęta. Gra przebiła sprzedażą poprzednie hity studia i doczekała się nawet kontynuacji w 1990 roku, ale ominęła 8-bitowce.
World Class Leader Board - Świetna gra sportowa od Access Software. Bezdyskusyjnie jeden z dwóch najlepszych golfów na C-64 wraz z Leader Board (1986) z przepiękną grafiką 3D i zaimplementowanym wiatrem.
Combat School - Fajna gra akcji od Konami. Gra traktująca o ćwiczeniach komandosów. To maksymalnie uzależniająca wojskowa olimpiada. Oczywiście z możliwością rywalizacji dla 2 graczy i wyniszczająca do cna dżojstiki. Posiada wiele ciekawych konkurencji, a szczególnie tych z użyciem broni palnej. Grywalna, ładna i dobrze brzmiąca. Świetny oryginał automatowy i rewelacyjny port na C-64.
Airborne Ranger - Bardzo interesująca gra akcji od MicroProse. Wcielamy się w żołnierza US Army Ranger, który zostaje wysłany, aby zinfiltrować terytorium wroga. Produkcja składa się z kilku rewelacyjnie zaprojektowanych i zróżnicowanych misji. Jednakże gra tworzy mapy i lokalizacje celów losowo niczym w Mission Impossible (1984) więc musimy dokładnie zaplanować każdą misję, ponieważ żadna misja nie jest taka sama. Duże wrażenie robi pokonywanie pola minowego, okopów i bunkrów. Trzeba dokładnie zaplanować swoją drogę przez terytorium wroga, a po ukończeniu celów misji trzeba jeszcze dotrzeć do punktu odbioru w określonym czasie. Każda udana misja zwiększa rangę naszego żołnierza. Największe wrażenie zrobiła na mnie oryginalna wersja na C-64.
Metal Gear - Gra skradankowa od Konami autorstwa Hideo Kojimy. W grze wcielamy się w kultową postać Solid Snake'a, członka elitarnej jednostki FOXHOUND, który także jest protagonitą Metal Gear Solid (1998). Gra jest jedną z pierwszych skradanek, która umożliwiała omijanie i ciche likwidowanie przeciwników. W grze mamy widok z góry, a nasza postać ma do dyspozycji zarówno broń i różne użyteczne przedmioty jak lornetka czy radio do komunikacji z sojusznikami.
Project Stealth Fighter - Symulator lotu od Microprose. Pierwotnie wyszła na C-64, a po dwóch latach na ZX Spectrum. Gra, która idealnie balansowała swój poziom trudności oferując przy tym tajemniczą aurę i elementy fabularne. Najlepszy symulator lotu na Commodore 64!
The Train: Escape to Normandy - Bardzo ciekawa gra akcji od Artech Digital Entertainment. To znakomity symulator parowozu, ale z dodanymi kilkoma elementami zręcznościowymi. W grze przejmujemy kontrolę nad parowozem, aby uciec z nazistowskich Niemiec podczas II wojny światowej. Musimy utrzymywać odpowiednią prędkość parowozu, ciśnienie pary i inne parametry operacyjne pociągu. Musimy również próbować zestrzelić nazistowskie myśliwce, które czasami ostrzeliwują pociąg strzelając z dział przeciwlotniczych zamontowanych na silniku pociągu. Gdy pociąg od czasu do czasu zatrzymuje się na krótko w celu uzupełnienia zapasów na różnych stacjach kolejowych trzeba również zapewnić osłonę ogniową towarzyszom zaopatrującym pociąg przeciwko atakującym z budynków stacji. Pierwotnie grała została wydana na C-64 i to jest najlepsza wersja. Jedna z najlepszych gier na C-64.
Test Drive - Kapitalna gra wyścigowa od Distinctive Software. Symulator jazdy szybkimi wozami rodem z zachodnich katalogów. Protoplasta Need For Speed (1994) z której EA najwięcej skopiowali. Już sama prezentacja wozów z ich osiągami przy świetnym podkładzie muzycznym powodowała opad kopary. Do wyboru mamy Lotusa Esprit Turbo, Chevroleta Corvette, Porsche 911 Turbo, Lamborghini Countach, Ferrari Testarossa, gdzie każdy ma swoje mocne strony. Ogromne wrażenie robi też wektorowa oprawa graficzna i model jazdy, które nie miały sobie równych na rynku komputerowym. Znakomita wersja C-64, gdzie wycisnęli max z możliwości tego komputera, ale najlepsza oczywiście była wersja Amigowa z najbardziej szczegółową i kolorową oprawą wizualną i najpłynniejszą animacją podczas jazdy. Dużo czasu spędziłem przy wersji na C-64 i Amigowej.
Super Hang-On - Wyścigi motocyklowe od Sega. To sequel Hang-On (1985). Mamy wybór czterech tras do ścigania się, które są oparte na kontynentach, a każda zawiera inną liczbę etapów. To szybka i najbardziej dokładna symulacja jazdy motocyklem jaka była dostępna na rynku. To druga najbardziej popularna gra na automatach z 1987 roku po Outrun (1986). W przeciwieństwie do poprzednika ta część dostała porty na 8-bitowce i 16-bitowce więc można było sobie pograć również w domu na C-64 i Amidze.

Najlepsze gry 1988 roku:
Ultima V - Znakomita gra RPG od Origin Systems. Dała nam nagły wgląd w filozofię i społeczną moralność opowiadając rozbudowaną fabułę z epickim rozmachem. Postęp od poprzedniej znakomitej czwartej części zapiera dech w piersiach. Mamy cykl dnia i nocy, gdzie mieszkańcy miast zachowują się inaczej zależnie od pory dnia. Przemierzamy ogromny świat wzdłuż i wszerz w epickiej przygodzie. Fabuła jest złożona i absorbująca, a mimo to prawie całkowicie nieliniowa. Gra ma jeden z najbardziej etycznych wyborów w historii gier RPG, kiedy nasi towarzysze są torturowani i giną jeden za drugim na naszych oczach tylko dlatego, ze nie chcemy zdradzić wrogom z pozoru nieistotnego słowa. Zakończenie gry ma w sobie nutkę triumfu i tragedii. Moim zdaniem lepsza w serii tylko siódemka biorąc pod uwagę dziewięć głównych części cyklu bez Ultima Underworld i Ultima Online. Rewelacyjne wersje C-64, Amigowa i Pc. Arcydzieło gatunku.
Pool of Radiance - Ciekawa gra RPG od Strategic Simulations. To pierwsza adaptacja systemu Advanced Dungeons & Dragons na komputery domowe. Gra zabiera nas do popularnego uniwersum Zapomnianych Krain. Przed rozpoczęciem rozgrywki możemy zdecydować się na wysłanie na przygodę przygotowanej przez twórców sześcioosobowej drużyny lub też stworzyć każdego z bohaterów od podszewki. Gra wydana na komputery C-64, Amiga, Pc Dos.
Wasteland - Świetna gra RPG od Interplay. Akcja osadzona jest na Ziemi zniszczonej wojną nuklearną. Kierujemy grupą ocalałych próbując powstrzymać spisek mający na celu wyeliminowanie niedobitków ludzkości. Poruszamy się po mapie, wchodzimy w interakcję z postaciami niezależnymi oraz toczymy turowe walki. Gra została wydana na komputerach C-64, Macintosh, Apple, Pc Dos. Jedna z najlepszych gier RPG na C-64 obok Ultima 4-6. Protoplasta dla Fallout.
Laser Squad - Kapitalna strategiczna gra turowa stworzona przez Juliana Gollopa. Osoba ta odpowiada również za takie hity jak Lords of Chaos (1990) i UFO: Enemy Unknown (1994). Gra oryginalnie napisana była dla komputerów ZX Spectrum i Commodore 64, a później powstały wersje na Amigę i PC. Wiele mechanik Laser Squad zostało ponownie wykorzystanych w UFO: Enemy Unknown.
Zak McKracken - Świetna gra przygodowa od LucasArts autorstwa Rona Gilberta. Zak jest reporterem, którego celem jest napisanie materiału o dwugłowej wiewiórce terroryzującej Seattle. W trakcie zabawy dowiadujemy się jednak, że kosmici zbudowali maszynę do ogłupiania, która powoli redukuje IQ wszystkich ludzi na naszej planecie. Co gorsza jedyną osobą, która może ich powstrzymać jest Zak McKracken. W wykonaniu tej misji pomoże mu trójka przyjaciółek: Annie, Melissa i Leslie. Gra podobnie do Maniac Mansion wyróżniała się grafiką, fabułą, zagadkami, fajnymi bohaterami, humorem i wygodnym na tle przygodówek Sierra interfejsem. Kultowa przygodówka na C-64 i Amidze. Jedna z najlepszych przygodówek na C-64.
Treasure Island Dizzy - Bardzo fajna przygodowa gra akcji wydana przez Codemasters. Gra wyróżnia się grafiką, muzyką i klimatem. Druga część zmienia formułę, która staje się od teraz standartem serii. Bardziej koncentruje się na rozwiązywaniu problemów opartych na ekwipunku. Znajdujemy się na wyspie, gdzie jest całkiem dużo artefaktów. Wszystko umiejscowione w stylistyce baśniowej z wymagającymi elementami platformowymi. Mamy tu iście bajkowy klimat w świecie baśniowych legend co stanie się jeszcze bardziej zauważalne w Fantasy World Dizzy (1989) i Magicland Dizzy (1990). Bardzo kolorowa wersja Amigowa jest najładniejsza, ale wersja na C-64 jest bardziej klimatyczna.
Batman - The Caped Crusader - Klimatyczna przygodówka z elementami akcji od Special FX Software. To przygodówka zręcznościowa, która wykorzystuje unikalny styl, aby przedstawić akcję tak jakby rozgrywała się w komiksie z pojawiającymi się nowymi ekranami, gdy zmieniamy pomieszczenia. Kolejną godną uwagi cechą było to, że gra została podzielona na dwie niezależnie grywalne części, gdzie najpierw walczymy z poplecznikami Pingwina, a później Jokera, ale największy nacisk jest na rozwiązywanie zagadek. Gra ma świetny klimat i rewelacyjną muzykę. Zwłaszcza ogromne wrażenie robi wersja C-64.
King's Quest IV - Fajna gra przygodowa od Sierra. Wcielamy się tym razem w rolę księżniczki Roselli, córki króla Grahama z Daventry, która musi uratować swojego ojca i dobrą wróżkę oraz zniszczyć złą czarownicę. Produkcja zapewnia niezapomnianą i ekscytującą przygodę, gdzie mamy ograniczony czas na uratowanie uwielbianego protagonisty z jedynki i dwójki Grahama. Gra posiadała lepszą grafikę niż pierwsze trzy części. To pierwsza gra, która obsługiwała karty muzyczne na komputerach Pc.
Silkworm - Rewelacyjna strzelanka od Tecmo. Mamy możliwość grania helikopterem i jeepem, gdzie granie w dwóch jednocześnie podnosi miodność zabawy. Obydwie maszyny kooperacyjnie sieją wyborne spustoszenie w tej świetnej strzelance genialnie skonwertowanej z salonów gier. Gra wyróżnia się grywalnością, miłą dla oka kolorową grafiką oraz świetną muzyką w menu. Oczywiście najładniejsze wersje to automatowa i Amigowa, ale wersja na C-64 też budzi podziw, bo prezentuje wysoką jakość pod względem graficznym, muzycznym i animacyjnym jak na możliwości 8-bitowca bez konieczności wydania tylko rozbudowanej wersji dyskietkowej.
Cabal - Świetna strzelanka od TAD Corporation. Wzorowana na filmach z Arniem czy Sly’em rozpierducha kooperacyjna będąca wówczas dość nowatorską produkcją. Granie we dwóch to poezja. Strzelanie celowniczkiem, ale nasi bohaterowie także są widoczni na ekranie i to nimi musimy lawirować pomiędzy pociskami oczywiście nie zdejmując palca ze spustu. Świetne wersje automatowa, Amigowa, C-64.
RoboCop - Klimatyczna chodzona strzelanka od Data East. Klasyczny run and gun z widokiem z profilu i możliwością strzelania w każdym kierunku. Dla fanów pierwszego filmu o mechanicznym glinie była to gra marzenie. Świetna wersja oryginalna na automaty i dobry port na C-64, bo ma najlepszy podkład muzyczny. Dość słabe porty na Amiga i Atari ST. Jedna z tych gier, gdzie wersja C-64 okazała się lepsza od Amigowej.
Armalyte - Rewelacyjny scrolling shooter od Cyberdyne Systems. Armalyte to jeden z najlepszych poziomych shmupów na Commodore 64, który zachwyca klimatem, grafiką i tempem akcji otrzymując oceny oscylujące w okolicach 90% w większości ówczesnych prasowych recenzji. Kawał klasyki. W przypadku konwersji na sprzęty 16-bitowe nie było już tak różowo, ale jeśli chodzi o wersję amigową jest to całkiem przyjemna strzelanka w charakterystycznej organicznej oprawie graficznej z przyjemnymi kolorami i z wpadającą w ucho muzyką. Jedna z tych kilkudziesięciu kultowych gier, gdzie wersja C-64 była tak wyśmienita, że okazała się lepsza od Amigowej.
Ghouls 'n Ghosts - Znakomita gra platformowa od Capcom. Rozgrywka jest bliźniaczo podobna do poprzedniej części Ghosts 'n Goblins. Sir Artur musi pokonać szereg demonicznych stworzeń w swojej misji przywrócenia do życia wszystkich ludzi zabitych przez Lucyfera. Gra jest jeszcze bardziej hardcorowa niż poprzednia część, bo wszystkie poziomy trzeba przejść dwukrotnie. Na wyróżnienie zasługuje upiorny klimat i genialna muzyka, a także dużo lepsza grafika niż w Ghosts 'n Goblins. Najlepsze wersje to automatowa i Amigowa, ale ta z C-64 też daje radę. Oryginalną ścieżkę dźwiękową do wersji arcade skomponował Tamayo Kawamoto, ale większość portów komputerowych zawiera rewelacyjną ścieżkę dźwiękową Tima Follina, która robi klimat.
New Zealand Story - Oryginalna platformówka od Taito. Świetna, kolorowa grafika i wspaniała grywalność. Koncepcja i sceneria zostały zainspirowane wakacyjną podróżą do Nowej Zelandii jednego z programistów Taito. Gra ma kilka elementów z poprzednich gier Taito czyli Bubble Bobble (1986) i Rainbow Islands (1987). Znakomite wizualnie wersje na automaty oraz komputery Amiga i C-64. Główny motyw muzyczny na zawsze zostaje w głowie.
Draconus - Bardzo klimatyczna i przepiękna graficznie metroidvania od Zeppelin Games. Smoczy wojownik wyrusza na wyprawę celem odbicia swojego królestwa z rąk złego tyrana. Cudowna ścieżka dźwiękowa i jej motyw przewodni. Znakomite wersje na 8-bitowce.
Super Mario Bros 2 - Fajna gra platformowa od Nintendo. Każdy świat ma teraz określony motyw i stylistykę jak obszary pustynne z ruchomym piaskiem i obszary śnieżne ze śliskimi powierzchniami. W sequelu przed każdym etapem gracz wybiera jednego z czterech protagonistów: Mario, Luigi, Toad i Princess Toadstool. Wszystkie cztery postacie mogą biegać, skakać i wspinać się po drabinach lub pnączach, ale każda postać posiada unikalną przewagę, która sprawia, że są kontrolowane inaczej. Mario ma zrównoważoną prędkość, wysokość skoku i siłę. Luigi może skakać najwyżej, ale porusza się nieco wolniej i ma słabszą siłę. Princess Toadstool może unosić się dzięki swojej sukience, ale ma najniższą prędkość i siłę. Toad ma najwyższą prędkość i siłę co pozwala mu szybko podnosić przedmioty, ale skacze najniżej.
Super Mario Bros 3 - Kapitalna gra platformowa od Nintendo. Moim zdaniem najciekawsza część trylogii z NES. Wprowadza wiele nowych mechanik i technologicznie zjada pierwsze Super Mario Bros na śniadanie. Wygląda świetnie i zapewnia rewelacyjną zabawę. W odróżnieniu od Super Mario Bros 2 styl rozgrywki jest podobny do tego z Super Mario Bros, ale mamy wiele nowości i ulepszeń jak mapę, minigry, nowe power-upy i większą różnorodność światów i przeciwników. Oprócz biegania i skakania nasza postać może zjeżdżać po zboczach, podnosić i rzucać pewne przedmioty oraz swobodnie wspinać się po pnączach. Wprowadzono też rzeczy, które pozwalają Mario latać i unosić się. Chyba najlepsza gra jaka pojawiła się na konsoli NES.
The Last Ninja 2 - Kultowa przygodowa gra akcji od System 3. Genialny sequel będący najlepszą częścią trylogii. Jedna z serii gier z rzutem izometrycznym, która pod względem oprawy wizualnej oraz pomysłu na rozgrywkę wyprzedziła mocno swoje czasy. Łączy w udany sposób eksplorację mapy, rozwiązywanie zagadek oraz walkę, gdzie nasz Ninja może wspomagać się znalezioną bronią jak katana, nunchaku, laska, shurikeny, bomby dymne. Nasz bohaterski Ninja na drodze ku zemście zwiedza tym razem Nowy Jork przemierzając przepięknie zaprojektowane miejscówki. W sequelu nadal są wymagające segmenty platformowe, ale nie wymagają już tak przesadnej precyzji jak przy jedynce. Dwójka ma moim zdaniem jeszcze lepszy soundtrack niż jedynka i pretenduje do najlepszej ścieźki dźwiękowej na C-64. Muzykę do wersji C-64 skomponował Matt Gray. To jedna z tych gier, gdzie wersja C-64 okazała się lepsza od Amigowej. Ścisła elita gier na C-64. Najlepiej sprzedająca się gra lat 80' na komputerach, gdzie na samym C-64 sprzedano ok 5,5 mln. egzemplarzy.
Samurai Warrior - The Battles of Usagi Yoimbo - Bardzo klimatyczna gra przygodowo-zręcznościowa z elementami bijatyki od Beam Software. Osadzona w feudalnej Japonii w wydaniu baśniowym i zrealizowana na podstawie kultowej mangi. Wcielamy się w tytułowego królika samuraja, który może stać się bohaterem tutejszej wioski. Gra pozostawia dużo swobody. Bycie złym jednak nie popłaca, bo zabicie bezbronnego wieśniaka skutkuje popełnieniem przez naszego herosa seppuku. Na uwagę zasługuje świetna szata graficzna i wspaniała muzyka w wersji na C-64. Wspaniała i nietuzinkowa produkcja, która okazała się jedną z najlepszych gier wydanych na C-64..
Dragon Ninja - Klimatyczna chodzona bijatyka od Data East. Znana też pod tytułem Bad Dudes. Gra ma świetną grywalność i miłą dla oka scenerię. Mięśniak kontra wojownicy Ninja, a na końcu każdego etapu czeka nas oczywiście pojedynek z bossem. Świetny segment, gdzie walczymy na pędzącym tirze. Graficznie wersja automatowa najładniejsza, ale dla mnie najlepszą wersją jest ta na C-64, bo ma najlepszy podkład muzyczny, który robi niesamowity klimat. To jedna z tych nielicznych gier, gdzie wersja C-64 jest lepsza od Amigowej.
Barbarian II - Fajna nawalanka od Palace Software. W przeciwieństwie do poprzedniej części nie walczymy jeden na jeden na arenach, ale mamy epicką przygodę fantasy, gdzie wcielając się w księżniczkę badź barbarzyńcę eksplorujemy niegościnne pustkowia, system jaskiń i lochy pokonując rozmaite potwory i unikając pułapek, aby zlokalizować i pokonać złego czarodzieja Draxa w jego sanktuarium. Sequel Barbarzyńcy jest bardzo efektowny i wręcz wyborny pod względem oprawy audiowizualnej, mrocznego klimatu fantasy i krwistości, która ociera się nawet o gore. Gra dużo wyciskała z mocy C-64. Jeszcze lepiej prezentuje się na Amidze.
Double Dragon II - Zajebista chodzona bijatyka od Technos Japan. Ponownie wcielamy się w braci Billy'ego i Jimmy'ego. Ulepszeniu uległy nie tylko grafika i animacje, ale też system walki i mamy kilka nowych ruchów. Uwielbiałem w to grać w kooperacji na automatach, a później C-64 i Amidze. Przy dwójce dużo lepiej im wyszły porty na komputery niż przy jedynce. Poza tym wymienione porty komputerowe mają świetną ścieźkę dźwiękową. Najlepsza część serii.
Target Renegade - Rewelacyjna chodzona bijatyka wydana tylko na 8-bitowcach od Imagine Software. Zwłaszcza dobre wrażenie robi wersja na C-64 z świetną grywalnością, najfajniejszym stylem graficznym i przyjemną ścieżką dźwiękową. Użycie kija bejsbolowego było świetnie animowane. Jedna z najlepszych chodzonych bijatyk na C-64.
Ninja Gaiden - Gra platformowa nastawiona na akcję od Tecmo. Hit z NES. Oferuje platformową rozgrywkę z przewijanym widokiem, podobną do tej z Castlevanii. Gra wymaga od gracza uczenia się plansz i zachowania przeciwników niczym w Rick Dangerous 1 i 2.
Microprose Soccer - Kultowa gra sportowa od Sensible Software, którzy później zrobili Sensible soccer. Najlepszy soccer lat 80'. Gra wyróżnia się świetną grafiką z soczystymi kolorami i wyraźnymi postaciami piłkarzy, fantastyczną muzyką oraz niesamowitą grywalnością z szybkim scrollingiem i dużą dynamiką akcji. Gdy piłka leci w górę to robi się większa. Posiada nawet efekty pogodowe jak deszcz i efektowne błyski piorunów. Granie na mokrej murawie jest dużo trudniejsze z efektem ślizgania. Mamy tu niesamowity gameplay, bo można tworzyć rewelacyjne akcje i strzelać przepiękne bramki z podkręconych strzałów, a po strzelonym golu idzie oglądać efektowne replaye z efektem cofania taśmy filmowej. Mamy też parady bramkarza, którym także my sterujemy. Dało się też rozegrać całe Mistrzostwa Świata samemu lub z przyjaciółmi i to nawet wybierając Polską reprezentację! Turnieje w Microprose Soccer dostarczały niesłychanych emocji! Wersja na C-64 jest lepsza od Amigowej. To jedna z najlepszych gier na C-64 i zarazem najładniejszych wizualnie. Microprose Soccer wciąż oferuje znakomitą rozrywkę i gra się tak samo dobrze jak ponad 35 lat temu. Oczywiście najlepszym soccerem w historii gier komputerowych pod względem grywalności jest Sensible World of Soccer (1994) od tego samego studia. Sensible Software są mistrzami od tworzenia najlepszych soccerów na rynku komputerowym. Wyprodukowali też kultowe Cannon Fodder (1993).
Caveman Ugh-Lympics - Zabawna gra sportowca od Dynamix. Olimpiada w epoce kamienia łupanego. Produkcja wyróżnia się kolorowym stylem graficznym, zróżnicowanym gameplayem i humorem. Gra niezwykle zabawna z pomysłowymi konkurencjami jak rzut jaskiniową żoną, rozpalanie ogniska, walka na maczugi na klifie, wyścigi na dosiadanych dinozaurach, ucieczka przed szablozębnym tygrysem, skok o tyczce nad przepaścią i tyranozaurem. W grze można było grać we dwóch na przemian i konkurować ze sobą. Świetna wersja oryginalna na C-64.
Circus games - Zabawna gra z popisami cyrkowymi od Tynesoft. Gra wyróżnia się pomysłowymi konkurencjami i humorem. Wersja C-64 zachwyca przepiękną grafiką na możliwości tego komputera.
Skate or Die - Gra sportowa od Electronic Arts. Bardzo dobra produkcja o jeździe na deskorolce. Świetny zwłaszcza oryginał na C-64. Rywalizujemy w pięciu różnych konkurencjach skateboardingowych, indywidualnie lub sekwencyjnie. Gdy konkurencja jest sekwencyjnie rozgrywana do udziału może zapisać się maksymalnie ośmiu graczy. Wersja na C-64 była również lubiana ze względu na chwytliwy utwór o rockowym zabarwieniu z cyfrowymi samplami skomponowany przez Roba Hubbarda, który w pełni wykorzystywał możliwości układu SID.
Hostages - Taktyczna strzelanka od Infogrames. Gra trudna, rozbudowana i wymagająca. Podzielona na kilka odrębnych sekcji o różnych stylach rozgrywki. Protoplasta dla Rainbow-Six. Dużo grałem na C-64.
Battle Chess - Widowiskowa gra w szachy od Interplay Productions. To gra w szachy z grafiką 2.5D i niezwykle fajnymi animacjami walki. Pierwotnie gra pojawiła się na Amidze, a później portowano na inne komputery. Gra się w to rewelacyjnie. Najwięcej grałem na C-64 i Amidze. W 1991 roku wydano wersję Enhanced kompatybilne z IBM PC i Macintosh z ulepszoną grafiką VGA i symfoniczną ścieżką dźwiękową odtwarzaną z płyty CD-ROM.
Steel Thunder - Świetny symulator czołgu od Accolade. Gra pierwotnie została wydana na C-64, a po roku przeportowana na Pc Dos.
Grand Prix Circuit - Gra wyścigowa od Distinctive Software. To symulacja wyścigów Formuły 1. Mamy kilka trybów jak jazda na czas, pojedyńczy wyścig, ale najciekawszy to tryb mistrzostw, gdzie walczymy o tytuł najlepszego kierowcy ścigając się na torach 8 państw. Do wyboru z bolidów mamy McLarena, Williamsa i Ferrari, które różnią się osiągami i trudnością prowadzenia. Pod względem grafiki, sterowania i grywalności to zbliżony poziom do poprzedniego hitu tego studia Test Drive (1987). Ponownie najlepsza wersja Amigowa, ale niewiarygodnie dużo wycisnęli z możliwości sprzętowych C-64.

Fajnie, że wróciliście do gier, które pojawiły się przed 1989 rokiem, bo najstarsze wasze zestawienie pamiętam dotyczyło gier z lat 1989 i 1990, gdzie zrobiłem również zestawienie najlepszych gier z tych roczników. Sądziłem, że poddaliście się, gdy przeskoczyliście potem na 2000 rok i młodsze lata, a jednak nie. Cieszy mnie to. Aczkolwiek będzie teraz dla mnie dużym wyzwaniem wymienić wszystkie najlepsze produkcje z lat 70' i 80', bo za dużo tego. Wolałem, gdy wasze zestawienia dotyczyły konkretnego roku, a nie jak teraz dwóch dekad. Lata 70' sobie odpuszczę mimo, że znam gry z drugiej połowy lat 70' zwłaszcza te wydane na Atari 2600. Postaram się wymienić najlepsze produkcje z lat 1980-1988, które znam doskonale z 8-bitowców, automatów bądź też z 16-bitowców.

Najlepsze gry 1980 roku:
Ultima I - Początek słynnej serii gier cRPG dziejącej się w fantastycznym świecie Britanni. Drugi po Akalabeth projekt Richarda Garriota. Musimy pokonać złego czarodzieja Mondaina, ale że ten posiada Klejnot Nieśmiertelności, który czyni go niezniszczalnym trzeba zlokalizować maszynę czasu, by cofnąć się w czasie, aby zabić Mondaina zanim stworzy Klejnot i rozbić niekompletny artefakt. Seria Ultima składa się z dziewięciu części pogrupowanych w trzy trylogie: wiek Ciemności (Ultima I-III), wiek Oświecenia (Ultima IV-VI) i wiek Armagedonu (Ultima VII-IX). Ultima 1 jest jedną z pierwszych komercyjnych gier cRPG w której pole gry po którym porusza się bohater podzielone jest na kwadraty. Elementem, który również wyróżnia tę część serii są sekwencje zręcznościowe podczas lotów kosmicznych. W 1986 roku wydano wersję, gdzie poprawiono grafikę i przyspieszono tempo rozgrywki. Cudowne wspomnienia z C-64, ale najwięcej grałem w części 4-7.
Pac-Man - Kultowa gra zręcznościowa od Namco. Gra wyróżniła się pomysłem i grywalnością. Jedna z najbardziej popularnych i rozpoznawalnych gier video. Ogromny hit na automatach, a później małym Atari, C-64 i NES.
Phoenix - Fajna strzelanka od Taito. Walczymy kosmicznym myśliwcem na statycznych planszach. Bardzo różnorodne etapy od prostych poprzez wymianę ognia z wielkimi feniksami, aż do pojedynku ze statkiem matką przez którego pancerz musimy się przebijać pociskami. Gra wyszła tylko na automaty i Atari 2600.

Najlepsze gry 1981 roku:
Wizardry - Początek słynnego i długiego cyklu RPG od Sir-Tech. Jeden z pierwszych tytułów, który był wzorowany na Dungeons & Dragons, a także pierwsza tego typu gra, która oferowała kolorową grafikę. Była to również pierwsza prawdziwa gra fabularna oparta na drużynie. Seria Wizardry i Ultima zainspirowały Japończyków do stworzenia własnych serii jRPG jak Dragon Quest i Final Fantasy.
Defender - Kultowy scrolling shooter od Williams Electronics. Niezwykle dynamiczna strzelanina w dosyć ascetycznej, ale bardzo klimatycznej oprawie. Pierwszy zmiennokierunkowy, scrollowany shmup w historii. Arcytrudna gra, która wyprzedziła swoją epokę. Hit automatowy, który został przeportowany na 8-bitowce. Gra legenda.
Galaga - Zajebista strzelanka od Namco. Jedna z najlepszych kosmicznych strzelanin jednoekranowych, która jest niesamowicie grywalna. Przeciwnicy dysponują możliwością porwania naszego statku, który my możemy później odbić i walczyć dwoma myśliwcami jednocześnie. Kultowa gra na automatach, NES i Atari, która miała mnóstwo wersji. Rewelacyjny klon jest też na Amidze Deluxe Galaga.
Scramble - Nowatorski scrolling shooter od Konami. Kolorowa i ładna grafika, płynny scrolling, możliwość strzelania i zrzucania bomb jednocześnie, urozmaicona rozgrywka w stosunku do ówczesnej konkurencji oraz różnorodność plansz, które przemierzamy. Hit automatowy.
Donkey Kong - Świetna gra platformowa od Nintendo. Pierwszy platformer z Mario oraz Donkey Kongiem w rolach głównych. Wspinaczka połączona ze skakaniem po platformach, skakaniem przez beczki oraz rozwalaniem ich młotkiem. Najpierw dostępna na automatach, a później przeportowana na 8-bitowce. Dużo grałem na C-64.
Frogger - Fajna gra akcji od Konami. Zasuwamy żabą przez jezdnię unikając wszelkich pojazdów, a później skaczemy nad rzeką po balach drewna i żółwiach w celu dostania się do swojego domku. Bardzo popularna na 8-bitowcach.

Najlepsze gry 1982 roku:
Utopia - Świetna strategia czasu rzeczywistego od Mattel Electronics. Jedna z pierwszych gier o budowaniu miast w czasie rzeczywistym. Utopia to gra dla dwóch graczy w której każdy z nich kontroluje jedną z dwóch wysp. Zwycięzcą jest gracz z największą liczbą punktów na koniec gry. Utopia jest zadziwiająco szczegółową symulacją, która położyła podwaliny pod klasyczne symulatory takie jak SimCity (1989) i Civilization (1991).
River Raid - Przyjemna strzelanka od Activision. Lecimy myśliwcem w korycie rzeki, walczymy ze statkami, samolotami, helikopterami i w międzyczasie musimy jeszcze tankować paliwo. Prostota zasad, świetna detekcja kolizji, szybki scrolling i świetna grywalnosć. Kultowa gra na Atari 2600. Grałem najwięcej na C-64. Gra ma grubo ponad 40 lat, a nadal potrafi przyciągać ludzi do monitora.
Zaxxon - Strzelanka typu scrolling shooter opracowana przez Sega. Hit automatowy doczekał się dobrych portów na 8-bitowce. Kultowa gra zwłaszcza wśród posiadaczy C-64.
Robotron 2084 - Fajna strzelanka od Williams Electronics. Na zamkniętych arenach toczymy niesamowite walki z legionem robotów, droidów i innych niebezpiecznych maszyn. Ogromna dynamika starć i adrenalina lejąca się z ekranu. Laserowa rzeźnia robotów. Hicior ten spopularyzował na całym świecie nowatorskie sterowanie na automatach za pomocą dwóch dżojów, gdzie jedną manetką poruszamy się bohaterem, a drugą możemy strzelać w każdym możliwym kierunku. Gra wyszła na automaty i 8-bitowce.
Moon Patrol - Klimatyczny scrolling shooter od Irem. Jedyna w swoim rodzaju jeżdżona gra akcji, gdzie naszym łazikiem możemy strzelać do przodu i do góry. Pod względem oprawy graficznej gra wyprzedzała czasy, bo nasz księżycowy łazik lśni odpicowaną karoserią w pełnym słońcu, a z dział nieustannie wypluwa z siebie śmiercionośne serie, a koła niosą go dziarsko przed siebie. Nieśmiertelna legenda z kapitalną grywalnością. Świst kul działa grawitacyjnego w czasie ostrzału latających spodków, wybuchy księżycowych skał niszczonych przeciwpancernym pociskami oraz pięciometrowe skoki nad wielkim dziurami, minami czy patrolami kosmitów. Dużo grałem w wersję na C-64.
Sword of Fargoal - Ciekawa gra z gatunku roguelike. Napotykane na naszej drodze przeszkody w postaci pułapek czy przeciwników są generowane losowo i nigdy nie wiemy co napotkamy na kolejnym piętrze podziemi. Świetna gra z C-64.
Pooyan - Pomysłowa strzelanka od Konami. Strzelamy z łuku do balonów, których trzymają się wilki, które chcą nas dopaść. Przyjemna dla oka kolorowa grafika i niesamowita grywalność. Świetna wersja automatowa i porty 8-bitowe.
Popeye - Gra platformowa od Nintendo. Gra opiera się na komiksie. Jako żeglarz Popeye musimy zbierać serca unikając niebezpieczeństw. Gra ma fajną kreskówkową grafikę i zapewnia interesującą rozgrywkę. Rewelacyjny hit automatowy i porządne porty na 8-bitowce.
Dig Dug - Zręcznościowa gra od Namco. Urocze postacie i wciągają rozgrywka. Hit automatowy. Lubiana na Atari, C-64 i NES.
Aztec Challenge - Gra akcji od Cosmi. Przejmujemy kontrolę nad biegnącym wojownikiem Azteków. Świetna wersja na C-64 zawiera poziom w zmodyfikowanym stylu 3D.
Pole Position - Fajna gra wyścigowa od Namco. Bardzo emocjonująca walka z przeciwnikami na torze, realistycznie odzwierciedlone uczucie pędu, mistrzowski model jazdy i dużo trybów zabawy. Wzorowa konwersja na 8-bitowce zręcznościowych wyścigów Formuły 1 z automatów. Jedna z bardziej kultowych gier wyścigowych na C-64, ale bardziej lubię sequel.

Najlepsze gry 1983 roku:
Ultima III - Świetne RPG od Origin Systems. Ostatnia część trylogii wiek ciemności. Ta odsłona wprowadziła bardzo kolorową grafikę na tle innych RPG, dodała ścieżkę dźwiękową i zaoferowała większą interaktywność ze światem gry oraz lepszy system zarządzania drużyną. Podróżowanie w świecie gry odbywać się może pieszo, konno i statkami. Oprócz możliwości rozmawiania z mieszkańcami istnieją inne interakcje jak przekupstwo, kradzież i walka co może prowadzić do poważnych konsekwencji. Jednakże prawdziwa rewolucja nastąpiła przy Ultima IV.
Dragon's Lair - Interaktywny film od Advanced Microcomputer Systems. Gra wyróżniała się fenomenalną oprawą graficzną na miarę animacji filmowych, zabawnymi scenami śmierci oraz dość wysokim poziomem trudności. Gra osiągnęła duży sukces na automatach i była przeportowana na większość komputerów domowych. Widziałem na automatach, a grałem na Amidze.
Mario Bros. - Gra platformowa od Nintendo. Mimo, że gra powstała jako spin-off stała się podstawą serii Super Mario Bros. Po raz pierwszy wcielamy się w dwóch wloskich hydraulików, braci Mario i Luigi, którzy muszą zbadać kanały po tym jak zaczęły się tam pojawiać dziwne stworzenia. Mechanika obejmuje tylko bieganie i skakanie. Nie można jednak skakać na wrogów chyba, że są już odwróceni na plecy. Świetnie się gra we dwóch. Najbardziej znane dzięki wersjom na automatach, NES i C-64.
Jet Boot Jack - To świetna platformówka od English Software. Gra posiada rewelacyjną grywalność i niespotykany patent, że w platformówce zamiast skakania naszą główną czynnością jest schylanie. Zbieramy nutki unikając potworów jeżdżąc windami, taśmociągami i tankując paliwo. Świetne wersje na C-64 i małe Atari. Salonowa grywalność!
Mr. Robot and His Robot Factory - Ciekawa platformówka od Datamost. Połączenie Pac-Mana oraz platformówki jednoekranowej. Wędrówkę naszego blaszaka uprzykrzają złe ogniki, które likwidujemy polem siłowym, aktywowanym poprzez zjedzenie pigułki mocy. Rozrywkę w trakcie gry zapewnią nam dodatkowo windy, magnesy, bomby, zapadnie, teleportery, trampoliny, magnesy itd. Gra lubiana na C-64 i małym Atari.
Keystone Kapers - Fajna gra platformowa od Activision. Gonimy naszym dzielnym policjantem uciekiniera z więzienia zasuwając po piętrach marketu i musimy go dopaść zanim skończy się czas. Po gonitwie zakończonej sukcesem przechodzimy do kolejnego etapu, ze zwiększona ilością przeszkadzajek, które szybciej się poruszają. Bardzo dobra detekcja kolizji i świetna reakcja postaci na wychylenia dżoja dopełniają pozytywny odbiór całości. Kultowa gra z Atari.
Lode Runner - Gra logiczno-platformowa autorstwa Douga Smitha. Płynna, przemyślana i uzależniająca. Kultowa gra z 8-bitowców, a zwłaszcza na C-64, Atari i NES. To najlepiej sprzedającą się gra komputerowa w Stanach Zjednoczonych w 1983 roku. Gra była popularna przez całe lata 80' i sprzedawała się rewelacyjnie.
Archon - Rzadkie połączenie strategii z grą zręcznościową stworzone przez Free Fall Associates. Mamy tu do czynienia z osobliwą formą szachów. Każda z nich ma swoje unikalne postaci, posiadające różny zasięg ruchu i określone możliwości bojowe. Łącznie na szachownicy znajduje się 16 typów figur. Sęk w tym, że gdy figury z przeciwnych frakcji zajmą to samo pole gra przenosi nas do ekranu bitwy na którym własnoręcznie musimy rozstrzygnąć kogo figura pozostanie dalej na szachownicy. Żeby było ciekawiej obie frakcje posiadają główne postaci, które prócz nieprzeciętnych atutów bojowych potrafią także rzucać czary m.in.przywracanie do życia pokonanej postaci, teleportacja, unieruchomienie figury przeciwnika itp. W miarę upływu rozgrywki zmieniają się też pory dnia dając boost do mocy. Prawdziwie unikalny tytuł charakteryzujący się ciekawą rozgrywką i niezwykłą grywalnością.
Gyruss - Świetna strzelanka od Konami. W tle przygrywa wyborna ścieżka dźwiękowa oparta na klasycznym utworze Jana Sebastiana Bacha. Bardzo udane konwersje 8-bitowe automatowego hiciora.
Bomberman - Kapitalna gra zręcznościowa od Hudson Soft. Gra słynie z tego, że dużo większą frajdę daje rywalizacja z innymi graczami niż przeciw komputerowi. Gra doczekała się wielu wydań. Najbardziej znaną i dopracowaną jest Dyna Blaster (1990).
Decathlon - Rewelacyjna gra sportowa od Activision. Pierwsza gra jaką spotkałem w wydaniu cyfrowym z możliwością rozegrania całego dziesięcioboju. Gra posiada niesamowitą grywalność. Lubiłem rywalizować z innymi graczami i bić rekordy w dziesięciu konkurencjach. Machając dżojem lewo/prawo biegaliśmy naszym sportowcem. Ta gra najmocniej potrafiła niszczyć Joysticki. Nie bez powodu grę nazywaną łamaczem joystkicków. Najlepsza wersja na C-64.
One on One - Świetna gra sportowa od Electronic Arts. Gra polegała na rozgrywaniu tytułowego pojedynku jeden na jednego między gwiazdami koszykówki Juliusem Ervingiem i Larry Birdem. Gra wyróżniała się gameplayem i grafiką. Spektakularne rozwalanie tablicy wsadem. Grałem najwięcej w wersje C-64.
Beach Head - Klimatyczna strzelanka od Access Software. Rozgrywka składa się z kilku zróżnicowanych etapów w których sterujemy różnymi pojazdami w tym okrętami wojennymi i czołgami. Hit na 8-bitowcach.
Pole Position II - Kapitalna gra wyścigowa od Namco. Rozgrywka jest taka sama jak w oryginalnym Pole Position z trzema dodatkowymi trasami do wyboru. Samochody mają inną kolorystykę, eksplozje pokazują teraz odłamki, jest kilka nowych billboardów i nowa piosenka otwierająca. Jedna z najbardziej popularnych gier na automatach i C-64 w pierwszej połowie lat 80'. Jedna z pierwszych gier jakie odpaliłem na C-64 :)
Pit Stop - Kultowa gra wyścigowa od Epyx. Trzy poziomy trudności, sześć torów i trzy tryby rozgrywki. Zużycie opon jest oparte na kolorze i widoczne na ekranie. Mamy też wskaźnik paliwa, który stopniowo się wyczerpuje podczas wyścigu. Jeśli opony są mocno zużyte z powodu uszkodzeń lub kończy się paliwo trzeba zatrzymać się w pit stopie, gdzie załoga jest w pełni kontrolowana przez nas więc musimy zatankować pojazd i wymienić zużyte opony. Wielki hicior na C-64.

Najlepsze gry 1984 roku:
Space Ace - Film interaktywny od Readysoft w stylu Dragon's Lair. Gra ma piękną oprawę wizualną na poziomie animacji. Grałem na Amidze.
King's Quest - Słynna gra przygodowa opracowana przez Sierra. Wcielamy się w rycerza Sir Grahama i musimy uratować Królestwo Daventry. Zadaniem jest oczyszczenie ziemi ze zdradzieckiej wiedźmy, przechytrzenie złoczyńców i odzyskanie trzech zaginionych skarbów. Gra była rewolucyjna i miała duży wpływ na ewolucję gatunku graficznych gier przygodowych wprowadzając bardziej szczegółową grafikę i animację. Wcześniejsze typowe gry przygodowe przedstawiały graczowi wstępnie narysowaną scenę, której towarzyszył opis tekstowy. King's Quest jest pierwszą grą przygodową, która zintegrowała animację graficzną z widokiem gracza na świat gry. Oficjalny remake został wydany w 1990 roku, a nieoficjalny w 2001 roku. Gra odoczekała się ogromnej ilości sequeli. Najbardziej lubię dwójkę i szóstkę.
Tetris - Kultowa gra logiczna autorstwa Aleksieja Pażytnowa. Przeniesiona chyba na wszystkie możliwe platformy. Najsłynniejsza gra video.
Boulder Dash - Znakomita gra logiczna z przyjemnym stylem graficznym i świetną muzyką. Wcielamy się w odkrywcę szukającego diamenty, który przedziera się przez jaskinie pełne głazów. Główną mechaniką jest sprytne wybieranie drogi unikając spadających kamieni i goniących nas insektów. Gra momentami wymaga kreatywnego podejścia, dobrego planowania kolejnych ruchów i refleksu. Każdy, nawet najmniejszy błąd może nas dużo kosztować. Kultowa gra na 8-bitowcach. Zwłaszcza na C-64 i małym Atari.
Impossible Mission - Kapitalny mix gry logicznej i zręcznościowej od Epyx. Pierwotnie wyszła na C64, a później była portowana na inne kompy. Wcielamy się w tajnego agenta, który musi włamać się do szeregu miejsc o wysokim poziomie zabezpieczeń w losowo stworzonej bazie, bo za każdym razem układ jest zupełnie nowy więc każda rozgrywka wygląda inaczej. Główną misją naszego bohatera jest pokonanie złego profesora Elvina Atombendera. Hakowanie wrogich komputerów, wykradanie haseł, skoki i mnóstwo okazji do zgonu. Na ukończenie tytułu mamy tylko kilka godzin, a do zebrania jest aż 36 elementów układanki. Gra bardzo trudna (w końcu Impossible Mission), ale niesamowicie grywalna. W grze usłyszeć można pierwsze próby modulacji ludzkiego głosu w formie cyfrowej. Kultowa gra na C-64, która ukończyłem blisko dziesięć razy. Jedna z najlepszych gier w historii.
Montezuma's Revenge - Świetna platformówka od Utopia Software. Gra inspirowana filmem "Poszukiwacze zaginionej arki" zachwyciła różnorodnością, grafiką i grywalnością. Panama Joe wyrusza do starożytnych piramid Azteków przeżyć największą przygodę życia i zdobyć kosztowności i sławę. Protoplasta przygodowych gier akcji z naciskiem na elementy platformowe, a po staremu platformówka – komnatówka. Dziewięć piramid do zwiedzenia. Jedna z pierwszych gier action-adventure, która wytyczyła standardy rozgrywki w tym gatunku na lata. Prosty ekwipunek, zbieranie różnokolorowych kluczy do wielobarwnych drzwi, skakanie po platformach, przedmioty pomocne w walce z zamieszkującymi piramidę drapieżnikami. Prawdziwie piękny, cenny i grywalny 8-bitowy skarb. Gra kultowa na C-64 i małym Atari.
Bruce Lee - Dynamiczna i wciągająca platformówka z elementami zręcznościowymi od Datasoft. Wielki wojownik Bruce Lee wkracza na teren starożytnej świątyni. Opiera się na eksploracji komnat, połączonej z elementami platformowymi oraz prostą bijatyką. Świetny projekt poziomów, mega grywalność i genialna atmosfera. Przyjemna grafika, dużo pułapek i wielu respawnujących się wrogów (Ninja i Sumo) do pokonania. Możliwość grania w 2 graczy w rywalizacji przeciwko sobie oraz kooperacji! Kultowa gra na 8-bitowcach. Jedna z najlepszych gier na C-64 i małym Atari.
Bomb Jack - Świetna gra platformowa od Tehkan. Bardzo dynamiczna platofrmówka w której skaczemy po platformach, latamy, unikamy wrogów i zbieramy wszystkie bomby na planszy. Niepowtarzalna rozgrywka i niesamowita grywalność. Najlepszą wersją jest port na C-64, który ma najlepszy podkład muzyczny. Jedna z gier, gdzie zarówno wersja automatowa i Amigowa przegrywa batalie z tym 8-bitowcem.
H.E.R.O. - Znakomita gra logiczno zręcznościowa od Activision. Ratownik górniczy wyposażony w śmigłolot, laserowe działo zamontowane w hełmie oraz garść dynamitu rusza na ratunek górnikom w kopalniach. Wysadzanie ścian zagradzających drogę, walka ze zmutowaną zwierzyną, omijanie pułapek. Trudna, ale jakże satysfakcjonująca wyprawa. Kolorowa, dynamiczna i niesamowicie grywalna. Dużo grałem na C-64.
Raid over Moscow - Kapitalna gra akcji od Access Software. Musimy powstrzymać trzy radzieckie ataki nuklearne na Amerykę Północną, a następnie przedrzeć się do obiektu nuklearnego znajdującego się na Kremlu w Moskwie i go zniszczyć. Gra została wydana na Commodore 64, gdzie stała się hitem, a następnie przeportowana na pozostałe 8-bitowce.
Donald Duck's Playground - Ciekawa gra od Sierra o zabarwieniu edukacyjnym ucząca dzieci podstaw ekonomii. Bardzo lubiana i wysoko oceniana w wersji na komputer C-64.
Ghostbusters - Znakomita gra akcji od Activision na podstawie filmu. Na początku kupujemy pojazd i sprzęt do wykrywania/łapania duchów. Następnie bawimy się w łowcę duchów. Udane wykonanie każdego zadania nagradzane jest pieniędzmi umożliwiając zakup droższego wyposażenia. Kultowa gra na 8-bitowcach.
Spy vs. Spy - Rewelacyjna gra akcji od First Star Software. Gra dla dwóch graczy na podzielonym ekranie oparta na komiksie. Należy do gatunku gier zręcznościowych z elementami taktycznymi (zastawianie pułapek i ich rozbrajanie) i przedstawia pojedynek dwóch rywalizujących ze sobą asów wywiadu. Obydwaj dostali w zleceniu identyczną misję. Każda cześć tej zabawnej i emocjonującej trylogii może być rozgrywana przez dwóch graczy jednocześnie co podwyższa walory zabawowe produkcji. Oczywiście samotny gracz także znajdzie coś dla siebie jednakże pojedynki z komputerowym przeciwnikiem nie dostarczają takiej radochy i adrenaliny. W każdej części ekran akcji mamy przedzielony na dwie połowy odpowiednio dla Czarnego i Białego Szpiega. Mamy lokacje po których możemy chodzić wszerz i wzdłuż oraz przeszukiwać większość przedmiotów i mebli. Szukamy oczywiście przedmiotów będących celami naszej misji i podkładamy zabawne w działaniu pułapki dla naszego rywala. W pierwszej części rozgrywającej się w ambasadzie mogą to być na przykład bomby, nokautujące sprężyny, wiadro z wodą pod napięciem czy pistolet ze spustem przywiązanym do sznura. Wszystkie te czynności wykonujemy obsługując specjalne urządzenie zwane Pułapkatorem. Oczywiście nasi szpiedzy znajdując pomocne narzędzia mogą rozbrajać pułapki. Parasol ochroni nas przed wiadrem z wodą, a na przykład nożyczki przetną linkę przywiązaną do pistoletu. Aby w pełni czerpać radość z rozgrywki ważne jest poznanie mechaniki wszystkich pułapek w każdej części Spy vs. Spy i dokładne zrozumienie ich działania. Często są one logiczne, ale zdarza się, że autorów poniosła wyobraźnia. Tajniacy w przypadku bezpośredniego starcia potrafią walczyć za pomocą szpiegowskich pałek i bardziej tradycyjny sposób posłać wroga w zaświaty. Każdy zgon oznacza utratę cennego czasu, który ogranicza wykonanie całej misji. Tą brudną rozgrywkę pomiędzy szpiegami wygrywa ten z nich, który pierwszy zdobędzie fanty będące celami zlecenia i ucieknie w siną dal. Pierwsza cześć rozgrywa się w ambasadzie. Poszukujemy tutaj tajnych dokumentów oraz walizki w której możemy je ukryć, a w razie sukcesu uciekamy samolotem. Największym plusem całej trylogii jest bez wątpienia możliwość grania z drugim graczem i pojedynkowanie się z nim. Daję to masę frajdy, a szczególnie kiedy wpadnie on w zastawione przez nas pułapki. Wszystkie przedmioty zainstalowane w naszych Pułapkatorach są także bardzo pomysłowe oraz zabawne w działaniu i niewątpliwie wzorowane na jajcarskich komiksach. Atutem jest też komiksowa oprawa graficzna w której widać inspirowanie się dziełami Antonio Prohiasa. Świetne wrażenie sprawia też muzyka. Zaletą są także opcje konfiguracyjne każdej części. Nie dość, że możemy tutaj wybrać poziom trudności gry, wielkość naszego obszaru działania to dodatkowo inteligencję postaci sterowanej przez komputer, gdy gramy samemu.
Mikie - Bardzo oryginalna gra od Konami. Przykuwa uwagę przede wszystkim nowatorskim pomysłem na rozgrywkę. Gramy szkolnym łobuzem. Rozrabiamy na lekcjach wyrzucając z ławek innych uczniów, ciskamy w nauczycieli piłką do kosza, przeszkadzamy w zajęciach baletu i zbieramy jednocześnie miłosne serduszka. Prosta rozgrywka, barwna i ładna grafika, przyjemna grywalnosć i tradycyjnie wybitna muzyka. Fajnie być szkolnym łobuziakiem. Świetny oryginał automaty i port na C-64.
Dropzone - Rewelacyjny scrolling shooter od Arena Graphics. Najlepszy klon Defender (1981) i jedna z najlepszych strzelanin na 8-bitowce! Dynamika urywa łeb, a płynność rozgrywki jest niesamowita. Poziom trudności może odstraszyć mięczaków. Większość wydawanych dzisiaj strzelanin blednie przy niej jeśli chodzi o grywalność. Arcydzieło Archera Macleana.
1942 - Świetna strzelanka z przewijaniem pionowym od Capcom. Luźno oparta na bitwie o Midway. Gra umożliwia specjalny trick, który pozwala unikać niebezpiecznych sytuacji poprzez tymczasowe wyjście z pętli pola gry. Odniosła sukces komercyjny w automatach do gier i została przeportowna na 8-bitowce. Rewelacyjna wersja na C-64. Zresztą identycznie sequel 1943 (1987).
High Noon - Fajna strzelanka w klimatach dzikiego zachodu od Ocean Software. Rewelacyjny klimat. Red Dead Redemption na C-64. Świetnym patentem był transport zwłok przez grabarza prosto do zakładu pogrzebowego.
Yie Ar Kung-Fu - Kapitalna bijatyka od Konami. Zaoferowała niezwykle efektowną i szybką akcję z postaciami do pokonania mającymi różnorodne style walki. Nasza postać może wykonać aż 16 różnych ruchów używając kombinacji przycisków i ruchów joystickiem podczas stania, kucania lub skakania. Wraz z Karate Champ (1984) ustanowiły podstawy bijatyk jeden na jeden. Wielki hit automatowy. Rewelacyjny port C-64, który jest blisko jakości oryginału z automatów.
Kung-Fu Master - Fajna chodzona bijatyka od Irem. Gra wyróżniała się kolorową grafiką i rytmiczną muzyką. Rozgrywka nie polega tylko na walce z licznymi zastępami nadciągających wrogów, ale też skakaniu i schylaniu. Wędrówkę naszego mistrza kung-fu obserwujemy z boku i poruszamy się tylko w lewo bądź prawo i wchodzimy na coraz wyższe piętra pagody. Oczywiście przed schodami na kolejny poziom czeka nas pojedynek z innym mistrzem sztuk walk. Wielki klasyk wzorowany na filmie "Gra Śmierci" z Brucem Lee. Zajebista wersja automatowa i bardzo udana też na C-64.
Karate Champ - Świetna bijatyka od Technos Japan. Spopularyzowała gatunek gier walki jeden na jednego i ustawiła wzorce jak format best-of-three, określone polecenia do wykonywania specjalnych ruchów, rundy bonusowe po określonej liczbie zwycięstw oraz możliwość walki dwóch graczy przeciw sobie. Protoplasta dla The Way Of The Exploding Fist (1985) i International Karate (1986), które kopiowały z niej garściami. Postać może wykonać 24 ruchy za pomocą dwóch joysticków, a krzywa uczenia się jest stroma. Na automatach sterujemy bowiem za pomocą dwóch joysticków, gdzie jedną manetką poruszamy się bohaterem, a drugą wykonujemy ciosy. Grę widać przez chwilę w "Krwawy sport" 1988, gdzie gra w nią JCVD. Wraz z Yie Ar Kung-Fu to najbardziej popularna gra w salonach gier w połowie lat 80'. Wersja na C-64 jest całkiem fajna, ale nie jest tak elektryzująca, bo ma prostsze sterowanie niż na automatach.
Karateka - Świetna chodzona bijatyka od Broderbund Software. Gra w swoim czasie zadziwiała na 8-bitowcach przede wszystkim intro, świetną rozgrywką, wyborną animacją postaci oraz pięknymi tłami. To studio później wyprodukowało Prince of Persia (1989), gdzie mamy niemal identyczne intro i paski życia oraz również rewelacyjne animacje postaci.
Summer Games - Fajna gra sportowa od Epyx na podstawie sportów z Letnich Igrzysk Olimpijskich. Gra charakteryzowała przede wszystkim świetną grafiką i przyjemnym gameplayem. Dostępne osiem konkurencji obejmuje między innymi skok o tyczce, skok z platformy do wody, sprinty, gimnastykę, pływanie stylem dowolnym i strzelanie do rzutków. Fajną sprawą była możliwość rywalizacji wielu graczy po kolei i odgrywane hymny państw. Gra zawiera też ceremonie otwarcia. Bardzo lubiłem w to grać w kilku graczy jednocześnie rywalizując na C-64 i Amidze.
Hat Trick - Kapitalna gra sportowa znana z salonów gier, a później przeportowana na C-64, Atari, Pc Dos. Swietny hokej jeden na jeden z kapitalną grywalnością. Fajnym patentem było rysowanie się lodu od łyżew.
Pit Stop II - Świetna gra wyścigowa od Epyx. Przyzwoita oprawa graficzna, możliwość pojedynkowania się dwóch graczy na podzielonym ekranie, kapitalne odwzorowanie prędkości bolidów Formuły 1, możliwość rozegrania całego Grand Prix i pięknie przedstawiony pitstop w którym tankujemy i wymieniamy opony naszego pojazdu. Kultowa gra na C-64. Trochę gorsza jest wersja na małe Atari.

Najlepsze gry 1985 roku:
Ultima IV - Niezwykle udana odsłona cenionego cyklu RPG od Origin Systems. Prawdziwy punkt zwrotny dla RPG i ogółem świata gier. Gra powzięła śmiałą próbę zmiany sposobu w jaki się grało w gry RPG. Nie ma antagonisty. Celem jest osiągnięcie oświecenia i doskonalenie ośmiu cnót. Wybory moralne mają konsekwencje, a gra wymaga od nas wysokich standartów etycznych czyli pierwszy raz w grach 100% odgrywanie roli. Wprowadzenie 8 cnót z 3 zasadami prawdy, miłość i odwagi stworzyło wspaniałą ideę avatara czyli moralnego idealisty będącego równocześnie osobą świecką, cechującą się czystością i dobrocią bez wprowadzania boga do czystości równania. Wybory moralne jakie mamy w prawdziwym życiu jak nie kłam, nie zabijaj, nie okradaj, broń słabszych, wspomagaj potrzebujących, okazuj litość itd. Chyba nikt nie spodziewał się, że Richard Garriott tak zmieni własny twór od 4 części serii. Rewelacyjne wersje Amigowa i C-64. Arcydzieło gatunku.
King's Quest II - Znakomita przygodówka od Sierra. Sir Graham będąc nowym królem Daventry widzi w zaczarowynym lustrze wizję pięknej młodej kobiety Valanice w niewoli na szczycie wieży. Będąc nią oczarowanym król Graham udaje się w epicką podróż pełną przygód do świata Kolyma, aby uratować Valanice, gdzie spotykamy wiele legendarnych postaci takich jak Neptun, Czerwony Kapturek czy hrabia Dracula. Wiele łamigłówek ma więcej niż jedno rozwiązanie, ale tylko mamy jedno optymalne rozwiązanie, aby zdobyć maksymalną liczbę punktów. Alternatywne rozwiązania przynioszą mniej punktów lub w niektórych przypadkach powodują utratę punktów przez gracza. Przykładami alternatywnych rozwiązań są bardziej brutalne podejście do pokonania przeszkody takie jak zabicie lub kradzież. Moja ulubiona część serii, a zwłaszcza w wersji zremasterowanej przez nieoficjalny remake, który fajnie rozbudował ten kultowy sequel.
Gauntlet - Świetny Hack and slash z widokiem z góry od Atari Games. Kapitalna wyprawa fantasy samotna lub wraz z przyjaciółmi do wielkich lochów pełnych monstrów, śmiertelnych pułapek, drogocennych skarbów. Zarówno jedynka i sequel z 1986 roku to niezwykle lubiane i popularne gry, które wyszły chyba na wszystkim. Protoplasta dla wszelkich labiryntowych run and gunów z widokiem z góry typu Alien Breed 1-3 1991-1994 od Team 17 czy The Chaos Engine 1993 od Bitmap Brothers.
Commando - Znakomita chodzona strzelanka od Capcom z widokiem z lotu ptaka. Bardzo dynamiczna rozgrywka w której pędzimy przed siebie na złamanie karku i częstujemy wrogów ołowiem oraz granatami. Absolutny klasyk, który dał podwaliny pod cały gatunek run’n gunów z widokiem z góry. Najlepszą wersje na C-64 z kapitalną muzyką Roba Hubbarda przygotowało studio Elite. Wybitnie dobry port. To jedna z najbardziej rozpoznawalnych gier na C-64. Jeden z rzadkich wyjątków, gdzie zarówno oryginalna wersja automatowa i port Amigowy przegrały batalie ze słynnym 8-bitowcem.
Who Dares Wins II - Świetna strzelanka od Alligata Software w stylu Commando i Ikari Warriors. Produkcja jest niesamowicie grywalna i ekstremalnie trudna. Znakomita oryginalna wersja na C-64 i świetny port na Amstrad.
Super Mario Bros - Rewelacyjna gra plaformowa od Nintendo. Największy hit NES. Wspaniała platformówka z superpłynnym scrollingiem, bardzo dobrą grafiką i świetnym sterowaniem. Początek jednej z najbardziej popularnych serii w branży gier video. Gra, która napędziła sprzedaż konsoli i pozwoliła Nintendo stać się tak potężną firmą jaką się stała. Bez tej gry nie powstałby tak wyśmienity klon tej gry jak Great Giana Sisters (1987) na C-64.
Ghosts 'n' Goblins - Kultowa gra platformowa od Capcom. Sir Arthur w swojej zbroi przemierza mroczne terytoria królestwa walcząc z zombiakami, goblinami, duchami, demonami i innymi poczwarami w celu uratowania swojej ukochanej. Widok z boku, multum rzucania żelastwem do poczwar i elementy platformowe. Do bólu hardcorowy platformer z elementami run and gun w klimatach horror/fantasy. Wspaniała muzyka i klimat przez duże K. Wersje automatowa i Amigowa najlepsze, ale bardzo klimatyczna jest też wersja na C-64 przygotowana przez studio Elite, która jest troszkę pocięta w stosunku do oryginału na automatach, ale zmieściła się w jednym pliku, jest tak samo grywalna i ma świetną oprawę audio. Mark Cooksey skomponował parę autorskich kawałków muzycznych, które świetnie wkomponowały się w klimat opowieści i pieszczą nasze uszy tylko w wersji C-64. W ostatnich latach wyszła wersja C-64, która w 100% oparta jest na wersji automatowej.
Green Beret - Świetna gra platformowa run and gun od Konami. Znana również pod tytułem Rush’n Attack. Samotny komandos z nożem w ręku kontra oddziały ruskich żołdaków. Brzmi jak samobójcza misja, ale będziemy mogli zebrać broń pozostawioną przez niektórych zabitych wrogów jak granaty, miotacz ognia, a nawet pancerfaust. Świetny oryginał automatowy oraz wersja Amigowa, ale najbardziej klimatyczna jest wersja na C-64.
Monty on the Run - Świetna gra platformowa z fajnym podkładem muzycznym. Wersja na C-64 zrobiła na mnie największe wrażenie.
Goonies - Fajna gra logiczno-platformowa od Datasoft na podstawie filmu. Wciągająca gra kooperacyjna dla jednego gracza (sterujemy dwoma postaciami) lub dwóch graczy (każdy gra swoim bohaterem). Rozwiązujemy zagadki, wspinamy się po drabinach, skaczemy po platformach i uciekamy prześladującej nas rodzinie Fratellich! Wszystko to w etapach przedstawiających najbardziej pamiętne sceny z filmu. Świetne wersje na C-64 i małe Atari.
Zorro - Logiczno-platformowa gra od Datasoft znanych najbardziej z Bruce Lee (1984). Zorro przemierza w trakcie swojej wędrówki takie miejscówki jak miasteczko, hotel, jaskinie, katakumby, by na końcu dostać się do twierdzy Hiszpanów. Rozwiązujemy po drodze serię wymyślnych zagadek i walczymy z nieprzyjaciółmi. Zagadki są największym atutem gry, bo rozgrywka nabiera wręcz przygodowego sznytu znanego z gier point and click czy sławnej serii gier o jajku Dizzy. Łamigłówki są pomysłowe i wieloetapowe. Kolejnym plusem przygód Zorro jest fakt, że nasz bohater jest wielce wysportowany. Oprócz pojedynkowania się na szpady potrafi skakać po platformach, wspinać się po drabinach czy winoroślach, przemieszczać po gzymsach i łańcuchach, a nawet wysoko odbijać od trampolin i beczek. Dosyć szeroki zakres ruchów jak na 1985 rok. Wszystko zaserwowane w stylu komnatowym. Świetne wersje na małe Atari i C-64.
Ice Climber - Dobra gra platformowa od Nintendo. Bardzo grywalna i pomysłowa gra, a szczególnie w trybie dla dwóch graczy. Sterujemy Eskimosami i musimy jak najszybciej dostać się na szczyt scrollowanej w pionie planszy. Wyposażeni jesteśmy w młotek, którym możemy zarówno walczyć ze zwierzakami jak i rozbijać cegły, by robić sobie dziury w suficie lub podłodze. Po drodze trafiamy na windy, sople, śliskie powierzchnie, ptaki, miśki, owoce do zbierania. Kultowa gra z automatow i NES.
Spy vs. Spy 2 - Gra akcji od First Star Software. Sequel ma miejsce na tropikalnej wyspie i zamiast chodzenia po komnatach mamy tutaj zaserwowany scrollowany przesuw ekranu. Naszym celem jest znalezienie trzech części pocisku rakietowego i odpłynięcie z tropików łodzią podwodną. Na bezludnej wyspie możemy kopać zdradzieckie doły, tworzyć ogniste bomby, czy nawet zakładać sidła. Często musimy znaleźć odpowiednie składniki do zbudowania pułapek lub kreatywnie wykorzystać elementy otoczenia.
The Way Of The Exploding Fist - Świetna bijatyka od Beam Software. Stanowi niejako podstawę (styl gry i zestaw ruchów) do stworzenia rok później najlepszej bijatyki 1 na 1 na C-64 International Karate (1986) przez System 3. Charakterystyczną cechą gry jest duży zestaw dostępnych ciosów i potrzebny idealny timing do skutecznego trafienia przeciwnika. Bardzo dobra pozycja na C-64. Gra ma też znakomity sequel Fist II (1986).
Summer Games II - Świetna gra sportowa o tematyce olimpijskiej od Epyx. Kontynuacja pozwala zagrać w nowe dyscypliny i oferuje bardziej kolorową i szczegółową grafikę. Gra obejmuje osiem konkurencji jak trójskok, skok wzwyż, wioślarstwo, rzut oszczepem, jeździectwo, szermierka, kajakarstwo, kolarstwo. Gra podobnie jak poprzednik pozwala wybrać kraj i rywalizować we wszystkich konkurencjach po kolei do ośmiu graczy. Ta wersja zawiera nie tylko ceremonie otwarcia, ale też bardzo efektowną ceremonie zamknięcia. Druga część przebiła poprzednika. Kapitalnie się w to grało w kilka osób na C-64 i Amidze rywalizując o medale.
Winter Games - Klimatyczna gra sportowa od Epyx. Tym razem oparta na sportach prezentowanych na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich. Gra oferuje takie konkurencje jak narciarstwo akrobatyczne, biathlon, łyżwiarstwo figurowe, skoki narciarskie, łyżwiarstwo szybkie, saneczkarstwo. Moim zdaniem to gra jeszcze lepsza od Summer Games II, bo posiada jeszcze lepszą grafikę i bardziej ciekawy gameplay. Każda konkurencja ciekawie zrealizowana i dopracowana. Wersja na C-64 robi kolosalne wrażenie. Rywalizacja z innymi graczami to magia. Jedna z najlepszych gier sportowych wszech czasów.
Paradroid - Gra logiczno-zręcznoćiowa autorstwa Andrew Braybrooka. Sterujemy droidem , który musi oczyścić flotę statków kosmicznych z wrogich robotów. Kiedy walczymy z innymi robotami mamy mini-gierkę, gdzie musimy przejąć systemy danego robota. Wraz z postępami walki są co raz trudniejsze i możemy przejmować co raz mocniejsze roboty z większą ilością zdolności. Wyśmienita gra na C-64.
Paperboy - Przyjemna gra akcji od Atari Games. Jeździmy na rowerze i dostarczamy gazety. Przyjemna grafika, świetna muzyka i dobre sterowanie. Gra była hitem na automatach i 8-bitowcach. Rewelacyjny port na C-64 z kapitalną muzyką Robba Hubbarda.
Saboteur - Fajna gra akcji ze elementami skradankowymi autorstwa Clive'a Townsenda. Wcielamy się w ninja, którego zadaniem jest dostanie się do magazynu, aby ukraść dyskietkę na której znajdują się nazwiska przywódców rebeliantów. Musimy poruszać się po kompleksie pomieszczeń składającym się z magazynu, ciemnych tuneli i tajnego centrum dowodzenia, aby znaleźć dysk i uciec. Jest pasek energii, który wyczerpuje się, gdy spada zbyt nisko, kucamy pod wodą lub jesteśmy atakowani. Jeśli pasek energii zostanie całkowicie wyczerpany lub skończy się czas gra się kończy. Pasek można uzupełnić stojąc nieruchomo i odpoczywając w bezpiecznym miejscu. Sabotażysta może kucać, wspinać się po drabinach, biegać i atakować wrogów. Możemy wykorzystywać bronie znalezione w stosach śmieci i pudłach magazynu. Magazyn zawiera wiele systemów bezpieczeństwa. Należą do nich strażnicy, psy i automatyczne stanowiska strzeleckie. Mamy 9 poziomów trudności. Kultowa gra na ZX Spectrum i C-64.
Silent Service - Symulator okrętu podwodnego w realiach II wojny światowej od MicroProse. Wysoka grywalność i możliwość poczucia immersji podczas misji to specjalność tej gry. Możliwość wyboru pełnoprawnych patroli walcząc z Japończykami podczas II Wojny Światowej. Atakowanie konwojów, badanie taktyki przeciwnika, unikanie niszczycieli, obsługiwanie skomplikowanej aparatury okrętowej. Najlepszy symulator okrętu podwodnego na komputery 8-bitowe.
Buggy Boy - Hardcorowa gra wyścigowa od Tatsumi. Buggy pędzące po bezdrożach ponad 220 km/h to niesamowity widok. Na swej drodze mamy trampoliny, kamienie, tunele, barierki, skocznie, piłkę do odbijania, inne pojazdy, ale głównie to wyścig z czasem. Niesamowita grywalność. Gra była hitem na automatach i komputerach 8-bitowych, które dostały świetne porty. Kapitalna konwersja z salonu gier dostępna na C-64.
The Last V8 - Gra wyścigowa od braci Darlingów czyli późniejszych założycieli Codemasters. Kierujemy futurystycznym samochodem w postapokaliptycznym świecie. Celem gry jest doprowadzenie V8 do bunkra unikając zderzenia z przeszkodami lub wyczerpania paliwa bądź osłony przeciwradiacyjnej, która zaczyna się zużywać po pewnym czasie. Ekran jest podzielony poziomo na dwie części, gdzie w górnej połowie rozgrywa się akcja z widokiem z góry i przewijaniem we wszystkich kierunkach. Dolna połowa pokazuje deskę rozdzielczą z licznymi wskaźnikami w tym mały ekran komputera, który wskazuje odległość do bazy i ostrzega o wzroście promieniowania. Gra zawiera znakomitą muzyką Roba Hubbarda. Rewelacyjna wersja na C-64.
The Great American Cross-Country Road Race - Świetna gra wyścigowa od Activision. Kamień milowy w gatunku wyścigów, który wyprzedził swoją epokę i rozbudowaniem zawstydza wiele dzisiejszych tytułów. Rajd przez całe USA, wybór drogi w trakcie podróży, zróżnicowane warunki pogodowe wpływające na sterowność pojazdu, różne pory dnia, zmienne natężenie ruchu drogowego, tankowanie paliwa, ucieczki przed policyjnymi pościgami. Znakomita gra na C-64 i małe Atari.
Hang-On - Wyścigi motocyklowe od Sega. Hit automatowy. Jedna z pierwszych gier zręcznościowych wykorzystujących grafikę 16-bitową. Gra wyróżniała się grafiką, realizmem i sterowaniem. Najpopularniejsza gra automatowa 1985 i 1986 roku, której sukces przyczynił się do wypuszczenia dość szybko przez Sega innego hitu wyścigowego Out Run (1986).

Najlepsze gry 1986 roku:
Might and Magic - Klimatyczna gra RPG od New World Computing. Początek słynnego i długiego cyklu, gdzie apogeum seria osiągnęła przy szóstce i siódemce pod koniec lat 90'. W grze dowodzimy drużyną bohaterów, która wędruje po dużej krainie wykonując różne zadania i walcząc z potworami. System rozwoju postaci zbliżony jest do systemu z papierowego RPG Dungeons and Dragons. Niezłe wrażenie robi wersja na C-64. Na ten komputer wyszły tylko jedynka i dwójka.
Defender of the Crown - Znakomita gra strategiczna z elementami zręcznościowymi od Cinemaware. Była pierwotnie exem na Amiga 1000 i robiła kolosalne wrażenie grafiką, rozmachem, muzyką i gameplayem, gdzie mamy aspekt strategiczny, przygodowy i zręcznościowy w jednej grze. Jednak pełną moc pokazała na Commodore 64, gdzie wypuścili kapitalny port z przepiękną grafiką na możliwości tego komputera i ta wersja jest najbardziej dopracowana. Idealny tytuł dla fanów gier strategiczno-przygodowych osadzonych w średniowieczu! Próbujemy zjednoczyć Anglię. Mamy oblężenia zamków, turnieje rycerskie, a nawet próbujemy ratować księżniczkę. Gra miała iście filmowy rozmach i była czymś niespotykanym w latach 80'. Gra wybitna. Mnóstwo czasu spędziłem przy niej na C-64 i Amidze. Ścisła elita najlepszych gier na C-64.
The Legend of Zelda - Znakomita gra action-adventure od Nintendo. Hicior NES. Jedna z pierwszych gier z dużym światem obok serii Ultima, gdzie można było pójść od początku, gdzie chcemy i zginąć na każdym rogu, ale tu mamy dużo niższy próg wejścia i prostszą mechanikę niż w przytoczonej serii RPG.
Gauntlet II - Świetny Hack and slash z widokiem z góry od Atari Games. Wyruszamy do lochów wypełnionych najróżniejszymi potworami w celu zdobycia skarbów. Cztery klasy naszych herosów, labiryntowe plansze przedstawione z lotu ptaka w niezłej oprawie graficznej, klasyczny bestiariusz fantasy i masa potwórów do ubicia oraz przedmiotów do zbierania. Najlepszy z trylogii.
Ikari Warriors - Świetna chodzona strzelanka od SNK, która początkowo pojawiła się na automatach. Jednak prawdziwym hitem stała się konwersja C-64 przygotowana przez studio Elite, która po prostu rządziła. Intro jakiego wcześniej nie było na C-64, klimatyczna muzyka, czytelna grafika, dobre sterowanie, a przede wszystkim dwuosobowa rozpierducha ze świetną grywalnością. Zaczęła się rzeźnia na szeroką skalę za pomocą karabinów, granatów, a nawet jeżdząc czołgiem. Ta chodzona strzelanka wybornie sprawdzała się w kooperacji.
Uridium - Klimatyczna strzelanka autorstwa Andrew Braybrooka, która pierwotnie pojawiła się na C-64, a później przeportowano je na inne komputery. Latamy kosmicznym myśliwcem nad wielkimi galaktycznymi krążownikami i niszczymy wszystko w drobny mak. Wzorowane na legendarnym Defender (1981) czyli z możliwością zmiany kierunku lotu. Bardzo czytelna grafika, ultra płynny scrolling i szesnaście międzyplanetarnych fregat do zezłomowania. Świetna oryginalna wersja na C-64, która pojawia sie często w topkach najlepszych gier na ten komputer.
Army Moves - Sympatyczna gra Run and gun od Dinamic Software. Strzelanka składa się z kilku odrębnych części. Między innymi sterujemy pojazdem terenowym uzbrojonym w rakiety, helikopterem uzbrojonym w rakiety i bomby, a później żołnierzem uzbrojonym w karabin maszynowy. Atutami są zróżnicowana rozgrywka, świetna grafika na możliwości C-64 i rewelacyjna muzyka marsz pułkownika Bogey. Znakomita wersja na C-64 i dość udana na 16-bitowce. Gra ma też fajny sequel Navy Moves (1987).
Aliens - Niezła gra akcji od Activision. Seria sześciu minigier połączonych ze sobą za pomocą interaktywnych sekwencji graficznych. Minigry to głównie sekwencje akcji, które obejmują pilotowanie statku z Sulaco na powierzchnię planety, rozpoznawanie sprzętu i walkę z kosmitami.
Arkanoid - Rewelacyjna gra zręcznościowa od Taito utrzymana w klimacie science-fiction. Odbijamy piłkę, by zbić wszystkie cegły na planszy, aby awansować do kolejnej. Zbieramy powerupy jak strzelanie, przyklejanie piłki, wydłużenie. Niesamowita grywalność. Bardzo udane konwersje automatowego klasyka na 8-bitowce.
Bubble Bobble - Sympatyczna jednoekranowa platformówka od Taito. Wyprawa dwóch małych smoczków poprzez plansze najeżone platformami, bonusami i potworami. Strzelanie bańkami, zbieractwo i skakanie. Grane do upadłego przez każdego! Plansz każdy port ma tyle samo co na automatach czyli 100. Świetnie się gra samemu, ale prawdziwa zabawa jest, gdy gramy we dwoje. Gra wyróżnia się niesamowitą grywalnością, a także przyjemną grafiką i muzyką. Ten hit automatowy został przeportowany praktycznie na wszystko. Jedna z lepszych gier na 8-bitowce. Mechanika, grywalnosć, wszystko zapięte na ostatni guzik. Jedna z najlepszych gier na C-64.
Wonderboy - Przyjemna gra platformowa od Escape. Gra wyróżnia się grafiką, udźwiękowieniem, płynnym scrollingiem i grywalnością. Udane wersje automatowa, Amigowa, C-64. Na Nes powstała pod innym tytułem Adventure island.
Castlevania - Klimatyczna gra platformowa od Konami. Początek kultowego cyklu, gdzie łowcą wampirów wchodzimy do zamku hrabiego Draculi, aby go zniszczyć. Klasyka zwłaszcza na NES. Moja ulubiona część cyklu to Castlevania: Symphony of the Night (1997) z Psx.
Metroid - Przygodowa gra akcji od Intelligent Systems. Trudna gra labiryntowa z mechaniką zdobywania ekwipunku, który umożliwiał nam przejście do wcześniej zablokowanych miejsc. Niezła grafika i precyzyjne sterowanie. Gra ukazała się na konsoli NES. Oczywiście dużo lepszy jest Super Metroid (1994) na SNES.
Spy vs. Spy 3 - Ostatnia przygoda dzieje się w mroźnej Arktyce, gdzie musimy znaleźć cztery przedmioty niezbędne do uruchomienia rakiety, którą odlecimy. Są to karta, żyroskop, kanister z paliwem oraz walizka z kodami startowymi. W tej części pojawia się możliwość wycinania przerębli w lodzie, tworzenia ślizgawek, strącania sopli na przeciwnika czy wysadzania go dynamitem. Często musimy znaleźć odpowiednie składniki do zbudowania pułapek lub kreatywnie wykorzystać elementy otoczenia.Trójka jest najlepsza z trylogii. Zastosowano w niej także scrolling, a kiepskie pojedynki na pałki zastąpiono rzucaniem śnieżkami. Dodatkowo wprowadzono tutaj wskaźnik ciepłoty ciała, którym zastąpiono energię naszych herosów i żeby go podnieść musimy rozgrzać się przy ognisku w igloo.
Trap Door - Bardzo nastrojowa, jajcarska i pomysłowa gra zręcznościowo-przygodowa. Rozgrywka w dużej mierze opiera się na rozwiązywaniu zagadek i używaniu oraz manipulowaniu wieloma przedmiotami rozrzuconymi po komnatach zamku. Wyszła tylko na 8-bitowcach.
International Karate - Wybitna bijatyka od System 3 kopiująca styl Karate Champ (1984) i The Way Of The Exploding Fist (1985). Najlepsza bijatyka jeden na jednego z lat 80'. Dwóch mistrzów karate staje naprzeciw siebie, gdzie walczymy z komputerem bądź z drugim graczem. Kapitalna grywalność, świetna animacja zawodników, duży zestaw realistycznych ciosów, urzekające panoramy widokowe, genialny motyw muzyczny Roba Hubbarda. Wersja na C-64 to prawdziwe cudo.
Fist II - Znakomita bijatyka od Beam Software. Gra jest kontynuacją The Way of the Exploding Fist (1985). W odróżnieniu od wielu innych gier z tego gatunku z tamtych czasów postać nie walczy na arenach, ale porusza się po świecie w którym pojawiają się wrogowie więc mamy tu formę przygody. Gra wyróżnia się kolorową grafiką, mrocznym klimatem i znakomitą muzyką. Gra została wydana na C-64 i ZX Spectrum, ale ogromne wrażenie robi tylko wersja z C-64, która jest niesamowicie klimatyczna.
World Games - Epicka gra o niszowych sportach od Epyx. Mamy skok przez beczki na łyżwach, ujeżdżaniu byka, rzucaniu kłodą, skok z klifu do wody, ale są też dość popularne konkurencje jak podnoszenie ciężarów, sumo czy slalom narciarski. Ogromne wrażenie robi zwłaszcza podnoszenie ciężarów i skok z klifu. Rewelacyjna wersja na C-64.
Leader Board - Świetna gra sportowa od Access Software. Znakomity symulator golfa. W momencie premiery zachwycała trójwymiarową grafiką. Zawarto w nim tryb rozgrywania mistrzostw wraz z żywym przeciwnikiem oraz pojedynkowania się z komputerowymi golfistami. Strasznie podbijało to grywalność. Świetne i intuicyjne sterowanie oraz widok zza pleców, który stał się standardem w grach o golfie.
GunShip - Symulator śmigłowca od MicroProse. Kontrolując śmigłowiec AH-64 Apache wykonujemy różne misje na kilku kontynentach atakując wrogie cele i chroniąc siły sojusznicze. Wraz z kolejnymi udanymi misjami awansujemy na kolejne szczebla stopni wojskowych. Gra imponuje grafiką, dźwiękiem, sterowaniem, fizyką, uzbrojeniem i dokumentacją. Grę wydano na większość komputerów. To najlepszy symulator lotów bojowych jaki kiedykolwiek wydano na komputer 8-bitowy C-64. Z kolei znakomity sequel Gunship 2000 z 1991 roku to najlepszy symulator na komputer 16-bitowy Amiga.
Out Run - Świetna gra wyścigowa od Sega. Kultowa produkcja na automatach. Przemierzamy Stany Zjednoczone w kabriolecie, ale trzeba uważać na zakrętach. Wersja na C-64 ma świetny soundtrack i całościowo okazała się dużo bardziej dopracowana od Amigowej. Podobnie było przy Turbo OutRun (1989). Przy obu grach wyścigowych spartaczyli porty Amigowe.

Silent Service II to znakomity symulator okrętu podwonego od MicroProse. Gra została wydana w 1990 roku na Pc, a w 1991 roku pojawiła się wersja na 16-bitowe komputery Amiga i Atari ST. Ominęła 8-bitowce mimo, że pierwsza część była ogromnym hitem sprzedażowym na C-64. To niezwykle udana kontynuacja przeboju MicroProse Silent Service (1985), która do czasu pojawienia się sequela była najlepszym symulatorem okrętu podwodnego. Akcja rozgrywa się w czasie II wojny światowej i oferuje graczom szansę dowodzenia kilkoma amerykańskimi okrętami podwodnymi na południowym Pacyfiku napadającymi na japońskie konwoje zaopatrzeniowe i walczącymi z najpotężniejszą marynarką na świecie.
Gameplay. W Silent Service II dowodzimy amerykańskim okrętem na Pacyfiku w szczytowym okresie japońskiej potęgi morskiej. Gra rozpoczyna się od zwykłego treningu, który pozwala zapoznać się ze sterowaniem i przyzwyczaić się do wysyłania tysięcy ton metalu na dno morza. W SS II poziomy trudności zostały znacznie uproszczone wobec SS. Zamiast zaawansowanych, indywidualnych opcji trudności z oryginału mamy do wyboru cztery poziomy trudności w tradycyjnym stylu. Na najwyższym poziomie trudności mamy jednak wyzwanie na tyle duże, aby bawić się SS II przez bardzo długi czas, a szczególnie w trybie kariery wojennej. Gra oferuje nie tylko porywającą kampanie, ale też pojedyncze misje, które są dość miodne i konkretne. Jeśli wybierzemy kampanię możemy przemierzać cały Pacyfik. Tryb kampanii pozwala nam wybrać datę rozpoczęcia kariery i bazę z której zaczynamy. Od tego momentu zależy od nas, gdzie patrolujemy, które kontakty badamy i jak długo przeżyjemy. Podczas manewrów musimy zawsze być świadomi swojej prędkości, głębokości i kierunku. Mamy też określoną ilość czasu zanim wrogowie nas zauważą więc musimy szybko wślizgnąć się na skuteczną pozycję do ofensywy. W przypadku, gdy wróg nas przechytrzy silniki naszego okrętu mogą zostać uszkodzone, tylna konstrukcja może zostać osłabiona lub w najgorszym przypadku może dojść do zalania. Monitorowanie systemów okrętu podwodnego, gdy nie jest on pod bezpośrednim ostrzałem jest równie ważne. Pacyfik jest głęboki i jeśli zbyt mocno zanurkujemy możemy się znaleźć w ciężkiej sytuacji. Gra polega często na podejmowaniu decyzji niemal w ułamku sekundy, a podczas rozgrywki doświadczamy uczucia samotności dowodzenia. Systemy, którymi sterujemy są dobrze obsługiwane z klikalnymi ikonami dla każdej funkcji, ale Silent Service II zdobywa najwięcej punktów w zbudowanej atmosferze. Zabawa w chowanego z ciężko opancerzonym lotniskowcem potrafi być trudna, przerażająca i bardzo uzależniająca. Nic nie zastąpi emocji, gdy nasz okręt jest na głębokości 300 sążni mając wyłączone wszystkie silniki, a połowa japońskiej marynarki wojennej jest wokół nas piszcząc sonarami na Pacyfiku szukając naszych tyłków, a my mamy jedynie nadzieję, że nie spadnie na nas żadna paskudna bomba głębinowa. Budowanie kariery z awansami, medalami i wszystkim co się z tym wiąże jest również niezwykle miodne. Sprawdza się w tej grze motto, że wojna podwodna sprzyja ostrożnym, a nie odważnym. Grę odświeżyłem w wersji Amigowej, bo przeważnie ten komputer posiadał najlepsze wersje klasycznych gier, a przy okazji hula jak marzenie, bo idzie emulować tak jakby było odpalane z twardego dysku podpiętego pod przyjaciółkę czyli bez ładowania w emulatorze kolejnych dyskietek i z możliwością zapisywania, kiedy chcemy w każdej grzej Amigowej.
Grafika i udźwiękowienie. Grafika jest elegancka i kolorowa, ale jednocześnie zapewnia funkcjonalność. Różne ekrany sterowania są przejrzyste i łatwe do zrozumienia, ale to widoki sprawiają, że gra ożywa i przyspiesza bicie serca. W wygląd Cesarskiej Marynarki Wojennej Japonii włożono wiele pracy i to widać. Oprócz zwykłych frachtowców, tankowców i niszczycieli po morzach żeglują barki wszelkich kształtów i rozmiarów od małych łodzi patrolowych po gigantyczne superpancerniki. Efekty dźwiękowe gry zostały znacznie ulepszone wobec poprzednika. Zdigitalizowane głosy krzyczące podczas zanurzania robią dobre wrażenie. Sygnały sonaru, eksplozje i odgłosy silników są wystarczająco realistyczne, aby stworzyć solidną dawkę atmosfery, gdy jesteśmy w samym środku wydarzeń więc spełniają dokładnie tę funkcję, której można oczekiwać od symulacji. Dźwięki mew, gdy żeglujemy po powierzchni są również miłym akcentem.
Podsumowanie. Silent Service II to bardziej rozbudowana i ulepszona wersja klasycznej gry symulacyjnej z 1985 roku o okrętach podwodnych, która rozbiła bank na Commodore 64. Wszystko co oferuje sequel składa się na bardzo przyjemną symulację wojskową, która osiągnęła fajny balans między realizmem, a ekscytacją. To najlepszy symulator okrętu podwodnego na komputerze Amiga. Po porządnym odświeżeniu sobie tej produkcji w wersji Amigowej oceniam ją nawet na 9/10 czyli pół oczka wyżej niż kilka lat temu bazując z pamięci.

Studio Microprose niewątpliwie reprezentowało szczyt możliwości gatunku symulatorów! Ich gry symulacyjne z lat 80' i 90' to perły gatunku. Ludzie z tego studia, a zwłaszcza geniusz Sid Meier potrafili wtedy dobrze wykorzystać swoją rozległą wiedzę na temat produkcji symulatorów. Stworzyli wiele wybitnych gier w złotym okresie dla symulatorów.
Najlepsze gry studia Microprose to moim zdaniem Pirates! (1987), Gunship 2000 (1991) i Civilization II (1996), które są w ścisłym Top najlepszych gier w historii. Oczywiście Silent Service 1 i 2 to również znakomite produkcje symulacyjne z rozbudowaną rozgrywką, które zawstydzały konkurencję.

Wersja na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=xzeFQlSwQT4&ab_channel=TsepesiHentai
Wersja na komputer Pc:
https://www.youtube.com/watch?v=3I8NVD6esNE&ab_channel=MajorThriftwood

Paul Hertzog - Soundtrack z Kickboxer - Tai Chi
https://www.youtube.com/watch?v=3qbCnZqx3-U&list=RD3qbCnZqx3-U&start_radio=1&ab_channel=T.NKurt

Paul Hertzog - Soundtrack z Kickboxer - Extended Theme by Gilles Nuytens
Kickboxer (1989) to mój nr 2 z JCVD po Bloodsport. Wybuchowy film o sztukach walki z motywem zemsty. Świetny soundtrack Paula Hertzoga, który robi klimatyczną atmosferę oraz niezłe piosenki Stana Busha na czele z Streets of Siam, Fight for Love i Never Surrender. Wspaniały egzotyczny klimat. Piękne zdjęcia kręcone głównie w Tajlandii. Wymagający trening Kurta Sloane'a stylu Muay Thai u starego mistrza Xiana. Widowiskowa finałowa walka. Van Damme w formie. Duże wrażenie robi też wyrazisty antagonista Tong Po, którego zagrał Michel Qissi czyli prywatnie wtedy bliski przyjaciel JCVD. Zrobili mu świetną charakteryzację twarzy, że wyglądał paskudnie. Jedna z pierwszych scen z Tong Po już budzi respekt, gdy widzimy jak gołą nogą kopie w betonowy słup tak mocno, że tynk sypie się z sufitu. Po czym obraca się w stronę obserwującego go z przerażeniem Kurta patrząc z pogardą. Mocna podbudowa pod dalsze wydarzenia. Z ciekawostek dodam, że finałowa walka z Kickboxer została nakręcona w Hongkongu w tym samym miejscu, gdzie kręcono walki w turnieju Kumite w Bloodsport. Gra video Full Contact (1991) od studia Team 17 znana z komputera Amiga ma świetne intro inspirowane sceną z filmu Kickboxer. Powstał też film bliźniaczo podobny do Kickboxer pod tytułem The King of the Kickboxers (1990), gdzie główną rolę zagrał Loren Avedon, a w rolę antagonisty wcielił się 7-krotny mistrz świata w karate Billy Blanks.
https://www.youtube.com/watch?v=tL36g4vQaAw&list=RDtL36g4vQaAw&start_radio=1&ab_channel=GillesNuytens

Wings of Fury to scrolling shooter z elementami symulatora lotów bojowych opracowana przez Steve'a Waldo, a wydana przez studio Broderbund. Gra pierwotnie pojawiła się w 1987 roku tylko na komputerze Apple II. Rok później zagościła na komputerze The X68000. Dopiero w latach 1989-1990 przygotowano porty na bardziej popularne komputery jak Commodore 64, Amiga, Amstrad, Pc. Niestety ominęła Atarowców. Jesteśmy członkiem załogi lotniskowca USS Wasp. Niestety uzbrojenie i struktura okrętu zostały poważnie uszkodzone w bitwie i musi zostać eskortowany z powrotem do bazy aliantów. Jednak między lotniskowcem, a bezpieczną otchłanią leżą setki mil oceanu osadzonego przez japońskie statki, wrogie bombowce i silnie bronione okupowane wyspy. Lotniskowiec nie ma już dział przeciwlotniczych ani zapasowych pilotów. Jesteśmy ostatnią deską ratunku. Musimy pilotować jednego z Hellcatów, aby chronić swój okręt Wasp przed atakami wroga.
Gameplay. Wcielamy się w rolę amerykańskiego pilota myśliwca F6F Hellcat uczestniczącego w działaniach wojennych na Pacyfiku podczas II wojny światowej. Ta produkcja oczywiście jak zdecydowana większość gier komputerowych 2d z lat 1980-1995 zaprogramowana jest pod Joystick. Inna forma kontroli w postaci klawiatury jest delikatnie mówiąc masochizmem. Wings of Fury jest bardzo grywalne, ale opanowanie sterowania i rozgrywki zajmuje dłuższą chwilę. Najtrudniej opanować skuteczne lądowanie na lotniskowcu. Widok gry jest znanym widokiem bocznym przewijanym poziomo. Jednak jeśli wzniesiemy się powyżej pewnej wysokości skala wielkości naszego myśliwca i wszystkiego dookoła drastycznie zmniejsza się, a dzięki temu widzimy większy fragment obszaru działań dla lepszej orientacji. W panelu sterowania na samym dole znajduje się również małe okno widoku 3D. Szczególnie przydatne podczas próby lądowania na lotniskowcu. Celem różnych misji jest bombardowanie baz na pobliskich wyspach, zestrzeliwanie samolotów wroga, zatapianie wrogich statków i ogólnie bycie utrapieniem dla Japończyków. Przed rozpoczęciem misji wybieramy rangę od podchorążego do kapitana co stanowi poziom trudności gry. Istnieje siedem rang z których każda komplikuje misje, które musimy podjąć, aby chronić lotniskowiec. Przed startem z lotniskowca wybieramy też broń na swój lot: bomby, rakiety lub torpedy. Wybór broni zależy od danej misji czy planujemy zniszczyć wrogie jednostki na wyspach czy niszczyciele. Może być konieczne wykonanie lotu bojowego, a następnie powrót na lotniskowiec w celu ponownego uzbrojenia się w inną broń. Bomby są najbardziej uniwersalne, a szczególnie podczas ataków na instalacje naziemne. Służą do bombardowania celów naziemnych i zmuszania wrogich żołnierzy do ucieczki na otwartą przestrzeń. Rakiety służą do niszczenia ciężko opancerzonych stanowisk ogniowych i dział okrętowych, ale wydają się być dość niedokładne. Torpedy przydatne są tylko do zatapiania krążowników liniowych. Z tym, że aby zatopić wrogi statek musimy najpierw zniszczyć jego działa przeciwlotnicze, a następnie wykonać nalot torpedowy. Karabiny maszynowe świetnie sprawdzają się do walk powietrznych i wszystkich ważnych nalotów. Jeśli ciśnienie oleju drastycznie spadnie (wskaźnik zniszczeń) lub kończy się nam paliwo musimy wrócić na macierzysty lotniskowiec tak szybko jak to możliwe. Lądowanie z powrotem na lotniskowcu jest dość trudne. Problem pogłębia się, jeśli nasz samolot został mocno poobijany. Jeden śmiertelny poślizg i dobranoc Singapurze. Pierwsza misja obejmuje bazę na wyspie. Późniejsze misje mogą obejmować nawet trzy wyspy i kilka lotniskowców. Po każdej trzeciej misji otrzymujemy awans. Najwięcej zabawy daje bombardowanie stanowisk kontroli i bunkrów przeciwlotniczych, a następnie rozstrzeliwanie karabinami maszynowymi przerażonych, uciekającym Japończyków. Trafieni kulą Japończycy wydają satysfakcjonujące wrzaski agonii. Walki powietrzne są dość emocjonujące, a najlepszym manewrem jest elegancka pętla, którą samolot wyczarowuje, gdy się obraca. Ogólnie rzecz biorąc Wings of Fury to bardzo satysfakcjonujące doświadczenie z wieloma drobnymi, ale przyjemnymi szczegółami takimi jak F6F Hellcat unoszący się z brzucha lotniskowca z końca pasa startowego lub uderzający w lotniskowiec po nieudanym manewrze lądowania. Lot ponad 50 metrów nad poziomem wody zmienia punkt widzenia z widoku z bliska na widok makro. W tej perspektywie mamy lepszy widok na cały obraz podczas zrzucania bomb, ale aby ostrzelać cele musimy i tak zbliżyć się do ziemi. To oczywiście sprawia, że jesteśmy bardziej podatni na ogień przeciwlotniczy wroga. Ostatecznie musimy wracać na lotniskowiec w celu dokonania napraw, uzupełnienia paliwa i zdobycia nowych zapasów paskudnych rzeczy do zrzucenia na Japończyków. Aby wykonać misję wszystkie cele muszą zostać zniszczone. To znaczy wszystkie stanowiska ogniowe muszą zostać wysadzone w powietrze, wszystkie okręty muszą zostać zatopione, a każdy ostatni człowiek na wyspach musi zostać zestrzelony. Oprócz martwienia się o to, kiedy dokładnie zrzucić bomby, by trafić w cele, jak nisko lecieć podczas ostrzału, na ile manewrów starczy jeszcze paliwa i ile więcej obrażeń może znieść samolot zanim dokonamy naprawy musimy również mieć oko na swój lotniskowiec. Co jakiś czas japoński samolot przeprowadza atak torpedowy. Czerwona strzałka ostrzega, gdy samolot atakuje nasz statek. Musimy zestrzelić ten samolot lub zniszczyć zrzuconą torpedę. Pięć lub sześć trafień zatapia nasz lotniskowiec. Nieodłączne wymagania strategiczne dla każdego poziomu sprawiają, że każdy lot wydaje się inny i wymagający. Implementacja różnych elementów rozgrywki jest imponująca, a wiele małych szczegółów dodaje różnorodności. Jedyną wadą jest to, że w miarę postępów w grze pojawia się więcej wysp, dział przeciwlotniczych i statków, ale nic dramatycznie nowego. Ale pomimo przewartościowania gra jest dużo bardziej oryginalna niż to co teraz mamy na rynku oraz ma magiczną grywalność jakiej obecnie to możemy ze świecą szukać. Taki urok gier z lat 80' i 90'. W grę najwięcej gralem na komputerze C-64 w latach 1990-1992, a trochę mniej na Amidze jakiś czas później. Teraz odświeżając sobie tytuł załączyłem na godzinkę wersję C-64, a następnie przeszedłem całość w wersji Amigowej mogąc sobie zapisywać w dowolnym momencie i robić błyskawiczny odczyt co jest bardzo wygodne i pomocne.
Grafika i udźwiękowienie. Grafika w wersji Amigowej na pierwszy rzut oka wydaje się być nieco poniżej średniej dla Amigi z przełomu lat 80'/90', a przewijanie obrazu jest dość szarpane, ale dbałość o szczegóły i animacje sprite'ów jest niesamowita. Miotające się ciała i wybuchy ognia, gdy jesteśmy w trakcie ataku są bardzo dobrze narysowane. Pociski faktycznie zostawiają za sobą ślad na piasku lub w morzu, a zniszczone budynki nie znikają, ale pozostają tlące się w piasku. Duże wrażenie wizualne swego czasu zrobiła na mnie wersja C-64 w którą grałem najszybciej na samym początku lat 90', gdzie wyciśnięto moim zdaniem całkiem sporo z mocy 8-bitowca. Samolot w wersji na C-64 faktycznie porusza się troszkę szybciej niż w wersji Amigowej, a lekko szarpane przewijanie jest bardziej akceptowalne. Do tego w wersji na C-64 przez cały czas mamy nocne otoczenie, a to sprawia, że jest jeszcze bardziej nastrojowo. Efekty dźwiękowe w wersji Amigowej są treściwe z ciężkimi basowymi eksplozjami bomb, odgłosami silników i ogniem karabinu maszynowego oraz są dobrze wykorzystane do stworzenia atmosfery. Dźwięki samolotów są autentyczne i dokładnie podążają za naszymi działaniami na ekranie. Mali japońscy żołnierze wydają rozpaczliwe krzyki, gdy są rozstrzeliwani. Wersja C-64 jest gorzej udźwiękowiona. Mogli bardziej popisać się , by lepiej wykorzystać kultowy układ dźwiękowy SID na którym szło robić cuda.
Podsumowanie. Wings of Fury to świetna gra, która dobrze sprawdzała się zwłaszcza, gdy mieliśmy ochotę na odrobinę ostrej zabawy strzelając swoim F6F Hellcat i zabijając małych, wrzeszczących żołnierzyków. Pomysłowa koncepcja zrealizowana przyzwoicie. Chociaż sama rozgrywka jest dość powtarzalna to gra ma w sobie coś co sprawiało, że chciało się do tego wracać raz po raz po kolejną dawkę adrenaliny. Największą siłą Wings Of Fury jest mistrzowska grywalność oraz zróżnicowanie rozgrywki, gdzie mamy różne umiejętności do opanowania. Na początku nawet samo startowanie z lotniskowca i tym bardziej lądowanie wymaga dużego skupienia.

Wersja na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=ZZSwdqg6VE4&ab_channel=WorldofLongplays
Wersja na komputer C-64:
https://www.youtube.com/watch?v=ppBfmLrBi30&list=RDppBfmLrBi30&start_radio=1&ab_channel=MingosCommodoreBlog

W kwestii obsługi zauważalnie łatwiejszą grą na Amidze w dość podobnym stylu było rewelacyjne Apocalypse (1994), gdzie sterowaliśmy helikopterem. Gra inspirowana takimi filmami jak Apocalypse Now (1979), Platoon (1986), Full Metal Jacket (1987). Brutalne przedstawienie wojny w Wietnamie. Rewelacyjna produkcja pod względem grywalności, a mam wrażenie, że była mało popularna wśród Amigowców. Z tego co orientuje się z pamięci to jest chyba nawet ex Amigowy i nie wyszła ta gra na żadnej innej platformie. Dobrze, że ją trzymam w zbiorach, bo to perełka.

Przytoczna gra Apocalypse (1994) z komputera Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=JmNywBgm1lw&ab_channel=AL82RetrogamingLongplays

1. Diablo II (2000) aka Diablo 2: Resurrected - Król hack'n'slash.
2. Divine Divinity (2002) - Genialne połączenie cech Ultima i Diablo.
3. Diablo (1996) - Mocarny klimat. Pod pewnymi względami lepsza od każdej części serii łącznie z dwójką.
4. Grim Dawn (2016)
5. Path of Exile (2013)

Dungeon Siege (2002) i Titan Quest (2006) też niezłe, ale szybciej potrafiły mnie znudzić.

Ciekawie się mi słucha byłego policjanta D.Nowaka, który prowadzi obecnie kanał "Kryminalny Patrol" co mówi o tej sprawie.
https://www.youtube.com/watch?v=R3JJH-TLBrk&ab_channel=KryminalnyPatrol

Paul Hertzog - Soundtrack z Bloodsport - Extended Triumph Theme by Gilles Nuytens
https://www.youtube.com/watch?v=webGzAi5FCA&list=RDtL36g4vQaAw&index=4&ab_channel=GillesNuytens

Stan Bush - Soundtrack z Bloodsport - Fight To Survive
https://www.youtube.com/watch?v=dQ4XHW5Q4gU&list=RDqI-Takf76RY&index=10&ab_channel=RobertCruz

Paul Hertzog - Soundtrack z Bloodsport - Training
https://www.youtube.com/watch?v=R5LDcJUgJag&list=RDR5LDcJUgJag&start_radio=1&ab_channel=AleAcosta

Paul Hertzog - Soundtrack z Bloodsport (najlepsze motywy muzyczne z filmu w lekko skróconej wersji)
Prawie wszystko zagrało idealnie w Krwawy sport (1988). Fenomenalny soundtrack Paula Hertzoga. Wyrazisty protagonista Frank Dux (JCVD) i antagonista Chong Li (Bolo), którzy mają ekranową charyzmę. Sympatyczna drugoplanowa postać Jacksona. Wymagający trening u mistrza Tanaka, który kiedyś wygrał turniej Kumite. Świetny klimat turnieju. Widowiskowa i świetnie zmontowana choreografia pojedynków, gdzie oglądamy różne style i techniki. Rewelacyjny finałowy pojedynek. Ogromny ładunek emocjonalny przy każdym seansie począwszy od dorwania filmu z bazarów pod koniec lat 80'. Najlepszy film z JCVD i jego bilet do kariery. Prostota scenariusza i kiczowata gra aktorska to coś na co tu warto było przymknąć oko, a w zamian otrzymaliśmy magię lat 80'. To właśnie Krwawy sport (1988) wraz z Wejście smoka (1973) są najczęściej typowane jako najlepszy film o sztukach walki wśród fanów kina kopanego, którzy rozkoszowali się takimi filmami w erze VHS. Fajnym smaczkiem jest też scena z grą video Karate Champ (1984) w którą bohaterowie grają na automatach. Ta gra jest prekursorem najlepszej bijatyki 1 vs 1 lat 80' International Karate (1986) z komputera Commodore 64. Oczywiście to Karate Champ na salonach gier miało to specyficzne sterowanie dwoma Joystickami na raz, a International Karate było łatwiejsze i wygodniejsze w obsłudze, bo dało się wszystko wykonać na jednym Joysticku. "Wejście smoka" pozostaje oczywiście najlepszym filmem o sztukach walki. Jednak istotną przewagą "Krwawy sport" jest przede wszystkim rewelacyjna ścieżka dźwiękowa Paula Hertzoga, która robi atmosferę. Później skomponował również klimatyczną muzykę do "Kickboxer" 1989 z JCVD. Na początku lat 90' miałem fajny duży plakat z JCVD w białym kimono, gdy robi kopniak z wyskoku.
https://www.youtube.com/watch?v=DozvVPhWlYU&list=RDDozvVPhWlYU&start_radio=1&ab_channel=AlanLarsen

Superfrog to znakomita gra platformowa od Team 17. Gra została wydana w 1993 roku na komputerze Amiga, a rok później przeportowana na Pc. Superfrog radzi sobie doskonale we wszystkich obszarach takich jak projektowanie poziomów, grafika, muzyka, sterowanie i grywalność. Każdy aspekt został starannie przemyślany i jeśli chodzi o gry platformowe 2d to jest przykład doskonałości. Na początku wita nas efektowne i zabawne intro w stylu kreskówkowym, które przedstawia zarys fabularny. Jeśli chodzi o fabułę to jest całkiem fajna, bo ma w sobie humor i pasuje do ogólnego charakteru gry. To stara baśniowa historia. Kraina księcia była pełna po brzegi uczuć pokoju i harmonii. Książę spotyka damę swego serca i zakochują się w sobie. Zazdrosna wiedźma porywa przyszłą żonę księcia i ma też czelność rzucić na niego klątwę zamieniając go w oślizgłą żabę. Przygnębiona żaba siedzi obok rzeki, gdy wszystko wydawało się stracone, ale los się do niego uśmiecha. Widzi butelkę napoju energetycznego Lucozade i postanawia ją wypić. Wspomniany napój zamienia naszą przygnębioną żabę w Superżabę. Teraz dzielny bohater dzięki swoim nowo odkrytym mocom postanawia uratować swoją drugą połówkę ze szponów wiedźmy. A mówią, że picie podejrzanych rzeczy, które płyną sobie rzeką nie jest dobrym pomysłem :)
Gameplay. Zatem w grze wcielamy się w Superżabę, która porusza się niemal tak szybko jak błyskawica. Sterowanie na Joysticku jest bardzo intuicyjne i responsywne. Chociaż na początku nasz śliski przyjaciel wydaje się trochę zbyt szybki to już po dziesięciu minutach skaczemy i biegamy przez poziomy z taką radością jak nowo narodzone jagnię. Wysokowydajna ropucha potrafi nie tylko skakać jak bestia, ale także biegać jak diabeł. Na szczęście postać w mgnieniu oka robi wszystko co jej każemy. Kontrola nad postacią nie mogłaby być łatwiejsza. Rico Holmes i Eric Schwartz stworzyli grę platformową w której każdy świat ma swój własny odrębny motyw muzyczny, oryginalny projekt poziomów i wrogów do pokonania, a to sprawia, że rozgrywka jest różnorodna i interesująca. W tej świetnej platformówce od Team 17 mamy do przemierzenia 6 światów z których każdy ma cztery ogromne poziomy. Zaczynamy przygodę w magicznym lesie, a następne zwiedzamy straszny zamek, park rozrywki, starożytny Egipt, lodowy świat, a na koniec mamy świat w kosmosie i ostateczną konfrontację. Natomiast poziom Project F jako parodia Project-X w którym Superfrog leci w kosmos w latającym kombinezonie i strzela do kilku kosmitów jest zabawnym dodatkiem do gry i puszczeniem oka do fanów Project-X. Krzywa trudności jest niemal idealna. Pierwsze poziomy w lesie są bardzo przystępne. Późniejsze poziomy stają się trudniejsze dzięki wprowadzeniu licznych sprężyn do skakania, wąskich przestrzeni do lądowania, przełączników do uderzania i mnóstwa krwawych kolców. Na każdym poziomie musimy zebrać wystarczająco dużo złotych monet, aby otworzyć portal do następnego poziomu. Całe to zbieranie monet odbywa się również w ramach limitu czasowego. Limit czasu nie jest jednak zbyt surowy i można go zwiększyć zbierając różne butelki Lucozade. Działają one również jako zastrzyki energii i są bardzo przydatne, ponieważ jest sporo paskudztw, które wysysają energię Superżaby. Niektóre paskudztwa można zabić w tradycyjny sposób skacząc im na głowy bądź rzucaną kulką. Inne są całkowicie niewrażliwe na nasze ataki. Poza monetami i butelkami energetycznymi Lucozade można zbierać też wiele innych przedmiotów jak owoce, które dają nam solidny bonus na końcu sekcji, a także przedmioty specjalne takie jak broń w stylu bumeranga, którym możemy rzucać we wrogów, skrzydła umożliwiające chwilowe szybowanie oraz czerwony nos zapewniający nam czasową niewidzialność i nietykalność. Wszędzie mamy wiele tajnych komnat do odkrycia, zdradliwych zapadni i kolczastych otchłani. Po każdym poziomie jest opcja gry na automacie, która otwiera świetną małą grę poboczną w której możemy obstawiać monety, aby zdobyć więcej punktów, wygrać dodatkowe życia lub kod poziomu. Maszyna jest też dość dokładna, ponieważ ma uchwyty, szturchnięcia, a nawet funkcje specjalne. To dość niezwykły sposób na zwiększenie wyniku i jestem pewien, że musiał zostać wymyślony po długiej nocy w pubie. Mimo to jest dobrą zabawą i stanowi odmianę od biegania i skakania. Taki automat do gry to fajna funkcja i o ile wiem nigdy wcześniej jej nie było w grach komputerowych jako coś pobocznego. Menu opcji pozwala przed rozpoczęciem rozgrywki okreslić liczbę żabich żyć, poziom trudności, a także tutaj idzie wprowadzać kody poziomów. Pamiętam, że na Amigach grali w Superfrog praktycznie wszyscy. Starsi i młodsi. Drogie panie i mili panowie. U mnie w domu często grywaliśmy w Superfrog w większym gronie na zmianę. Gdy ktoś grał reszta patrzyła z nutką zazdrości z wybałuszonymi oczami czekając na swoją kolejkę. Prawdziwy klejnot w naszych rękach. Supergrywalna platformówka wykonana w klasycznym stylu oraz wykorzystująca doskonałe możliwości graficzne i dźwiękowe Amigi. Uwielbiam wracać do tej gry i kocham animowaną sekwencję wprowadzającą. Ukończyłem Superfrog kilkadziesiąt razy. Żadnej innej gry nie przeszedłem tyle razy co tej. Bruce Lee (1984) i The Great Giana Sisters (1987) z C-64 na drugim i trzecim miejscu pod tym względem. Z tym, że Superfrog jest o wiele dłuższy od nich co tym bardziej działa na jego korzyść i obrazuje jego magnes przyciągania.
Grafika i udźwiękowienie. Technicznie Superfrog jest doskonały. Projektanci wycisnęli maxa z mocy komputera Amiga. Gra oferuje bardzo dobrą grafikę, zaprojektowaną z mistrzowskim kunsztem, a postacie są słodkie i kochane. Wszystkie postacie są cudownie narysowane i zawierają ładnie animowane sprite'y. Można było pomyśleć, że ogląda się kreskówkę. Tak kolorowa i szczegółowa grafika była wyświetlana na pełnym ekranie bez ramek i ma do tego bardzo płynne przewijanie we wszystkich kierunkach. Z dbałością o szczegóły i artystycznym akcentem nadaje ogólny ton grze. Muzyka Allistera Brimble'a z innym motywem dla każdego świata jest również świetna. Mój ulubiony motyw muzyczny jest na etapach Egyptian. Urocze efekty dźwiękowe robią atmosferę. Na pochwałę zasługuje też fantastyczne i bardzo dowcipne intro, pieczołowicie stworzone i wyrzeźbione przez Erica Schwartza. Animacja najwyższej klasy. Kultowe intro z przyjaciółki.
Podsumowanie. Niewiarygodna grywalność, niesamowicie płynne sterowanie, świetny projekt poziomów, prześliczna grafika i cudowna muzyka. Gra doskonała pod każdym względem. Prawdziwa wisienka na torcie Amigowców. Najlepsza platformówka na Amigę i zarazem najlepsza platformówka 2d w historii gier. Cudo techniczne. Dla wielu Amigowców pierwsza myśl o tym komputerze budzi z miejsca ciepłe skojarzenia z Superfrog. Na tym komputerze oczywiście powstało mnóstwo świetnych gier, ale nie da się ukryć, że największy urodzaj był wśród platformówek 2d i strzelanek 2d.
Najlepsze platformówki na Amidze to dla mnie te:
Superfrog, Ruff 'n' Tumble, Prince of Persia, Another world, Flashback, Rick Dangerous 1 i 2, Turrican 1-3, Bubble Bobble, Great Giana Sisters, Shadow of the Beast 1-3, Lionheart, Leander, Soccer Kid, Putty, Benefactor, The Lost Vikings, Ghosts 'n' Goblins, Ghouls 'n Ghosts, Rod Land, P.P. Hammer, Jim Power in Mutant Planet, Zool 1 i 2, Batman: The Movie, James Pond 1-3, Rainbow island, New Zealand Story, Creatures, Fire and Ice, Flimbo's Quest, Traps 'n' Treasures, Flink, Gods, Toki, Wolfchild, Shadow Dancer, First Samurai, Second Samurai, Bubba 'n' Stix, Aladdin, Lion King, Prehistorik, Chuck Rock, Yo! Joe!, Addams Family, Mr. Nutz, Trolls, Oscar, Arabian Nights, Kid Chaos, Magic Boy, Marvin's Marvelous Adventure.

Port Pc Superfrog z 1994 roku jest troszkę słabszy od oryginału z Amigi. W 2013 roku wyszedł też remaster HD, który jest rozczarowującym odświeżeniem. Ma gorszą muzykę, mniej przyjemny styl wizualny oraz wiele zmian na gorsze w rozgrywce. Przykład jak nie odświeżać kultowych produkcji.

Team 17 miało reputację jednej z najlepszych firm produkujących gry Amigowe. Ich motto to jakość, a nie ilość.
Prawie każdy wydany przez nich program był klasykiem. Team 17 zatrudniał najlepszych grafików, programistów i świetnego specjalistę od muzyki i efektów dźwiękowych. Najlepsze gry studia Team 17, które pojawiły się na Amidze to duchowi następcy Gauntlet czyli strzelanki z widokiem z lotu ptaka Alien Breed (1991), Alien Breed II (1993), Alien Breed - Tower Assault (1994), niesamowita strzelanka pozioma, która rozwaliła system czyli Project-X (1992), genialna platformówka Superfrog (1993), miodna bijatyka pod dwóch graczy Body Blows (1993), uzależniająca strategia idealnie nadająca się do grania w większym gronie Worms: The Director's Cut (1997). Najlepsze intro w ich grach ma Full Contact (1991) wzorowane na filmie Kickboxer (1989) oraz Superfrog (1993) na wzór animacji.

Wersja oryginalna na komputer Amiga z 1993 roku:
https://www.youtube.com/watch?v=V1R7Pd329Bc&ab_channel=AL82RetrogamingLongplays
Wersja na komputer Pc z 1994 roku:
https://www.youtube.com/watch?v=j78PM4b00eY&ab_channel=WorldofLongplays
Wersja zremasterowana HD z 2013 roku, która okazała się rozczarowująca:
https://www.youtube.com/watch?v=ZUy1B-kmSDs&ab_channel=RedSevenNine
https://www.youtube.com/watch?v=Ka4QtBLyTV8&ab_channel=RedSevenNine
https://www.youtube.com/watch?v=LGcWHNTlXyM&ab_channel=RedSevenNine
Intro z wersji Amigowej:
https://www.youtube.com/watch?v=EFRxCzSkhTQ&ab_channel=Kuokka77
Muzyka z wersji Amigowej:
https://www.youtube.com/watch?v=WKeNuZLH_Yg&list=RDWKeNuZLH_Yg&start_radio=1&ab_channel=Kuokka77

Allister Brimble - Soundtrack z genialnego scrolling shootera Project-X (1992) z komputera Amiga od legendarnego brytyjskiego studia Team 17, którzy byli uznawani za jedną z najlepszych ekip od tworzenia gier na przyjaciółkę. Wyprodukowali między innymi kultowe chodzone strzelanki z widokiem z góry Alien Breed (1991), Alien Breed 2 (1993), Alien Breed: Tower Assault (1994), klimatyczną strzelankę poziomą Project X (1992), wybitną platformówkę Superfrog (1993), bijatykę Body Blows (1993) oraz lubianą strategię Worms (1995) i jej kontynuacje na Pc. Kompozytor Allister Brimble odpowiada za wiele świetnych soundtracków. Między innymi do wersji Amigowych Treasure Island Dizzy (1988), Fantasy World Dizzy (1989), Full Contact (1991), Assassin (1992), Project X (1992), Superfrog (1993), The Lost Vikings (1993), Mortal Kombat II (1993), Alien Breed II (1993), Alien Breed: Tower Assault (1994).

Project-X to techniczny 16-bitowy majstersztyk. Posiada zachwycającą grafikę, rewelacyjny motyw przewodni, świetne udźwiękowienie, imponującą płynność rozgrywki, super szybką rozgrywkę, doskonałe sterowanie na Joysticku, gęstą kosmiczną atmosferę i jest niesamowicie wymagającą strzelanką. Co najważniejsze gra jest niesamowicie grywalna, uzależniająca i kompletna od początku do końca. Wyjątkowa, arcade'owa jakość. Fabuła Project X dość standartowa. Niebezpieczni mieszkańcy zagrażają stabilności Federacji Galaktycznej, a jako ich pilot numer jeden musimy pilotować jeden z trzech prototypowych samolotów wojennych, polecieć na zainfekowaną planetę i wysadzić zmutowane szumowiny, by zamienić je w protoplazmatyczną papkę. Muzyka tytułowa jest znakomita. Równie gorące są niesamowite efekty dźwiękowe od wyjącego wiatru na drugim poziomie po wyciszone efekty dźwiękowe w sekcji podwodnej. Każdy poziom jest zauważalnie trudniejszy od poprzedniego, bo gra jest dobrze zbalansowana i wymaga ogromnej siły ognia, aby zniszczyć wrogów i wirujące głazy. Każdy poziom to duże wyzwanie, a końcowe poziomy są hardcorowe. Pierwszy polega na nawigowaniu statkiem przez trzy śmiercionośne pasy asteroid, które otaczają planetę. Poziom drugi obejmuje pełny napięcia lot przez pokryte lodem regiony polarne. Ogromne góry z imponującym tłem akcji i spektakularne efekty świetlne rozświetlają niebo. Trzeci poziom rozgrywa się wewnątrz wulkanu i zawiera strumienie lawy, erupcje magmy i spadające skały, które wprawiają cały ekran w wibracje. Czwarty poziom rozgrywa się w wypełnionej wodą jaskini. Część akcji rozgrywa się pod powierzchnią wody, ale nasz statek desantowy może pozostać zanurzony tylko przez pewien czas. Ponadto, gdy jesteśmy pod wodą sterowanie staje się powolne, ponieważ woda wpływa na bezwładność statku.Piąta sekcja znajduje się głęboko w twierdzy obcych, która jest niesamowicie dobrze ufortyfikowana, a na końcu czeka na nas wyjątkowo wytrzymały strażnik, którego pokonanie jest niemal niemożliwe. Na koniec wracamy na powierzchnię planety na nalot bombowy podczas którego mamy zaledwie kilka szans na zrzucenie śmiercionośnego ładunku do kanałów powietrznych obcych i doprowadzenie ich reaktora do masy krytycznej. Zasadniczo cały gameplay i w tym dodatkowy system uzbrojenia w postaci power-upów przypomina rozwiązania z Apidya (1992) więc zbieramy symbole, aby uzyskać smaczne przyspieszenia, tarcze ochronne lub różne działa laserowe, które można również aktywować drugim przyciskiem ognia. Project X ma kilka podobieństw również z słynnym R-Type (1988), bo jest równie okrutny. Jeśli nie ukończył ktoś Katakis czy R-Type na luzie bez oszukiwania w postaci trainerów to tutaj zostanie szybko brutalnie poturbowany, przemielony przez maszynkę do mięsa, a na koniec ciężko znokautowany, bo Project X jest całkowicie skoncentrowany na power-upach do tego stopnia, że jeśli stracisz życie to wraz z nim większość power-upów, a gdy stracisz dwa życia z rzędu wrócisz do najsłabszej broni. Możesz równie dobrze zacząć od nowa, bo skala twoich szans na zajście daleko wynosi wtedy 1%. Chyba z wszystkich gier opartych na elementach zręcznościowych najmocniej mi dały w kość upiorne, klimatyczne platformówki Shadow of the Beast 1 i 2 oraz strzelanka Project X. Ukończenie ich uczciwie wymaga ogromnego skilla i nakładu czasu, bo margines błędów jest niewielki, ale satysfakcja z ukończenia nie do opisania. Gra doczekała się rok później w 1993 roku wersji Special Edition. Identycznie jak pierwszy Alien Breed. Produkcja doskonała. Jedynym minusem Project X jest brak opcji gry dla dwóch graczy jednocześnie, ale widocznie nie możemy mieć wszystkiego, bo byłoby to zbyt piękne.

Muzyka tytułowa z Project-X:
https://www.youtube.com/watch?v=zFZcBIpPq8M&list=RDzFZcBIpPq8M&start_radio=1&ab_channel=AllisterBrimble
Full Soundtrack z Project-X:
https://www.youtube.com/watch?v=wLsrAGyanMk&list=RDwLsrAGyanMk&start_radio=1&ab_channel=Cervantes
Gameplay z Project-X:
https://www.youtube.com/watch?v=gjq-ONi3dZE&ab_channel=WorldofLongplays
Gameplay z Project-X Special Edition:
https://www.youtube.com/watch?v=Tih1QIUG2WE&ab_channel=AL82RetrogamingLongplays

Wybitne bądź fajne ekskluzywne gry Amigowe, które do dziś nie pojawiły się na żadnym innym komputerze i konsoli poza Wings, który po kilkunastu latach przestał być exem Amigowym:

Shadow of the Beast 3 (1992) - Reflections...(Dla wielu osób najlepsza część klimatycznej trylogii, gdzie pierwsze dwie części z przełomu lat 80'/90' to pokaz mocy komputera Amiga. Dla mnie na szczycie serii była dwójka, ale cała trylogia powodowała opad kopary z powodu grafiki, muzyki, klimatu i wyzwania).
https://www.youtube.com/watch?v=uAGeZmnZK8A&ab_channel=AL82RetrogamingLongplays
Apidya (1992) - Kaiko...(Majstersztyk audiowizualny porównywalny z jakością Project-X. Znakomita ścieżka dźwiękowa została wydana również osobno na płytach winylowych).
https://www.youtube.com/watch?v=QCwvVpfhi7k&ab_channel=AL82RetrogamingLongplays
Wings (1990) - Cinemaware
https://www.youtube.com/watch?v=hL-qtxNgoHU&ab_channel=WorldofLongplays
Agony (1992) - Art & Magic
https://www.youtube.com/watch?v=PAPlKz_VUm0&ab_channel=AL82RetrogamingLongplays
Assassin (1992) - Team 17...(Świetny klimat i znakomita muzyka przewodnia).
https://www.youtube.com/watch?v=BHoA41qyVks&ab_channel=AL82RetrogamingLongplays
Black Crypt (1992) - Raven Software
https://www.youtube.com/watch?v=Mlg2Cq5c3Ek&ab_channel=TheManaiacalGamer
Lionheart (1993) - Thalion Software...(Cudo audiowizualne. Sufit graficzny dla modeli Amigi 500/600 na OCS/ECS. Świetna ścieżka dźwiękowa. Godna konkurencja dla Leander oraz Shadow of the Beast 1-3).
https://www.youtube.com/watch?v=PWyNaAhyV4U&ab_channel=WorldofLongplays
Walker (1993) - DMA Design...(Bardzo oryginalna i klimatyczna strzelanka z niespotykanym sterowaniem na Amidze. Gra od Rockstar, gdy istnieli jeszcze pod inną nazwą DMA Design).
https://www.youtube.com/watch?v=uU4KAYkMt9k&ab_channel=WorldofLongplays
Perihelion: The Prophecy (1993) - Morbid Visions...(Jedna z najbardziej klimatycznych gier RPG jakie powstały).
https://www.youtube.com/watch?v=DQAylCm31hg&ab_channel=znowugram
Alien Breed II (1993) - Team 17...(Jedyna część z kultowej trylogii strzelanek z widokiem z lotu ptaka z lat 1991-1994, która ominęła Pc. Co część to lepsza. Cała trylogia była też godną konkurencją dla The Chaos Engine od Bitmap Brothers).
https://www.youtube.com/watch?v=198uH_teb8Y&ab_channel=AL82RetrogamingLongplays
Arabian Nights (1993) - Krisalis Software...(Fajna alternatywa dla Aladdin (1993, który ma zbliżony arabski setting).
https://www.youtube.com/watch?v=sV9Q0ZAjIAQ&ab_channel=WorldofLongplays
Traps 'n' Treasures (1993) - Roman Werner...(Może graficznie nie jest to ósmy cud świata, ale gameplay ma niesamowicie uzależniający).
https://www.youtube.com/watch?v=M_x1iHIihRg&ab_channel=YUREIxRetroGame
Second Samurai (1993) - Vivid Image...(Istnieje co prawda wersja na Sega Mega Drive, ale to praktycznie całkowicie inna gra).
https://www.youtube.com/watch?v=JeF2oYKlj7c&list=RDJeF2oYKlj7c&start_radio=1&ab_channel=AL82RetrogamingLongplays
Ruff ’n’ Tumble (1994) - Wunderkind...(Techniczny majstersztyk. Mocny pretendent do najlepszego exa Amigowego).
https://www.youtube.com/watch?v=gCGtT6LuwK4&ab_channel=AL82RetrogamingLongplays
Shadow Fighter (1994) - NAPS team...(Bijatyka z dobrą grafiką i udźwiękowieniem. Bardzo grywalna, płynna i dopracowana. Dowód na to, że porty Amigowe hitów automatowych Street Fighter 2 oraz Mortal Kombat 1 i 2 mogły być nawet lepsze, gdyby dłużej posiedzieli nad nimi).
https://www.youtube.com/watch?v=PB7PLN-nWzg&ab_channel=WorldofLongplays
Elfmania (1994) - Terramarque
https://www.youtube.com/watch?v=mM1yJ9aHfTE&ab_channel=AL82RetrogamingLongplays
Benefactor (1994) - Digital Illusions....(Gra z genialnym gameplayem, która jest najbardziej zbliżona rozgrywką do Lemmings).
https://www.youtube.com/watch?v=Pxwo9z-b_po&ab_channel=RetroMatter
Banshee (1994) - Core Design...(Nie jest może tak wybitna jak Xenon II (1989) ani nawet tak świetna jak Battle Squadron (1989) i SWIV (1991), ale to bardzo solidne rzemiosło w stylu arcade'owym.)
https://www.youtube.com/watch?v=6K1rLGmxGFg&ab_channel=WorldofLongplays
Odyssey (1995) - Audiogenic
https://www.youtube.com/watch?v=pd9RNZn8vWY&ab_channel=AL82RetrogamingLongplays
Roadkill (1995) - Acid Software
https://www.youtube.com/watch?v=jXNElSJ6Qog&ab_channel=AL82RetrogamingLongplays
Doman (1995) - World Software...(Polska gra od twórców Franko (1994). Dla mnie Doman zawsze był lepszy ze względu na setting wzorowany na grze Barbarian (1987) i możliwość grania we dwóch jednocześnie).
https://www.youtube.com/watch?v=PtyN5Xa0XGE&ab_channel=crlgroup
Breathless (1995) - Fields of Vision
https://www.youtube.com/watch?v=TFoJYXYRH8I&ab_channel=brdfsz
Cytadela (1995) - Virtual Design...(Polska gra FPS, która nie miała czego wstydzić się na tle konkurencyjnych FPSów zachodnich na przyjaciółce. Trudna i klimatyczna).
https://www.youtube.com/watch?v=LZHJOjFdLdo&ab_channel=Amigowiec
Alien Breed 3D (1995) - Team 17
https://www.youtube.com/watch?v=cLJaz0ocBPo&ab_channel=PaulEales
Gloom Deluxe (1996) - Black Magic Software...(Pierwotna wersja wyszła w 1995. Jeden z najlepszych FPSów na Amidze. Kilka rozwiązań jest zadziwiające. Twórcy jednak musieli ostro się gimnastykować, by gra tak się prezentowała).
https://www.youtube.com/watch?v=T8r8s79g7wI&ab_channel=Spillhistorie.no
Fightin' Spirit (1996) - Light Shock Software...(Prawdopodobnie najładniejsza bijatyka na Amidze, ale pod względem gameplayu odstawała od najlepszych jak IK+, SF2, MK 1 i 2, Shadow Fighter).
https://www.youtube.com/watch?v=uJYKtfSSZC8&ab_channel=WorldofLongplays
Worms: The Director's Cut (1997) - Team 17
https://www.youtube.com/watch?v=IVY7hJgdUmI&ab_channel=WorldofLongplays

Kilka z tych exów Amigowych umieściłbym nawet w Top 100 najlepszych gier na ten komputer w ogóle, a już z pewnością Ruff ’n’ Tumble, Lionheart, Shadow of the Beast 3, Apidya, Walker, Shadow Fighter, Perihelion, Alien Breed II, Wings, Benefactor.

Chris Huelsbeck - Soundtrack z gry Apidya (1992) od studia Kaiko.
Świetny soundtrack z kultowej strzelanki 2d z komputera Amiga autorstwa uznanego kompozytora muzyki syntezatorowej Chrisa Huelsbecka, który zasłynął najmocniej świetną muzyką do The Great Giana Sisters (1987) z Commodore 64, a także doskonałą muzyką do wersji C-64 i Amigowej Turrican (1990) i Turrican II (1991) oraz exa Amigowego Apidya (1992). Najlepszą z nich ma muzykę Turrican 2, bo to jeden z najlepszych soundtracków jakie kiedykolwiek powstały do gier video.

Apidya dzięki doskonałej grafice, wspaniałemu soundtrackowi i nieziemskiej grywalności zasługiwała na wszystkie pochwały. To jedna z wielu produkcji z przyjaciółki wyprodukowana z finezją i zarazem profesjonalizmem. Apidya to jedna z najbardziej imponujących strzelanek poziomych z samoczynnym przesuwem ekranu wraz z Katakis (1987), Armalyte (1988), R-Type (1988), Silkworm (1988), Project X (1992). W kilku z nich można grać we dwóch jednocześnie co jest ogromnym bonusem. Jednak wbrew tradycji nie gramy tu promem kosmicznym w zaginionej galaktyce gdzieś w odległej przyszłości czy ewentualnie śmigłowcem jak w Silkworm. W Apidya gramy osą. Ta rewolucyjna koncepcja jest przedstawiona w dobrze wykonanym i angażującym intro. Gra obejmuje ponad 12 poziomów (+ bonusowe) doskonale narysowanych i ozdobionych piękną scenerią. Wrogowie pasują do otoczenia poziomów będąc jednocześnie piękni do oglądania i trudni do pokonania. Muzyka sama w sobie jest doskonała. Jeśli chodzi o rozgrywkę to duża liczba dostępnych ulepszeń i broni sprawia, że gra jest praktycznie kompletna zapewniając poczucie strategii (na przykład niektóre ulepszenia są lepsze niż inne do niszczenia niektórych bossów). Gra pozwala grać też dwóm graczom jednocześnie na ekranie co zawsze jest dużym plusem. Ta gra jest po prostu świetna. Z kolei najbardziej imponujące strzelanki pionowe z samoczynnym przesuwem ekranu to Xenon 2 (1989), Battle Squadron (1989), Raiden (1990), SWIV (1991), Banshee (1994).
Muzyka z Apidya:
https://www.youtube.com/watch?v=atpLn8hutDQ&list=RDatpLn8hutDQ&start_radio=1&ab_channel=TheThingsWeLike
Gameplay z Apidya:
https://www.youtube.com/watch?v=QCwvVpfhi7k&ab_channel=AL82RetrogamingLongplays

James Pond 2: Codename RoboCod to miodna platformówka z 1991 roku od Millennium Interactive. Gra została wydana na komputerach Amiga i Atari ST oraz konsoli Sega Mega Drive, a później w odróżnieniu od pierwszej i trzeciej części przeportowana również na szereg innych sprzętów jak Pc, C-64, SNES, a wiele lat później również na Psx, Ps2, Nintendo Switch. Dzięki temu dwójka z 1991 roku była najbardziej popularną częścią trylogii, bo została wydana na największej ilości platform. Za to jedynka z 1990 roku ze scenerią podwodną została wydana tylko na komputerach Amiga, Atari ST oraz konsoli Sega Mega Drive, a trójka z 1993 roku z akcją na księżycu na komputerach Amiga, Atari ST oraz konsolach Sega Mega Drive i SNES. W drugiej części złoczyńca Doctor Maybe przejął kontrolę nad warsztatem Świętego Mikołaja na biegunie północnym. Porwał jego pracowników i wstrzymał produkcję zabawek. Oczywiście ktoś musi uratować święta Bożego Narodzenia. Na ratunek zostaje wysłany ponownie agent James Pond, który zostaje tym razem wyposażony w biokombinezon, który pozwala mu w tej części działać poza wodą.
Gameplay. Celem gry jest uratowanie pracowników Świętego Mikołaja we wszystkich działach jego imperium zabawek unikając jednocześnie sługusów Doktora Maybe'a i zbierając miliony zabawnych przedmiotów za punkty. Robocod oferuje oryginalną postać z unikalnymi ruchami, zróżnicowane poziomy z miodną eksploracją i dość interesujących wrogów. Główny obszar gry znajduje się na zewnątrz ogromnego obiektu przypominającego zamek. Na początku otwartych jest tylko kilka drzwi z których każde prowadzą do innego poziomu. Ukończenie kolejnych poziomów otwiera co raz więcej drzwi. Poziomy są wielokierunkowe i rozległe z mnóstwem fajnych rzeczy do znalezienia. Każdy poziom jest bardzo charakterystyczny jak przykładowo zabawki sportowe lub słodycze. Gra jest zabawna, estetycznie przyjemna i ma kilka oryginalnych pomysłów w rozgrywce. Sterowanie na Joysticku jest bardzo responsywne, a nowy poziom strategii z rozciąganiem się kombinezonu pozwala dotrzeć do ukrytych platform i przedmiotów bonusowych. Wzmocnienia takie jak skrzydła i parasole również urozmaicają gameplay. To co sprawia, że ta gra platformowa jest wyjątkowa w rozgrywce to to, że postać może się rozciągać oraz to, że mamy latającą wannę, której używamy do transportu. Nigdy nie widziałem czegoś takiego w innej grze platformowej. Przejście gry zajmuje kilka dobrych godzin. Odświeżyłem sobie wszystkie trzy części serii w wersjach Amigowych. Każda część trylogii James Pond jest bardzo dobra i przede wszystkim unikalna na swój sposób pod względem gameplayu, ale moją ulubioną częścią jest dwójka. Swoich zwolenników ma też trójka, która jest najbardziej rozbudowana oraz ma szybszą rozgrywkę niż jedynka i dwójka.
Grafika i udźwiękowienie. RoboCod jest kolorowy niczym dziecięce fantazje z nastrojem przypominającym słodkie stare wspomnienia jak zimowe niedzielne popołudnia spędzone z ciastem u babci. Tła zostały pięknie narysowane mimo, że miejscami mamy przesadną słodycz. Pod względem orgii kolorów gra mogła rywalizować z Zool 1 i 2 z komputera Amiga. Uwielbiałem sposób w jaki Robocod potrafił rozciągnąć się na około 100 stóp! Świetną rzeczą w tej grze pod względem technicznym jest również niemożliwie słodka muzyka Richarda Josepha. Główny motyw RoboCoda to genialna alternatywna wersja ścieżki dźwiękowej RoboCopa autorstwa Basila Poledourisa.
Podsumowanie. Dźwięk jest słodki, a kolorowa grafika to miejscami czysta uczta dla oczu. Ogromne mapy poziomów i dobre sterowanie. Świetna zabawa i doskonała rozgrywka. Fajny klasyk platformowy najbardziej znany z komputera Amiga i konsoli Sega Mega Drive. Cała trylogia to fajne platformówki, ale na Amidze wyszło jednak multum lepszych gier platformowych jak między innymi Superfrog, Ruff 'n' Tumble, Prince of Persia, Another world, Flashback, Ghosts 'n' Goblins, Bubble Bobble, Great Giana Sisters, Rick Dangerous 1 i 2, Turrican 1 i 2, Shadow of the Beast 1-3, Lionheart, Leander, Rod Land, P. P. Hammer, The Lost Vikings, Putty, Soccer Kid, Flink itd. Oczywiście James Pond 2 to pozycja solidna, ale bez znamion wybitności. Półka takich platformówek jak przykładowo Rainbow island, New Zealand Story, Addams Family, Flimbo's Quest, Prehistorik, Gods, First Samurai, Fire and Ice, Zool 1 i 2, Aladdin, Lion King, Jim Power in Mutant Planet, Wolfchild itp.

James Pond 2: Codename RoboCod (1991) w wersji na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=zx0KxbL0S2I&ab_channel=AL82RetrogamingLongplays
James Pond: Underwater Agent (1990) w wersji na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=LRBlbzJ5fsY&ab_channel=AL82RetrogamingLongplays
James Pond 3: Operation Starfish (1993) w wersji na konsolę Sega Mega Drive/Sega Genesis:
https://www.youtube.com/watch?v=yt-xX8Evvds&ab_channel=SEGAMD2

Stan Borys - Jaskółka uwięziona (1974)
https://www.youtube.com/watch?v=tmDfVex0nhc&ab_channel=zuchu666

Gods to przygodowa gra zręcznościowa od Bitmap Brothers z licznymi zagadkami do rozwiązania, wieloma potworami do zabicia i skarbami do zebrania. Gra została wydana w 1991 roku na komputerach Amiga i Atari ST. Później pojawiła się też na innych platformach. Między innymi na komputerze Pc oraz konsolach Sega Mega Drive i SNES. Gra została wyposażona w nowatorską sztuczną inteligencję, która reaguje na decyzje i działania gracza. Gods jest przesiąknięte znanymi motywami mitologii greckiej, a jednocześnie szczyci się świeżymi, oryginalnymi pomysłami. Gracz ma za zadanie przebić się przez miasto stworzone przez bogów, które zostało przejęte przez siły ciemności. Czterech wszechmocnych strażników patroluje każdy poziom i ma pod kontrolą hordę piekielnych sługusów. Tylko poprzez pokonanie strażników w śmiertelnej walce bohater przypominający Herculesa może zdobyć ostateczny dar bogów i osiągnąć nieśmiertelność. Bitmap Brothers zapewnili sobie honorowe miejsce na programistycznym Olimpie!
Gameplay. Nasza postać może poruszać się normalnie, skakać, schylać się i wspinać. W celu ochrony rzucamy przed siebie deszcze sztyletów i toporów. Początek gry jest przydatnym kursem szkoleniowym i pomaga przyzwyczaić się do prostych elementów sterowania joystickiem i warunków walki. Sterowanie w tej grze jest największą wadą, bo jest dość kiepskie na tle większości gier platformowych z lat 80'/90' zaprogramowanych pod Joystick, które słyną z rewelacyjnego sterowania. Postać chodzi wolno, reaguje dość ospale na polecenia joysticka oraz nie jest w stanie skoczyć inaczej niż po jednej ustalonej paraboli lotu. Można tu wytłumaczyć jedynie tym, że postać porusza się w taki sposób, bo jest opancerzona. Trzeba się było do tak specyficznego sterowania przyzwyczaić, ale gdy już się przyzwyczaimy wszystko działa całkiem nieźle od zabijania wrogów po zarządzanie ekwipunkiem. Gods ma cztery ogromne poziomy podzielone na części, które są pełne krwiożerczych bestii, zadań do wykonania, szeregu zagadek z dźwigniami i kluczami, teleporterów, sekretnych obszarów, skarbów i niemal wszystkiego co gry platformowe robią najlepiej. Wrogowie na wyższych poziomach nie biegają bezmyślnie tam i z powrotem, ale faktycznie próbują przechytrzyć nas przez zasadzki, unikanie naszych ataków lub grupowanie się. Niektóre postacie przypominające złodziei mogą być pomocne do odzyskiwania przedmiotów do których trudno dotrzeć. Gra posiada adaptacyjny poziom trudności dostosowany zarówno do początkujących graczy jak i doświadczonych weteranów. Gra pod tym względem wykorzystuje spory stopień sztucznej inteligencji. Pod koniec każdego poziomu stajemy twarzą w twarz z wyjątkowo podłym paskudnikiem. Ci wielcy strażnicy na końcu poziomu są prawdziwym wyzwaniem. Pierwszy boss na którego się natkniemy to coś w rodzaju gigantycznego Centuriona. Moim ulubionym bossem jest jednak masywny Minotaur, który pojawia się później. Ładnie animowany, skacze po ekranie i sprawia, że cały obraz się trzęsie za każdym razem, gdy uderza o ziemię! Zabijanie stworzeń daje nam cenne klejnoty, które zwiększają nasze bogactwo. Inne przedmioty takie jak klucze, wzmocnienia i nowe bronie można również zbierać i używać. Jeśli mamy wystarczająco dużo gotówki możemy kupić w sklepie wszelkiego rodzaju śmiercionośne gadżety. Obejmują one dodatkowe życia, środki odnawiające energię, tarcze, a także mnóstwo broni. Istnieje dziesięć łączonych typów broni i prawie dwadzieścia różnych magicznych mikstur po jednej na każdą dolegliwość. Być może jednak najbardziej śmiercionośną bronią jest nasz towarzysz. Przybierając kształt orła ta bestia lata po ekranie eliminując wielu maruderów. Rozwiązanie zagadki rzadko polega na przełączeniu tylko jednego przełącznika. Sztuką jest wyćwiczenie i zapamiętanie, które dźwignie co robią. Istotną rolę w grze pełnią też klucze. Wszędzie rozrzucone są również grawerowane kamienne tablice, które po zebraniu ujawniają wskazówki i porady w formie przewijającej się wiadomości na dole ekranu. Mogą one określać zadanie dla danego świata, dawać wskazówki lub lokalizację obiektu. Gods jest również zależny od prędkości naszych postępów. Im szybciej wykonamy zadania tym większe nagrody. Tylko grając dobrze możemy zebrać dodatkowe skrzynie ze skarbami i odkryć tajne przejścia. Dla mnie esencją Gods jest odkrywanie sekretów poprzez bawienie się przełącznikami. Im dalej tym ich więcej, dlatego przy każdej rozgrywce grając od początku można było odkryć coś nowego co wcześniej przeoczyliśmy. Zabijanie potworów to frajda drugoplanowa. Gra ma status kultowej produkcji, a zwłaszcza wśród Amigowców. Najbardziej podobna gra do Gods na Amidze to Deliverance (1992).
Grafika i udźwiękowienie. Grafika jest bardzo imponująca. Zawiera najlepsze elementy wizualne poprzednich gier studia Xenon 2 (1989) i Cadaver (1990) z ich charakterystycznym metalicznym stylem. Gra jest pełna szczegółowych teł i dobrze animowanych małych duszków. Duży repertuar dziwacznych i brzydko wyglądających potworów dodaje różnorodności do każdego poziomu. Piękny styl artystyczny i ładne animacje sprawiają, że łatwo było o zachwyt. Efekty dźwiękowe Richarda Josepha są absolutnie najwyższej klasy i w znacznym stopniu przyczyniają się do gęstej atmosfery gry. Szeroka gama wielowarstwowych efektów dźwiękowych doskonale uzupełniają szaloną akcję na ekranie. Metalicznym efektom dźwiękowym towarzyszy świetna melodia przewodnia z intro.
Podsumowanie. Gods to kolejna pierwszorzędna gra Bitmap Brothers. Posiada znakomity projekt lokacji z wieloma ukrytymi sekretami, świetne uźwiękowienie, charakterystyczny styl wizuzalny studia z metaliczną grafiką i wyjątkową na swój sposób rozgrywkę. To również inteligentna gra akcji, która kręci się wokół bardzo sprytnych procedur sztucznej inteligencji oraz zagadek. Gods jest wyzwaniem platformowym jakiego nawet Zeus nigdy nie widział. Na minus sterowanie, które wpływa negatywnie na moją ocenę.

Dodam jeszcze, że w 2018 roku pojawiła się wersja zremasterowana, gdzie można przełączać między starą i nową oprawą graficzną. Oryginalna grafika wygląda dużo lepiej, bo ma niepowtarzalny styl, a nowa jest jakaś sztuczna i zupełnie nijaka.

Legendarne studio Bitmap Brothers stali się synonimem jakości na scenie Amigowej. Ich imponująca lista świetnych gier przypomina galerię sław.
Ich najlepsze gry to moim zdaniem The Chaos Engine (1993), Speedball 2 (1990) i Xenon II (1989). Dzieła sztuki w swoim gatunku. Za nimi Cadaver (1990), Gods (1991) i Z (1996).

Wersja na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=DaKY87e6j04&pp=ygUKR29kcyBBbWlnYQ==
Wersja na komputer Atari ST:
https://www.youtube.com/watch?v=_K195FwUi2g&ab_channel=RetroGamingTV
Wersja na komputer Pc:
https://www.youtube.com/watch?v=ewn2iWrLst0
Muzyka z wersji na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=ePJMnBcfojQ&ab_channel=Naviaravideos
Wersja zremasterowana Pc:
https://www.youtube.com/watch?v=NKfaoKxoOig

Greg Dombrowski - Bound by Light
https://www.youtube.com/watch?v=6G8h1LS56GQ&list=RDyTuxuTlArB4&index=2&ab_channel=SecessionStudios

Flashback: The Quest For Identity to znakomita platformówka filmowa od Delphine Software. Gra została wydana w 1992 roku na legendarnym komputerze Amiga. W 1993 roku przeportowano ją między innymi na komputery Pc, Acorn, FM Towns oraz konsole Sega Mega Drive, SNES, 3DO, Jaguar. Rok wcześniej w 1991 roku z rąk francuskiego dewelopera Delphine Software wyszło genialne Another World z rewolucyjną koncepcją, która była czymś pomiędzy grą komputerową, a filmem animowanym. Była to doskonała gra, bo uznawana za jedną z najlepszych na każdej platformie. Another World odniosło ogromny sukces stając się kolejnym kamieniem milowym w historii komputera Amiga. Stąd gracze na całym świecie niecierpliwie czekali na kolejną grę od francuskiego studia. Delphine wydało Flashback na Amidze, które okazało się również genialną produkcją. Prawdziwe dzieło sztuki. Nie tylko piękne, ale także bardzo kreatywne i innowacyjne. Oprócz bardzo dobrze zaprojektowanej historii przedstawionej za pomocą doskonałych scen przerywnikowych dostaliśmy również świetną grafikę oraz rewelacyjny gameplay. Rozgrywka we Flashback to było Ferrari na tle większości gier video. Do tego gra okazała się o wiele dłuższa i bardziej wymagająca niż Another world. Flashback ocierało się o doskonałość.
Fabuła. Mamy rok 2142. W grze wcielamy się w naukowca Conrada B. Harta, który pracuje nad maszyną, która może analizować strukturę molekularną istot żywych. Niestety pierwszy publiczny test maszyny ujawnił niepokojący fakt. Dzięki temu Conrad dowiaduje się o kosmitach planujących przejęcie Ziemi, bo ich gęstość cząsteczkowa jest znacznie wyższa od ludzkiej. Ci kosmici mogą przybierać dowolne kształty jak ludzi, aby zinfiltrować społeczeństwo Ziemi. Conrad przygotowuje holograficzną wiadomość, a następnie zapisuje zawartość swojej pamięci, którą następnie wysyła do swojego przyjaciela. Zostaje ostatecznie pojmany przez kosmitów i zabrany na ich planetę, a jego pamięć zostaje wymazana. Gra zaczyna się od naprawdę oszałamiającej i całkowicie filmowej sekwencji otwierającej, gdzie nasz bohater ucieka z niewoli, a ścigają go groźnie wyglądający faceci w fajnych płaszczach przeciwdeszczowych i niepokojąco dużej sile ognia. Następnie zostaje postrzelony jego pojazd i budzi się w dżungli nie wiedząc kim jest ani gdzie jest. Musi odzyskać pamięć i za wszelką cenę uratować Ziemię. Historia rozwija się bardzo ciekawie w miarę postępów w grze, a finał jest kapitalny. Głównie poznajemy fabułę dzięki efektownym scenom przerywnikowym. Scenariusz trochę przypomina mi film Carpentera "Oni żyją" 1988. Sądzę, że programiści z Delphine musieli go widzieć.
Gameplay. Flashback identycznie jak Another World to gra przygodowo-zręcznościowa 2d z rozgrywką dość podobną do Mission Impossible (1984) i Prince of Persia (1989). Metoda sterowania w Flashback jest tak dobra jak animacja postaci, którą kontrolujemy. Czuć, że kontrolujemy prawdziwego człowieka. Kluczem do sukcesu jest umiejętność szybkiego opanowania różnych ruchów, które Conrad potrafi wykonać. Ci, którzy grali w Prince of Persia (1989) i Another world (1991) bez wątpienia od razu polubili sterowanie w Flashback, ponieważ jest ono niezwykle podobne. Conrad nie tylko dobrze porusza się na ekranie, ale jest również bardzo responsywny co ułatwia wykonywanie wszelkich dostępnych ruchów. Pierwszy poziom znajduje się w dżungli. Są tu platformy do wspinaczki, strażnicy do ominięcia lub zabicia i windy do zarządzania. Poziom dżungli jest zasadniczo rozgrzewką, która przygotowuje nas do nadchodzących bardziej wymagających poziomów. Już drugi poziom w mieście jest wymagający i satysfakcjonujący, ale to nic w porównaniu z tym co czeka nas na późniejszych etapach. Musimy przebrnąć przez siedem poziomów pełnych niebezpieczeństw. Po drodze musimy biegać, skakać, wspinać się, skradać się, kucać, turlać i strzelać, aby przejść przez poziomy, a także rozwiązywać zagadki i zbierając przydatne przedmioty. Brzmi jak dużo do ogarnięcia, ale metoda sterowania jest na tyle sprytna, że pozwala nam to wszystko robić z dziecinną łatwością najczęściej jednym ruchem dżojstika. Naszą bronią jest pistolet. Posiadamy też tarczę ochronną, którą idzie ładować i może nas chronić przed kikoma atakami. Różne gniazdka elektryczne są rozmieszczone na terenie i gdy staniemy obok jednego z nich możemy naładować tarczę do pełnej mocy. Dlatego dobra pamięć jest bezcenna, bo wiedza o tym, gdzie jest najbliższe gniazdko elektryczne zwiększa nasze szanse na przetrwanie. Mam na myśli dość trudnego do zabicia wroga lub wrogów, a jest ich całkiem sporo. Oprócz paskudnych wrogów, których musimy zabić są też przyjaźni ludzie chętni do pomocy z którymi można wejść w interakcje. Wiele rozmów daje nam wskazówki co mamy zrobić i wkrótce Conrad odzyskuje pamięć, a akcja naprawdę zaczyna przyspieszać. Prowadząc Conrada po różnych ekranach i rozwalając wszystkich przeciwników musimy również stawić czoła zagadkom. Natykamy się na wiele obiektów takich jak pola siłowe, pas antygrawitacyjny, a nawet eksplodujące myszy, które okazują się przydatne. W miarę postępów gra staje się jeszcze bardziej zdradliwa prowadząc nas przez naprawdę cyberpunkowe krajobrazy i zaawansowane technologicznie systemy obronne. Gra ma różne punkty zapisu gry w przemyślanych pozycjach na poziomach. Inną rzeczą o której zdecydowanie warto wspomnieć jest projekt kosmitów na ostatnich dwóch poziomach. Są w formie pomiędzy cieczą, a ciałem stałym. Mogą zejść z platform spadając w formie wody i wspinają się w ten sam sposób. Ich sztuczna inteligencja jest również bardzo dobra. Stanowią potężne wyzwanie, bo są niezwykle zwinni i zabójczy. Mechanika gry jest bardzo realistyczna i pozwala na wiele ciekawych rzeczy. Przykładowo kamienie mogą rozpraszać strażników lub wysadzać miny, a drzwi mogą być używane do pozbycia się wrogów.Ta gra to „definicja” perfekcyjnej rozgrywki. Sposób sterowania, atmosfera, mechanika, fabuła i ogólny poziom trudności zostały wyważone do perfekcji. To jest przykład idealnej gry. Rzeczą, która sprawiła, że zakochałem się w Flashback było zakończenie. Jedno z najlepszych zakończeń jakie kiedykolwiek widziałem w grach komputerowych. Najwięcej razy przechodziłem grę na Amidze, ale zdarzało się też przejść ją na Pc. Flashback to niesamowicie kultowa produkcja zwłaszcza wśród posiadaczy komputerów Amiga i Pc Dos.
Grafika i udźwiękowienie. Flashback oferuje również doskonałą grafikę w stylu futurystycznym.Tła tworzące atmosferę składają się z grafiki bitmapowej, a postacie biegające są wykonane z wektorów. Poziom otwierający w dżungli jest bardzo piękny i zrobił na mnie kolosalne wrażenie, gdy pierwszy raz to zobaczyłem na zakupionej Amidze w 1993 roku. Poziomy miasta są pełne małych detali, które nadają im niepowtarzalną atmosferę. Natomiast ostatnie dwa poziomy to po prostu arcydzieło. Ilość kreatywności i wyobraźni twórców użytej do przedstawienia obcej planety jest po prostu niesamowita. Conrad i wszystkie NPC-e i wrogowie są bardzo dobrze narysowani i animowani. Animacja jest jeszcze płynniejsza niż w Prince Of Persia (1989) i Another World (1991). Programiści z Delphine naprawdę poszaleli tworząc niezwykle płynne animacje. Postać biega, skacze, potyka się i upada w absolutnie realistyczny sposób. Czegoś takiego w grach komputerowych wcześniej nie było. Można zobaczyć odlatujące łuski i małe eksplozje, gdy pociski trafiają w ściany. Piękniej już się nie dało! Kolejnym miłym graficznym akcentem jest to, że za każdym razem, gdy Conrad coś robi ważnego wyświetlana jest specjalna animacja w trybie powiększenia, aby pokazać widok z bliska. Fizyka tej gry jest również rewelacyjna. Kurtka Conrada powiewa na wietrze, a wszystkie skoki i upadki podczas wspinaczki wyglądają niesamowicie realistycznie jak na grę z 1992 roku. Atmosferyczny akompaniament muzyczny i efekty specjalne są również najwyższej jakości. Efekty dźwiękowe i muzyka są bardzo nastrojowe. Wahają się od szybkich utworów akcji po ponure utwory w stylu ścieżki muzycznej z Terminatora i subtelne dźwięki tła. Cała ta graficzna wspaniałość jest zwieńczona doskonałymi sekwencjami przerywnikowymi między poziomami, które odgrywają ważną rolę w tej grze, bo są rdzeniem fabularnym, a przy okazji są spektakularne pod względem audiowizualnym.
Podsumowanie. Flashback był i jest kamieniem milowym w historii gier. Posiadał świetną grafikę, przełomowe animacje poruszającej się postaci, znakomite sceny przerywnikowe, świetną rozgrywkę i dobrą fabułę. Oryginalna produkcja z kilkoma niesamowitymi funkcjami, które w dzisiejszych grach tak rzadko widzimy. Niesamowita przygoda w świecie dziwnych kosmitów i eksperymentów molekularnych. Jedna z najlepszych gier platformowych wszech czasów. Delphine wydało później dwie kolejne gry w podobnym stylu Heart of the Alien (1994) oraz Fade To Black (1995). Pomimo, że obie były doskonałymi grami na swój sposób to nie odniosły sukcesu Another World i Flashback, które krótko mówiąć rozwaliły system. Wiele gier, które zostały wydane później dużo zawdzięcza Another world i Flashback. Na myśl przychodzą mi od razu chociażby Oddworld: Abe's Oddysee (1997) i Oddworld: Abe's Exoddus (1998), które mają wiele z nimi wspólnego.

W 1995 roku zatem pojawił się sequel Fade to Black, który był przełomową grą 3d TPP przed wybitnym Tomb Raider (1996).
W 2018 roku na spóźnione 25-lecie wyszła wersja zremasterowana oryginału Flashback: 25th Anniversary z wbudowanym samouczkiem.
W 2013 roku wydano pełnoprawny remake, który okazał się ogromnym rozczarowaniem. Dostał też równie kiepski sequel w 2023 roku. Obie gry zostały fatalnie ocenione przez recenzentów i graczy.

Wersja na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=wNTnRM77XuE&ab_channel=AL82RetrogamingLongplays
Wersja na komputer Pc:
https://www.youtube.com/watch?v=C5cu5h_150Y&ab_channel=WorldofLongplays
Wersja zremasterowana 25th Anniversary na komputer Pc:
https://www.youtube.com/watch?v=3W-3Y_d1l1M&ab_channel=Pikachu%27sGamingDen

Sequel Fade to Black (1995)
https://www.youtube.com/watch?v=F6lSCQLgWqM&ab_channel=einokeino303
Flashback remake (2013)
https://www.youtube.com/watch?v=F75mLrZvtM4&ab_channel=PlayStationPaul
Flashback 2 (2023)
https://www.youtube.com/watch?v=OPNgNUXIPxs&ab_channel=YourWorldGaming

Andor - Andor Theme
https://www.youtube.com/watch?v=n6QKtLUseh4&ab_channel=CastroMusic

Andor - I'm Choosing The Rebellion | Bix's Message
https://www.youtube.com/watch?v=zLr-XDslczg&ab_channel=EcoPictureNatureza%26SonsInstrumentais

Another world to kultowa gra zręcznościowa od Delphine Software, która została wydana na komputery Amiga i Atari ST w 1991 roku, a później przeportowana na inne komputery jak Pc, Apple II, Macintosh oraz konsole Sega Mega Drive, SNES, 3DO. Francuski projektant Eric Chahi wykorzystując rewolucyjny system grafiki wielokątnej stworzył przygodową grę zręcznościową jakiej nigdy wcześniej nie widziano na ekranach komputerów. Stworzył epicką opowieść science-fiction, która do dziś jest jedną z najbardziej sugestywnych, wciągających i zapadających w pamięć przygód w świecie gier komputerowych. Świetna prezentacja świata, kapitalne przerywniki filmowe, porządne efekty dźwiękowe i wciągająca rozgrywka w stylu filmowym. Po prostu rewelacja. Programista czerpał inspiracje przede wszystkim z dwóch genialnych klasyków Mission Impossible (1984) z C-64 i Prince of Persia (1989) z Amiga/Pc Dos.
Gameplay. Zasadniczo gra jest dwuwymiarową platformówką filmową, która rozpoczyna się oszałamiającą sekwencją filmową z bajecznie nastrojowym animowanym intrem. W grze wcielamy się w fizyka kwantowego Lestera Chaykina, który w swoim laboratorium przeprowadza eksperyment z materią. Jednak sprawy szybko przybierają zły obrót, bo burza psuje eksperyment doprowadzając do przeciążenia akceleratora cząstek i rozrywając dziurę w czasoprzestrzeni, a Lester zostaje teleportowany do innego świata. Właściwa gra zaczyna się od materializacji naukowca w akwenie, a gdy wydostajemy się na brzeg przejmujemy w pełni kontrolę nad działaniami i eksplorujemy powierzchnię innego świata. I tak rozpoczyna się kapitalna przygoda, która jest gorączkową walką o przetrwanie. Od pierwszej sekundy Lester ucieka, by ratować życie, a ten nieustanny wyścig o przetrwanie nigdy nie ustaje do samego finału. Nasza postać porusza się powoli, ale bardzo precyzyjnie. Intuicyjność sterowania jest całkiem niezwykła do tego stopnia, że trudniej jest wyjaśnić jak wykonać manewr niż po prostu go wykonać. Wykonanie każdego ruchu przychodzi bardzo łatwo, ale często wymagane jest zgranie z czasem. W grze bardzo łatwo zginąć, bo tajemniczy świat jest niezwykle brutalnym miejscem, gdzie śmierć może nadejść z każdej strony. Na każdym ekranie mamy problem do rozwiązania. Czeka nas nie tylko wiele zagadek do rozwiązania, ale też walka z wrogami. Ostatecznie łączymy siły ze zbiegiem z kosmosu, który nam towarzyszy podczas przygody i pomaga rozwiązywać problemy oraz kradniemy pistolet laserowy, którym możemy się bronić. Nasza broń ma różne zastosowania. Strzelanie zamienia wrogów w eksplodujące szkieletowe węgle, przytrzymanie i puszczenie tworzy tymczasową tarczę, a ładowanie tworzy kolosalny promień wiązki plazmowej, która niszczy ściany. Gra oferuje nieograniczoną ilość żyć i zawiera wiele punktów kontrolnych, ale nigdy nie oferuje żadnych podpowiedzi, a czeka nas wiele różnych czynności do wykonania. Gdy stracimy życie wracamy do początku bieżącej sceny. Oznacza to, że metoda prób i błędów pozwalają dobrze poznać grę bez zbytniego jej upraszczania. To dość krótka gra, ale zarazem wymagająca. W grze rozwiązujemy zagadki i omijamy pułapki w więzieniu, systemie jaskiń i wieży. Brzmi prosto, ale wiele małych szczegółów w otoczeniu jest istotnych, by rozwiązać zagadki środowiskowe. Grę można ukończyć w mniej niż godzinę, gdy już się wie jak to zrobić, ale wszystkiego trzeba nauczyć się metodą prób i błędów. Czasami Another World sprawiało wrażenie jakby zostało zaprojektowane jako rozkosz dla sadystów, ale przejście przez każdą sekcję daje niesamowite poczucie satysfakcji. Ciągłe umieranie nigdy nie było tak zabawne. Trzeba przyznać, że wysoki poziom trudności wynika przynajmniej częściowo z tego jak bardzo sterowanie jest powiązane z ogólnym silnikiem grafiki i animacji. System animacji gry był rewolucyjny, ale sprawił też, że idealne wyczucie czasu stało się koniecznością. To świetna zabawa eksplorować tak obcy świat i czuć złowrogą, przygniatającą atmosferę, gdy prosta przyjaźń między naszą ludzką postacią. a kosmitą, który staje się naszym przyjacielem jest całkiem słodka i urzekająca. Another world przechodziłem wielokrotnie na Amidze i Pc. To była obowiązkowa gra w kolekcji każdego posiadacza komputera Amiga i Pc 386 :)
Grafika i udźwiękowienie. Gra posiada genialną grafikę 2D, bo to prawdziwy pionier poligonów. Graficznie Another World jest innowacyjny ze względu na technikę animacji wielokątów, która zaoferowała płynne ruchy postaci i wszystkich obiektów. Fakt, że silnik gry używał wielokątów, a nie sprite'ów oznaczało, że mógł obsługiwać wiele kątów kamery i zbliżenia co znacznie wzmacniało kinowy charakter rozgrywki. Podejdziemy do okna, a scena przenosi nas do spektakularnego widoku obcej planety. Podniesiemy pistolet z podłogi, a widok przenosi nas do wspaniałego zbliżenia broni po którą sięga nasz bohater i podnosi na naszych oczach. Są to te małe rzeczy, które sprawiły, że ta gra jest tak przełomowa i wyjątkowa. Wszystko jest szczegółowe i ładnie animowane. Paleta kolorów to intensywny romans z odcieniami szarości i błękitem co tworzy nieziemski klimat obcego, złowrogiego świata. Sekwencje filmowe są również doskonałe. Wiele osób twierdzi, że gra posiada najlepsze intro w historii komputerowej rozrywki, a praktycznie wszyscy widząc to na początku lat 90' zbierali szczenę z podłogi. Do tego mamy tu świetną muzykę i efekty dźwiękowe. Muzyka jest co prawda rzadko używana, ale daje o sobie znać w kluczowych momentach dramatycznych w przygodzie. Jedynie wersja z Sega Mega Drive ma więcej muzyki podczas rozgrywki, ale psuje to moim zdaniem ciężki klimat przygody, który najlepiej wypada w wydaniu Amigowym i Pc. Większość dźwięku składa się z efektów dźwiękowych otoczenia, które podkreślają opustoszałe, obce środowiska. Szczególnie dobre są odgłosy laserów. W grze nie ma zrozumiałych dialogów, ale jest bulgoczący szmer kosmitów, który jest genialnie wykonany. Pod względem technicznym ta gra to czyste złoto.
Podsumowanie. Another World szczyci się mianem jednej z najlepszych gier wszech czasów. To ponadczasowa klasyka w każdym tego słowa znaczeniu. Przetarła nowe szlaki i zainspirowała przyszłych projektantów gier. Francuscy twórcy z Delphine stworzyli przełomową grę. Oszałamiająca prezentacja świata i unikalny styl graficzny przyciągają uwagę od pierwszej chwili. Rozgrywka jest bardzo dobrze przemyslana oraz zaskakująco różnorodna. Another World udaje się opowiedzieć angażującą i ekscytującą historię praktycznie bez dialogów lub czegokolwiek poza efektami dźwiękowymi otoczenia i okazjonalną dramatyczną muzyką. Kiedy Lester łączy siły z więźniem kosmitą gra tworzy obraz przyjaźni, które pozostaje jednym z najbardziej głębokich elementów w całej grze. Przerywniki filmowe i wrogie otoczenie nadają jej głębokiej niepokojącej dziwności, która sprawia, że czujemy się jakbyśmy to my byli zagubieni w obcym świecie. Melodia tytułowa i muzyka końcowa idealnie wpasowują się w mroczny i tragiczny scenariusz. Gra pokazuje nam w zasadzie wszystko co musimy wiedzieć poprzez swoje obrazy i pozwala naszej wyobraźni wypełnić resztę. To jak wygląda przypomina mi stary komiks science fiction z lat 50'. Polecam tę grę każdemu. Na 15-lecie i 20-lecie wydano skromne remastery, które dostosowały grę do obecnych systemów operacyjnych i monitorów panoramicznych.

Another world stanowiło też podstawę kodowania Flashback (1992), który również okazał się wielkim hitem. Flashback to duchowy następca Another world, który stawia na jeszcze więcej akcji. Pojawił się też oficjalny sequel Another world o tytule Heart of the Alien (1994), ale nie miał już takiego przebicia jak oryginał, ponieważ to ex dla konsoli Sega Mega Drive. W sequelu role są odwrócone, ponieważ gramy humanoidalnym, a naukowiec jest tym, który pomaga.

Z gier studia Delphine Software największe wrażenie zrobiły na mnie platformówki filmowe Another World (1991) i Flashback (1992) oraz przygodówka Cruise for a Corpse (1991). Każdą z nich polecam, bo to rewelacyjne produkcje. Ciekawsze produkcje z ich portfolio to również Fade to Black (1995), Moto Racer (1997), Moto Racer 2 (1998), które też robiły dobre wrażenie, gdy pojawiły się na rynku, a zwłaszcza wymienione wyścigi motocyklowe. Fade to Black to oczywiście sequel Flashback, ale zamiast środowiska 2d jak w pierwszej części twórcy odważnie postawili na środowisko 3d z widokiem TPP. Gra niedoskonała, ale ambitna, ale gdy rok później pojawił się na rynku Tomb Raider (1996) od Core Design tak mocno zmiażdżył system, że Fade to Black mógł się schować ze wstydu. Niemniej trzeba pamiętać, że Fade to Black (1995) przetoczyło szlaki dla kultowych gier 3d TPP - Tomb Raider (1996) i MDK (1997).

Wersja na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=utrxk5_PeEY&ab_channel=AL82RetrogamingLongplays
Wersja na komputer Pc:
https://www.youtube.com/watch?v=l6MwEu2bbPw&ab_channel=WorldofLongplays
Wersja na konsolę Sega Mega Drive:
https://www.youtube.com/watch?v=WzhIdTX8ejk&ab_channel=LaTanaDiMrX
Wersja zremasterowana na 20-lecie na komputer Pc:
https://www.youtube.com/watch?v=clNnYh0vr9Y&ab_channel=WorldofLongplays

Sequel Heart of the Alien (1994) na konsolę Sega Mega Drive aka Sega CD:
https://www.youtube.com/watch?v=IVaTB7EThbg&ab_channel=Theonething

Glen Hansard - When Your Mind's Made Up (2006)
Scena z filmu "Once". Sam film to historia nieszczęśliwej miłości, pogoń za marzeniami i piękna celebracja muzyki :)
https://www.youtube.com/watch?v=zi4hRF9NsA8&ab_channel=EliasBogdanis

Simon & Garfunkel - Mrs. Robinson (1968)
https://www.youtube.com/watch?v=5JVPdb6Urhw&ab_channel=SimonGarfunkelVEVO

Simon & Garfunkel - The Sound of Silence (1965)
https://www.youtube.com/watch?v=NAEppFUWLfc&list=RD09839DpTctU&index=17&ab_channel=SimonGarfunkelVEVO

Rick Dangerous 2 to niezwykle udany sequel świetnej komnatówki od Core Design. Gra została wydana w 1990 roku na popularnych 8-bitowcach i 16-bitowcach, a także na Pc. Pierwsza część Rick Dangerous (1989) zdobyła błyskawicznie swoje miejsce w galerii sław klasycznych gier platformowych, ale kiedy wszyscy zaczęli to traktować jako coś oczywistego pojawiła się po roku kontynuacja i okazała się równie dobra co oryginał. Rick ledwo co wrócił ze swojej pierwszej przygody, a tu już kosmici najechali jego ukochany Londyn ogromną flotą statków kosmicznych. Wślizgując się w swój błyszczący kostium superbohatera w komplecie z powiewającą peleryną rusza ku najeźdzcom. I tak zaczyna się druga przygoda Ricka. Tym razem naszego bohatera porywa UFO, a potem wyląduje w lodowych pieczarach, bujnej dżungli i kopalniach błota.
Gameplay. Sequel nie odbiega znacząco od pierwszej przygody Ricka pod względem rozgrywki. Kilka dużych poziomów oferuje mnóstwo akcji, a na początku gry jest przydatna opcja wyboru poziomu. Dzięki temu można wypróbować cztery z pięciu poziomów od razu w kolejności jakiej chcemy coś na wzór tego co później Core Design powtórzyło przy Tomb Raider III (1998) po przejściu Indii. UFO i cztery poziomy, które następują po nim mają formę przewijającego się labiryntu wypełnionego systemami obronnymi i pułapkami. Gra ponownie jest fajnym wyzwaniem, jeśli ktoś chce przejść uczciwie bez trainera Unlimited Lives. Praktycznie każdy ekran każdego poziomu jest oryginalny. Nawet jeśli domyślamy się co trzeba zrobić to potrzeba jeszcze wyczucia czasu i refleksu, aby to zrobić. Rick jest uzbrojony w pistolet laserowy i kilka zdalnych detonatorów i z nimi przemierza duże poziomy zabijając każdego obcego w zasięgu wzroku i niszcząc wszelkiego rodzaju przeszkody. Są też przełączniki do aktywacji, które z kolei aktywują windy, przeszkody, promienie laserowe oraz wiele różnych pułapek do pokonania. Trzeba też mądrze wykorzystywać swoją artylerię. Oprócz znanych, częściowo zmodernizowanych niebezpieczeństw pojawiają się teraz także śliskie powierzchnie, pola grawitacji i wiele fajnych pułapek. Najlepszym sposobem na osiągnięcie celu jest metoda prób i błędów, ale właśnie tego chce każdy prawdziwy fan Ricka Dangerousa. Aby przejść każdy poziom potrzebne jest skrupulatne planowanie, dużo praktyki i ćwiczenie więcej niż jednej lub dwóch komórek mózgowych. Sterowanie na szczęście pozostało tak samo dobre jak było. Dzięki wielu próbom i błędom oraz odrobinie koncentracji ostatecznie idzie rozwiązać każdą łamigłówkę świetnie bawiąc się po drodze. Znakomity sequel, który z przyjemnością ukończyłem kilka razy na C-64 i Amidze.
Grafika i udźwiękowienie. Wygląd oryginału był cudownie słodki, ale sequel poszedł jeszcze dalej. Grafika jest bardziej kolorowa i różnorodna z mnóstwem cudownie animowanych sprite'ów i pięknie narysowanymi tłami. Kreskówkowa grafika szczyci się też fajnymi animacjami przystojnego bohatera, który tym razem zgubił kapelusz i podziwiamy jego bujną czuprynę. Na 16-bitowej Amidze gra wygląda kozacko, bo to najlepsza wersja pod względem graficznym i dźwiękowym. Większy podziw jednak budzi to jak ta gra prezentuje się na 8-bitowym C-64. Jedna z najładniejszych platformówek 2d na ten komputer. Każdy poziom rozpoczyna się od wspaniałej animowanej sekwencji, która po prostu wprowadza w odpowiedni nastrój. Dźwięk również został podkręcony. Świetne udźwiękowienie mamy w tej grze na Amidze i C-64. Niektóre efekty potworów trzeba usłyszeć, żeby uwierzyć jak są doskonałe. Zwłaszcza bełkoczące potwory w kopalniach błota na 16-bitowej Amidze to prawdziwa poezja. Wersja Pc jest znów fatalnie udźwiękowiona więc lepiej ją było omijać z daleka.
Podsumowanie. Rick Dangerous 2 to wspaniały kawałek oprogramowania. Grafika jest dopracowana, efekty dźwiękowe są zabawne, a rozgrywka bardzo płynna, przyjemna i bardzo grywalna. Gra jest dość wymagająca, ale ponownie niesamowicie miodna, wciągająca i uzależniająca ze względu jak znakomicie jest zaprojektowna. Programiści prześcignęli samych siebie wypełniając każdy ekran nowymi, kreatywnymi pomysłami. Obie części zasłużenie są otoczone kultem wśród posiadaczy komputerów 8-bitowych i 16-bitowych. Wielka szkoda, że nie wyszła trzecia część.

Wersja na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=FVQDELvgv4k&ab_channel=WorldofLongplays
Wersja na komputer C-64:
https://www.youtube.com/watch?v=vuBN2vWcKdg
Wersja na komputer Spectrum:
https://www.youtube.com/watch?v=KwGe-YWi8ps&ab_channel=WorldofLongplays

Rick Dangerous to rewelacyjna platformówka komnatówka od Core Design. Gra została wydana w 1989 roku na 8-bitowcach (C-64, Spectrum, Amstrad) i 16-bitowcach (Amiga, Atari ST). Gra wyszła też na Pc. To kolejna z wielu gier zainspirowanych przygodami największego archeologa-awanturnika wszech czasów czyli Indiany Jonesa! Jednak tym razem wcielamy się w tytułowego Niebezpiecznego Ricka. Klimat żywcem przeniesiony z filmowego Indiany Jonesa, który wprost wylewa się tutaj z ekranu! Już na starcie uciekamy przed goniącą nas kulą jak w prologu "Poszukiwacze zaginionej arki" 1981, a to tylko początek naszych kłopotów. Ta gra naprawdę pasowała do tego rodzaju przygodowej atmosfery. Znajdziemy w niej wszystko czego można oczekiwać od pełnej akcji gry inspirowanej filmami Indiana Jones. Tak jak królem action-adventure wśród gier 3d jest Tomb Raider (1996) tak najlepszą grą action-adventure 2d jest Rick Dangerous (1989). Obie produkcje przygotowało to samo studio Core Design i w obu eksplorujemy Peru i Egipt. Nie ma mowy o przypadku.
Gameplay. Wcielamy się w Ricka, który jest uzbrojony jedynie w sześciostrzałowy pistolet, kilka lasek dynamitu i spiczasty kij. Rick Dangerous to rollercoasterowa i zarazem ostra jazda bez trzymanki w pięknych, egzotycznych lokacjach i pełna śmiercionośnych zagadek. Mimo tylko czterech zróżnicowanych krain do zwiedzenia czeka nas na każdym z nich kilkadziesiąt świetnie zaprojektowanych ekranów, który każdy na swój sposób jest oryginalny! Zaczynamy przygodę w grobowcu w Peru. Eksplorujemy starożytny grobowiec w poszukiwaniu skarbów, a znajdujemy setki pułapek! Ta gra jest nimi najeżona bardziej niż jeż kolcami. Strażnicy okazują się śmiertelnie niebezpieczni tylko wtedy, gdy ich dotkniemy. W takim przypadku tracimy jedno z początkowych sześciu żyć. Większość z nich można zlikwidować z daleka strzałem z pistoletu, ale amunicja jest ograniczona, a skrzynek ze świeżymi zapasami amunicji jest niewiele. Jeśli zabraknie nam naboi zawsze możemy użyć dynamitu, ale najlepiej go zachować do wysadzania bloków, które skrywają sekretne tunele i stosy gruzu blokujące ścieżkę. Alternatywą jest użycie kija, który na chwilę potrafi unieruchomić przeciwników. W trakcie gry musimy radzić sobie nie tylko z wrogami, ale też unikać głazów czy chować się przed kolcami wystającymi ze ścian i z ziemi. Podczas wędrówki przez świątynię niczego nie można brać za pewnik. Podejdziemy zbyt blisko niektórych bloków, a wyskoczą z nich paskudne kolce. Poruszamy się zbyt wolno po platformie, a z kamiennych głów wystrzelą włócznie. Zeskoczymy zbyt późno lub zbyt wcześnie nad przepaścią, a spadniemy na dno pokrytego kolcami dołu. Na każdym kroku mamy okazję do zgonu. Po przejściu pierwszego poziomu w Peru wyruszamy do Egiptu zbadać starożytną piramidę, gdzie świetnie zaprojektowanych pułapek jest także wiele. Oczywiście łamigłówki stają się co raz trudniejsze w miarę postępów w tej egzotycznej przygodzie. Bez oszustwa w postaci trainerów typu Unlimited Lives naprawdę potrzeba tu poważnej praktyki w postaci nauczenia się plansz praktycznie na pamięć, bo inaczej nici z sukcesu przejścia drugiego poziomu w Egipcie. Żyć jest bardzo mało, a po stracie wszystkich trzeba zaczyna przygodę od nowa. Wiele osób korzystało z trainera Unlimited Lives. Gra ma checkpointy na każdym poziomie, ale nie było w grze możliwości zapisu ręcznego przed erą emulatorów. Trzeba było też na jednym podejściu do gry przejść całość, bo każde opuszczenie gry oznaczało rozpoczęcie przygody od nowa. Po przejściu Egiptu musimy uratować więźniów z niemieckiego zamku nazistów. Tym razem napotykamy zupełnie nowe wyzwania i przeciwników. Psy, tajne przejścia i tego typu rzeczy są obecne. Na ostatnim czwartym poziomie czeka nas infiltracja tajnej bazy rakietowej. Baza rakietowa ma wiele wspólnego z trzecim poziomem, bo baza należy również do nazistów. Ten poziom klimatem jest zbliżony do sequela, bo jest bardziej w stylu sci-fi. Gra ma bardzo wygodne sterowanie, a przynajmniej tak jest w wersji na C-64 i Amidze w które grałem na dżojstiku. To była jedna z pierwszych gier komputerowych w które kiedykolwiek grałem na pierwszym swoim komputerze C-64, ale oczywiście, gdy dostałem Amigę grałem również w wersję 16-bitową. Wielokrotnie przeszedłem wersje na C-64 i Amiga. Niesamowite w niej było odkrywanie krok po kroku wszystkiego co przygotowali dla nas twórcy na każdej planszy z czterech poziomów. Przejście uczciwe daje ogromną satysfakcję. Identycznie przy sequelu Rick Dangerous. Coś podobnego można było poczuć też w grach 3d od tego samego studia Tomb Raider 1-4 z drugiej połowy lat 90', które mają cechy wspólne z Rick Dangerous 1 i 2 czyli brak prowadzenia za rączkę, genialnie zaprojektowane poziomy i mnóstwo pułapek, zagadek i okazji do zgonu.
Grafika i udźwiękowienie. Gra posiada kapitalną oprawę graficzną i świetne udźwiękowienie. Świetnie prezentuje się zarówno na 16-bitowej Amidze jak i 8-bitowym C-64. Oczywiście najładniejsza wersja Amigowa. Ciekawie prezentuje się też na ZX Spectrum z grafiką monochromatyczną. W każdym wydaniu prezentuje się dość komiksowo. Rick wygląda jak zabawna karykatura Indiany Jonesa w skórzanym stroju i kapeluszu. Zresztą na plakacie gry była postać łudząco prezypominająca H.Forda. Na początku gry podczas wprowadzającego intro jest klimatyczna melodia, która jest dość zabawna. Efekty dźwiękowe to samplowane dźwięki, które są również niesamowicie zabawne, a zwłaszcza głos Ricka, gdy zostaje zabity oraz fantastyczny dźwięk strzału i krzyku za każdym razem, gdy kogoś zastrzelimy. Wersja Pc ma za to kiepskie udźwiękowienie z piszczącymi dźwiękami, które są okropne i drażnią nasz zmysł słuchu.
Podsumowanie. Ta produkcja jest wymagająca, ale niesamowicie uzależniająca. Czaruje nas grafiką, udźwiękowieniem i grywalnością jakiej obecnie ze świecą szukać. Poziomy są bardzo zróżnicowane, a pułapki czyhają na każdym kroku. Podczas gdy większość obecnych gier platformowych jest pełna powtarzających się schematów przez co szybko stają się nudne w tej grze klasycznej na każdym kroku kryje się coś nowego i niepowtarzalnego. To wszystko sprawiło, że gra stała się ponadczasowa. Kultowa produkcja wśród posiadaczy komputerów 8-bitowych i 16-bitowych. Wielki przebój! Jedna z najlepszych i najbardziej legendarnych platformówek 2d w całej historii gier. Core Design osiągnęli arcymistrzostwo pod względem kreatywnego projektowania poziomów najpierw przy platformówkach 2d Rick Dangerous (1989) i Rick Dangerous 2 (1990) oraz później już w środowisku 3d przy action-adventure TPP Tomb Raider (1996) i Tomb Raider 2 (1997).

Wersja na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=17Bs9QJ8aYY&ab_channel=WorldofLongplays
Wersja na komputer C-64:
https://www.youtube.com/watch?v=BX1b-wOxLmA&ab_channel=WorldofLongplays
Wersja na komputer Spectrum:
https://www.youtube.com/watch?v=4mOtmmuXiTc&ab_channel=WorldofLongplays
Wersja na komputer Amstrad:
https://www.youtube.com/watch?v=4pH8MluacME&ab_channel=AmstradManiaque
Wersja na komputer Pc:
https://www.youtube.com/watch?v=_Vp4lSTQ5z0&ab_channel=WorldofLongplays
Fanowska wersja Enhanced Edition na komputer Amiga z 2022 roku, która pełni rolę remastera:
https://www.youtube.com/watch?v=3c2pIT7Shzw&ab_channel=SabermanRetroNews

Phil Collins - Another Day In Paradise (1989)
https://www.youtube.com/watch?v=Qt2mbGP6vFI&ab_channel=PhilCollins

Phil Collins - Against All Odds (1984)
https://www.youtube.com/watch?v=7A8NgPVizP4&ab_channel=LiveAid

Phil Collins - In The Air Tonight (1981)
https://www.youtube.com/watch?v=YkADj0TPrJA&ab_channel=PhilCollins

Najlepsze gry z 2004 roku:
Vampire: The Masquerade - Bloodlines - Kultowa gra RPG od Troika, która przez wiele lat była łatana z licznych bugów przez społeczność i dojrzewała jak wino stając się co raz lepszym klasykiem. Sequel jest jeszcze lepszy od oryginału Redemption z 2000 roku. Najlepsza gra z tematyką wampirów z klimatem tak gęstym, że idzie kroić nożem. Starożytne, zorganizowane zgromadzenie wampirów najeżdża Hollywood, by móc wreszcie zatopić swoje zęby. Wybór rasy wpływa na początkowe umiejętności, a także na sposób rozgrywki. Ponieważ istnieją różne style gry i horda umiejętności można powtarzać misje wielokrotnie za każdym razem uzyskując inne rezultaty. Pod tym względem gra może rywalizować nawet z Deus Ex (2000), bo za każdym razem mamy poczucie innej przygody. Gra posiada cudownie charyzmatyczne postacie, doskonałe aktorstwo głosowe, przerażającą historię z mnóstwem czarnego humoru oraz wiele różnych zakończeń zależnych od naszych wyborów. Jedna z najwybitniejszych gier RPG w historii wraz z Ultima VII, Final Fantasy VII, Fallout 1 i 2, Might and Magic 6 i 7, System Shock 2, Planescape Torment, Baldur's Gate 2 i 3, Deus Ex, Morrowind, KotOR, Witcher 3, PoE 2, P:WotR, KCD 1 2.
Star Wars: Knights of the Old Republic II - Klimatyczna gra RPG od Obsidian. Analizuje filozofię Dobra i Zła. Postacie są zapadające w pamięć. System wpływów jest doskonały, bo postawa towarzyszy wobec naszej postaci stale ewoluuje. Jeśli jesteśmy w stanie przymknąć oko na bugi i luki w fabule to gra okazuje się bardzo dobra, ale nie zbliża się nawet do złożoności i dopracowania pierwszej części, jeśli chodzi o fabułę. Walka jest nieco bardziej angażująca dzięki nowym ruchom i mocom. Obsidian został zmuszony do umieszczenia gry na półkach sklepowych na okres świąteczny. Spowodowało to całkowite wycięcie kilku wątków, skrócenie wielu części fabuły, a także dostaliśmy przez to rozczarowujące zakończenie. Zbyt niekompletna gra, by uznać ją za sequel na miarę genialnego pierwowzoru. LucasArts jest tu bardziej winny niż Obsidian.
Fable - To RPG posiadające całą głębię i urok baśni. Ogromna liczba wyborów w tej grze budzi podziw. System moralności daje nam wybór czy grać jako święty ratujący wioski i dający żebrakom złoto czy raczej jako łobuz. W grze nigdy nie brakuje okazji do paskudnych małych grzechów, które możemy popełnić od bicia dzieci i okradania sklepów po kopanie kurczaków. Albion sam w sobie jest piękny, a gra posiada setki małych easter eggów i zabawnych rzeczy, które możemy zobaczyć. Wciągająca, lekka gra z przyjemną rozgrywką.
World of Warcraft - Kultowa produkcja MMORPG od Blizzarda. Na nowo napisało definicje uzależnienia od gier wideo MMO :):):)
Grand Theft Auto: San Andreas - Prawdziwy klasyk od Rockstar. Świetna gra pełna akcji, dramatu i komedii, która prawdopodobnie jest najlepsza z serii Grand Theft Auto. Jedną z wyróżniających się cech jest ogromna dbałość o szczegóły. Mapa gry jest rozległa, ale różnorodna, bo zawiera tętniące życiem podmiejskie dzielnice, gdzie każdy obszar jest misternie zaprojektowany oferując poczucie realizmu i autentyczności. Żywe i różnorodne środowiska tworzą dynamiczne tło dla misji i aktywności w grze dzięki czemu eksploracja jest satysfakcjonującym i wciągającym doświadczeniem. San Andreas wyznaczyło nowe standardy dla gier 3d z otwartym światem.
Prince of Persia: Warrior Within - Niesamowicie klimatyczna gra od Ubisoft. Technicznie gra jest znakomita. Imponuje szatą graficzną, która jest upiorna i heavymetalową ostrą ścieżką dźwiękową. Elementy platformowe całkiem fajne, ale czasem kuleje praca kamery. Najfajniejsza rzecz z poprzedniej części czyli zabawa z czasem została w tej części okrojona. Walka została udoskonalona i jest bardzo widowiskowa, ale nadal stanowi najsłabsze ogniwo. Najmroczniejsza odsłona tej serii.
The Chronicles of Riddick: Escape From Butcher Bay - Znakomita hybryda gatunkowa, która łączy w sobie z powodzeniem strzelankę FPS, walkę wręcz, skradanie, a nawet elementy platformowe. Gra jest tak mroczna, tak szorstka, a jednocześnie tak ironiczna i wykorzystująca dojrzałe motywy. Sceneria jest tak zimna i złowieszcza, że niemal namacalna, ale to efekty oświetlenia otoczenia niemal kradną całe przedstawienie, ponieważ dodają bogactwa i realizmu przebiegowi wydarzeń. Gra niesamowicie imponuje mechaniką rozgrywki, gameplayem, intensywnościa, tempem i czystym spektaklem. HALO spotyka się tu z Doom i Thief. Wiele subtelności, zadań pobocznych i ogólnej doskonałości sprawia, że jest to jedna z najlepszych gier w swoim gatunku. Biorąc pod uwagę wszystkie te obecne bezużyteczne, okropne śmieci pochodzące z recyklingu, które są dziś na porządku dziennym taka produkcja jest filarem gier w najlepszym wydaniu i wzorem do naśladowania jak podejść ambitnie do produkcji gry video. Lepsze gry hybrydowe to w zasadzie tylko dwie przełomowe i wybitne produkcje System Shock 2 (1999) i Deus Ex (2000).
Metal Gear Solid 3 - Genialna skradanka od KONAMI. Rzadko kiedy gra jest tak elegancka, pełna stylu i emocji. Rozgrywka jest niesamowicie miodna, a zwłaszcza gdy docieramy do niektórych z pamiętnych, dramatycznych konfrontacji. Seria MGS przesunęła granice w zakresie opowiadania historii za pośrednictwem gier wideo, a także wymyśliła kilka wręcz postmodernistycznych zwrotów akcji. MGS 3 (2004) to jedna z czterech najlepszych skradanek jakie kiedykolwiek powstały wraz z MGS (1998), Thief (1998) i Thief II (2000).
Metal Gear Solid: The Twin Snakes - Świetna gra skradankowa. To remake Metal Gear Solid (1998), który jest exem na konsolę Gamecube. Styl wizualny i gameplay najbardziej zbliżone do tego co mamy w Metal Gear Solid 2 (2001). Gruntowne odświeżenie jedynki jest bardzo dobre pod względem technicznym, ale nie było w stanie dorównać genialnej wersji oryginalnej z Psx, która krótko mówiąc zmiażdżyła system.
Thief: Deadly Shadows - Klimatyczna skradanka od Ion Storm. To trzecia część serii, która powstała z rąk innego studia i to widać. Efekty światła i cienia są naprawdę dobre. Niestety sama rozgrywka jest ogromnym krokiem wstecz względem genialnych Thief (1998) i Thief II (2000). Po pierwsze misje są mniejsze, dużo łatwiejsze i gorzej zaprojektowane niż w pierwszych dwóch częściach. Satysfakcję dają dopiero ostatnie dwie misje w sierocińcu i muzeum. Po drugie miasto jako zapychacz między misjami to ogromna wada, bo zamula przygodę. Do tego strażnicy bez przerwy reaktywują się. Oczyszczamy sobie drogę w prawdziwym złodziejskim stylu tylko po to, aby po kilku minutach znaleźć ponownie strażników na patrolu. Trójka jest dużo lepsza od czwórki z 2014 roku, ale też wyraźnie słabsza od pierwszych dwóch części. Z drugiej strony poziom opuszczonego sierocińca to majstersztyk. Trudno byłoby znaleźć survival horror z ostatnich 15 lat, który dorównałby temu poziomowi z tej skradanki pod względem grozy.
Half-Life 2 - Znakomita gra FPS od Valve. To dzieło sztuki w swoim gatunku. Chwyta zmysły wspaniałym stylem wizualnym, ciekawymi środowiskami, zaawansowaną fizyką, imponującym AI, przyjemnością strzelania i rozwałki. To znakomita i wciągająca strzelanka pierwszoosobowa, a także niesamowite osiągnięcie technologiczne. Half Life 2 jest wśród siedmiu najlepszych strzelanek pierwszoosobowych w historii gier wraz z Doom (1993), Duke Nukem 3d (1996), Quake II (1997), Half Life (1998), The Operative: No One Lives Forever (2000), CoD4:MW (2007). Oczywiście pierwszy Half Life jest jeszcze lepszy niż dwójka.
Halo 2 - Epicka gra FPS od Bungie. Podczas gdy pierwsza część Halo jest arcydziełem samym w sobie tak Halo 2 wzięło wszystko ze swojego poprzednika i podkręciło to o kilka poziomów. Fabuła, grafika, projekt poziomów, jakość przerywników filmowych, AI wrogów, udźwiękowienie robią wrażenie. Jedną z najbardziej imponujących cech sequela jest możliwość jednoczesnego władania dwoma broniami podwajając siłę ognia. Nie można nie zauważyć wspaniałej ścieżki dźwiękowej skomponowanej przez Martina O'Donnella.
Far Cry - Gra FPS od Crytek. Gorące przygody wśród tropików i oceanów. Gra wyznaczyła nowe standardy dla gatunku uderzając innowacjami i jakością wykonania. W przeciwieństwie do swoich kontynuacji od Ubisoft pierwsza część jest skonstruowana w sposób liniowy. Same etapy są jednak dość duże i można je pokonać na wiele sposobów. Możliwość eksploracji ogromnego tropikalnego archipelagu, planowania działań i wykorzystywania otoczenia do osiągnięcia sukcesu robiło duże wrażenie. Możliwość korzystania z pojazdów takich jak jeepy i łodzie dodawało dynamiki i pozwalało na szybkie przemieszczanie się po rozległych terytoriach wyspy. Grafika uderzała swoim realizmem i szczegółowością oferując niesamowicie piękny komponent wizualny, który nie tylko cieszył oko, ale także tworzył poczucie całkowitego zanurzenia w tropikalnym raju, który stał się śmiertelną pułapką. Szczegółowe krajobrazy, gęste dżungle, jasne stawy i przemyślane oświetlenie sprawiły, że Far Cry był jednym z najbardziej imponujących graficznie projektów swoich czasów. Każdy zakątek tropikalnego archipelagu wyglądał na żywy i wypełniony małymi rzeczami, które czyniły świat bardziej przekonującym. AI wrogów też nie zawodzi. Przeciwnicy reagują na nasze działania, koordynują swoje ataki i wykorzystują otoczenie, aby utrudniać postęp. Dlatego gra oferowała całkiem spore wyzwanie, bo na średnich i wysokich poziomach trudności wymiany ognia są tak wymagające jak w słynnym Soldier of Fortune II (2002). Z perspektywy czasu można powiedzieć, że Far Cry był przymiarką Crytek przed Crysis.
Doom 3 - Klimatyczna gra FPS od Id Software. Gra jest w zasadzie rebootem pierwszej części z akcją osadzoną na Marsie. Trójka to zmiana formuły, gdzie dynamiczną akcję z pierwszych dwóch części zastąpił klimat survival horror. Oświetlenie i udźwiękowienie jest nowatorskie. Używamy latarki jak szaleni próbując znaleźć źródło niesamowitych dźwięków w postaci dziwnych pomruków. Mamy też obudowę fabularną. Może i najgorsza część serii pod względem gameplayu, ale za to ma najlepszą atmosferę i fajne projekty potworów. Triumf piękna nad rozgrywką. Doom 3 rywalizował pod względem oprawy graficznej z Half Life 2 i Far Cry. Każda z nich wizualnie błyszczała na swój własny sposób.
Sid Meier’s Pirates! - Remake kultowej gry pirackiej Sid Meier’s Pirates! (1987). To w zasadzie gra symulacyjna z otwartym światem, przygodą na pełnym morzu, akcją i wieloma strategiami taktycznymi. Rozgrywka obejmuje między innymi żeglowanie po oceanie, bitwy morskie, zdobywanie miast, pojedynki szermierskie, poszukiwanie zakopanych skarbów, śledzenie dziennika kapitańskiego, handlowanie, dbanie o reputacje, wchodzenie w rozmaite układy, a nawet romanse. Mieszanka wielu zróżnicowanych stylów w najlepszym wydaniu. Oryginał z 1987 roku jest produkcją wybitną, bo to jedna z gier wszech czasów. Odświeżenie z 2004 roku jest całkiem solidne.
Syberia II - Świetna przygodówka point & click. Udany sequel, który jest prawie tak dobry jak pierwowzór. W rozgrywce jest niewiele lokacji, ale wszystkie budują niesamowity klimat. Główna bohaterka Kate Walker jest charyzmatyczna. Ma swoje wątpliwości i nadzieje. Przygoda Kate jest inspirująca. Łamigłówki nie są zbyt trudne, ale też nie za łatwe. Niektóre z nich wymagają logiki, a inne trochę dozy kreatywności.
Rome: Total War - Świetna gra strategiczna. Gra rozgrywa się w okresie największego rozkwitu Cesarstwa Rzymskiego, a naszą misją jest przejąć kontrolę nad imperium! Gra imponowała epickimi bitwami w czasie rzeczywistym w których mogą brać udział tysiące żołnierzy. Doskonały symulator taktycznej bitwy z podstawową strategiczną powłoką. Siła i Honor!
Richard Burns Rally - Znakomita gra rajdowa, której główną siłą jest realizm i fizyka. To najtrudniejsza i najbardziej wyczerpująca gra rajdowa w jaką grałem, ale krzywa uczenia się daje mnóstwo satysfakcji. Całkowicie mistrzowska symulacja z poziomem trudności ostrym jak brzytwa. Świetnie wykonana robota przy której maczali palce byli pracownicy kultowego studia Magnetic Fields od Lotus 1-3, Network Q RAC Rally Championship, Mobil 1 British Rally Championship. Z wszystkich gier rajdowych za najlepsze są uważane Colin McRae Rally 2.0 oraz właśnie Richard Burns Rally.
Need for Speed: Underground 2 - Niezapomniana podróż do świata nocnych wyścigów ulicznych i personalizacji samochodów. Stała się wyróżniającym się tytułem dla całego pokolenia graczy. Kontynuacja opierała się na sukcesie swojej poprzedniczki, ale przeniosła wszystko na wyższy poziom, dodając głębi, swobody i niezliczonych funkcji, które uczyniły ją kamieniem węgielnym serii. Jedną z najważniejszych innowacji, która odróżniała Underground 2 od poprzedniczki, było wprowadzenie otwartego świata. Ta funkcja pozwalała graczom swobodnie wędrować po rozległym mieście pełnym ukrytych niespodzianek, tajnych wyścigów i unikalnych wyzwań dając podwaliny pod Most Wanted. Ogromna gama dostępnych samochodów zapewniała, że każdy mógł znaleźć samochód, który odpowiadał jego stylowi jazdy. Mechanika jazdy i ogólna kontrola nad samochodami również zaimponowały oferując precyzyjne prowadzenie i płynne sterowanie. Najlepsze części serii to moim zdaniem NFS III: Hot Pursuit (1998), NFS: Porsche (2000), NFS: Most Wanted (2005), a za nimi Underground 2. W moim przypadku nie była to miłość od pierwszego wejrzenia, ale doceniłem z czasem i stała się dla mnie jedną z najlepszych części serii. Nieźle jak na kogoś kto nie krył rozczarowania przy premierze Undergroundów w jaką stronę poszła seria.

Dizzy: Prince of the Yolkfolk aka Dizzy 6 to przygodowa gra akcji wydana przez Codemasters w 1991 roku na 8-bitowce i 16-bitowce. Ma kreskówkową grafikę, a także przyjemny dźwięk i muzykę. Gra czerpie styl i rozwiązania z Fantasy World Dizzy i Magicland Dizzy. Dla fanów drugiej, trzeciej i czwartej części z Commodore ta część to była pozycja obowiązkowa. Nasz Dizzy został zamknięty w ciemnej jaskini przez złoczyńcę Rockwarta, który porwał jego dziewczynę Daisy i zabrał ją do swojego zamku. Naszym celem jest ucieczka z celi i uratowanie Daisy.
Gameplay. Ta część to dość łatwa gra przygodowa z elementami platformowymi i łamigłówkami opartymi na ekwipunku. To po prostu te same stare rzeczy sklecone razem z kilkoma nowymi łamigłówkami i postaciami, ale z zauważalnie obniżonym poziomem trudności w stosunku do poprzednich części. Zaczynamy z trzema życiami i pełnym paskiem energii. Energia spada przez dotknięcie wroga, a życie tracimy po jej wyczerpaniu bądź od razu, gdy Dizzy wpadnie do wody. W drodze do uratowania Daisy musimy zebrać 20 wiśni, aby ukończyć grę. Wiśnie przywracają również pasek energii, jeśli zostanie w jakiś sposób wyczerpany. Dodatkowo są gwiazdki i monety do zebrania, aby uzyskać dodatkowe punkty. Szóstą część jest najłatwiej ukończyć, bo jest najkrótsza i najprostsza, bo zagadki są zadziwiająco łatwe, a część z nich jest bliźniaczo podobna do tych poprzednich części. Gra jest równie klimatyczna jak Treasure Island Dizzy (dwójka), Fantasy World Dizzy (trójka), Magicland Dizzy (czwórka), a przynajmniej tak jest jeśli chodzi o wersje C-64. Głównym problemem jest jednak to, że ta część w żaden sposób nie jest oryginalna, ponieważ kopiuje garściami z trójki i czwórki, a z kultowej trójki wręcz w perfidny, nachalny sposób od samego prologu po finał. Szóstka to trochę taki blady cień kultowej trójki. Zdecydowanie najłatwiejsza część serii, którą udało się mi ukończyć na C-64 na początku lat 90' przy pierwszym podejściu w jedno popołudnie. Nie dała mi takiej satysfakcji jak dwójka, trójka i czwórka przy których spędziłem nieporównywalnie więcej czasu zanim udało się ukończyć całość oraz lubiłem też do nich bardziej wracać.
Grafika i udźwiękowienie. W wydaniu 8-bitowym stylistyką przypomina najmocniej trójkę i czwórkę. Wersja Amigowa jest najbardziej kolorowa i ma trochę lżejszy klimat. Muzyka w wersji Amigowej jest spoko, ale niestety dla niej podkład muzyczny na C-64, który jest inny jest bardziej chwytliwy i robi lepszy klimat. Podobna sytuacja jak przy Fantasy world Dizzy, gdzie muzycznie wersja na C-64 wręcz zjadała na śniadanie Amigową.
Podsumowanie. Sama gra w sobie nie jest zła i najmocniej przypomina styl trójki i czwórki więc jest klimatyczna, a zwłaszcza w wydaniu 8-bitowym, ale jest zbyt prosta, krótka i mało oryginalna. Po przejściu tak rewelacyjnych części jak Fantasy World Dizzy (1989) i Magicland Dizzy (1990) poprzeczka została wysoko zawieszona stąd kolejne części czyli Spellbound Dizzy (1991) i Dizzy: Prince of the Yolkfolk (1991) były dla mnie pewnym rozczarowaniem. Na szczęście Crystal Kingdom Dizzy (1992) to był powrót do formy, bo ma swój oryginalny, bardziej nowoczesny styl (mniej klimatyczny niż starsze części), ale przynajmniej zaoferowała dłuższą przygodę i większy rozmach. Dla mnie osobiście Crystal Kingdom Dizzy (1992) jest na trzecim miejscu wśród moich najbardziej ulubionych części po Fantasy World Dizzy (1989) i Magicland Dizzy (1990).

Wersja na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=5e0Ggk85Juw&ab_channel=WorldofLongplays
Wersja na komputer C-64:
https://www.youtube.com/watch?v=Rz_-6x7RXM4
Muzyka z wersji na komputer C-64:
https://www.youtube.com/watch?v=IStSsgt0AAQ&ab_channel=MisterNobodyWhatsoever

Magicland Dizzy aka Dizzy 4 to fajna przygodowa gra akcji wydana przez Codemasters w 1990 roku na 8-bitowce i 16-bitowce. Przejmująco wyraźna, kreskówkowa grafika, wspaniała, skoczna muzyka, dobrze wyważona i satysfakcjonująca mieszanka skakania po platformach i rozwiązywania zagadek opartych na bajkach oraz wysoki poziom truduności przełożyło się na jedną z najbardziej udanych części tej kultowej serii. Fabuła rozgrywa się w fantastycznym świecie zwanym Magicland i jest bezpośrednią kontynuacją wydarzeń z Fantasy World Dizzy. W Magicland nasz uroczy bohater Dizzy próbuje uratować sześciu przyjaciół, którzy zostali zaczarowani przez złego czarodzieja Zaksa.
Gameplay. Dizzy 4 podąża śladem poprzedniej części więc eksplorujemy świat w stylu gier platformowych, a także zbieramy przedmioty, aby rozwiązać zagadki. Gra identycznie jak trójka ma bardzo baśniowy klimat i opiera swe rozwiązania na znanych bajkach i legendach. Każdy ze znalezionych przedmiotów ma swoją własną indywidualną rolę, a częścią zabawy jest odkrywanie do czego każdy z nich służy. Podoba się mi jak wiele mamy tutaj odniesień do legend, bo to budowało uczucie uczestnictwa w wielkiej przygodzie. Zagadki z podstawową wiedzą o bajkach idzie z czasem rozgryźć, ale to podchwytliwe i niewybaczające elementy platformowe sprawiają po raz kolejny, że gra z dziecięcą kreskówkową przygodą jest grą diabelsko trudną bez trainera Unlimited Lives. Twórcy tej gry doskonale zdawali sobie sprawę ze swojej grupy docelowej, że nie są to tylko dzieci więc są małe przebłyski humoru dla dorosłych. W tej konkretnej odsłonie Dizzy jest też świetnie wykorzystany motyw magii. Magicland Dizzy to część, która sprawiła mi trochę więcej problemów zagadkami niż pozostałe części, ale ostatecznie udało się mi przejść na C-64. Gdy udało się czułem ogromną satysfakcję, gdy wszystkie zagadki wreszcie rozgryzłem. Drugim problemem jest to, że mamy zaledwie trzy życia tak jak w trójce co sprawia, że gra jest ogromnym wyzwaniem zręcznościowym z powodu elementów platformowych, gdzie łatwo stracić życie, jeśli ktoś gra uczciwie, ale na 8-bitowcach wiele gier można było uruchomić z wbitym trainerem Unlimited Lives więc każdy miał wybór.
Grafika i udźwiękowienie. Grafika jest dość porównywalna z trzecią częścią. Tła są wyraźnie zdefiniowane z uderzającą kompozycją kolorów, a fajne szczegóły otoczenia wzbogacają wrażenia z rozgrywki. Utwór z Magicland wpada w ucho, ponieważ ma czarującą melodię, która podnosi historię do operowej skali. Muzyka jest praktycznie identyczna na C-64 i Amidze co jest fajną sprawą. Jedynie przy Treasure Island Dizzy, Magicland Dizzy i Spellbound Dizzy jest taka sama muzyka przy wersjach na C-64 i Amidze, a przy pozostałych częściach cyklu jest niestety użyty inny motyw muzyczny na tych komputerach i co ciekawe za każdym razem lepiej wpadła mi w ucho melodia na C-64 niż Amidze. Mam na myśli muzykę z Fantasy World Dizzy, Prince of the Yolkfolk i Crystal Kingdom Dizzy, bo Fantastic Dizzy nie pojawiło się na C-64, a z kolei pierwsza część The Ultimate Cartoon Adventure nie wyszła na Amidze.
Podsumowanie. Magicland Dizzy jest po prostu świetne. Uwielbiam tego małego jajowatego łobuziaka także z tej części. To moim zdaniem druga najlepsza część serii po Fantasy world Dizzy (1989). Żadna część Dizzy'ego nie ma tyle motywów zaczerpiętych z kultowych bajek i klasycznych legend.

Wersja na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=SAzmgWG_nUc
Wersja na komputer C-64:
https://www.youtube.com/watch?v=TSlNoFmtQv4&ab_channel=WorldofLongplays
Muzyka z wersji na komputer C-64:
https://www.youtube.com/watch?v=C0mkSVimrjI&list=PL0kG1KGhd-Tt7VyG9QKpVl7iDQPvpeT37&index=29&ab_channel=Game-Movie%E3%80%88C64%E3%80%89

Fantasy World Dizzy aka Dizzy 3 to bardzo fajna przygodowa gra akcji, która wyszła z rąk braci Oliver. Gra wydana przez Codemasters w 1989 roku, gdzie prym wiodła zwłaszcza na 8-bitowcach (C-64, Spectrum, Amstrad), ale lubiana była również na 16-bitowcach (Amiga, Atari ST). To trzecia gra z serii Dizzy, ale pierwsza jaką ukończyłem. Od razu wciągnąłem się w magię tej produkcji, gdzie sterujemy uroczym jajkiem z ustami i oczami. Historia jest dość typowa. Zły troll pojmał Daisy do zamku w chmurach, a nas wrzucił do lochu. Nasz bohater musi uciec z lochu i raz jeszcze uratować swoją ukochaną, ale nie jest to łatwe zadanie i będzie potrzebował pomocy swoich przyjaciół. Wszystko umiejscowione w stylistyce baśniowej z wymagającymi elementami platformowymi. Mamy tu iście bajkowy klimat w świecie baśniowych legend co stanie się nieodłącznym znakiem rozpoznawczym tej serii. To trójka zawierała wiele elementów, które później stały się standardem dla serii takich jak posiadanie trzech żyć, ulepszony system ekwipunku, świetny balans między rozwiązywaniem zagadek, a elementami platformowymi oraz wprowadziła przyjaciół naszego bohatera - Daisy, Denzil, Dozy, Dylan i Grand-Dizzy.
Gameplay. To naprawdę słodka gra i wciąż zadziwia mnie jak dobrze jest zbalansowana pod względem grywalności i poziomu trudności tak doskonale łącząc ze sobą zarówno gatunek przygodowy i platformowy. W grze eksplorujemy otoczenie, rozmawiamy z postaciami i nawigujemy postacią skacząc po platformach przy okazji zbierając różne przedmioty i zastanawiając się co z nimi zrobić, aby otworzyć więcej mapy. Mamy całkiem duży świat, bo w sumie 60 ekranów. Mamy między innymi zamek, jaskinie, wulkan, domki na drzewie. Ta część weszła na zupełnie nowy poziom, jeśli chodzi o interakcje ze światem, bo mamy postacie z rodziny Dizzy'ego z ktorymi można porozmawiać i którzy dają nam zadania co świetnie buduje immersje. Od początku spodobało się mi w tej serii, że zarządzanie ekwipunkiem przez dżojstik jest nawet bardziej proste i wygodne niż w grach przygodowych LucasArts obsługiwanych myszką. Na początku mamy trzy sloty na przedmioty w ekwipunku, ale po znalezieniu torby rozszerza nam do czterech co pozwala zaoszczędzić trochę czasu, aby nie wracać się tyle razy po przedmioty. Mamy wiele sposobów na utratę życia, ale uczymy się bardzo szybko. Poza kilkoma rzeczami Dizzy III nie jest aż tak trudna. Udało mi się ją ukończyć za pierwszym razem w 1990 roku w niedługim czasie. Poziom trudności gry jest świetnie wyważony, a rozgrywka jest wystarczająco długa dla prawdziwych poszukiwaczy przygód. W grze poza rozwiązywaniem zagadek możemy opcjonalnie zebrać 30 monet. Najtrudniejszą rzeczą jest to, że mamy za mało żyć (tylko trzy) więc może być irytujące, gdy przypadkowo straci ktoś ostatnie życie pod koniec przygody i będzie musiał zacząć od nowa. Oczywiście na 8-bitowcach był wybór czy grać uczciwie na trzech życiach czy z nieskończoną ilością żyć, bo szło odpalać gry z wbitymi trainerami Unlimited Lives co sprawiało, że wiele osób mogło nacieszyć się dłużej tą uroczą przygodą. Ukończyłem całość kilka razy na C-64 oraz raz na Amidze oraz widziałem na żywo na Spectrum i Amstrad. Wersje na komputery C-64, Amiga, Spectrum, Amstrad tej odsłony są znakomite pod względem całokształtu biorąc pod uwagę specyfikę tych sprzętów i całościową jakość innych części cyklu. Najlepsza wersja na C-64.
Grafika i udźwiękowienie. Grafika jest czymś wyjątkowym w tej grze, bo wygląda jak wyciągnięta z komiksu. Grafika w Fantasy World Dizzy w wydaniu 8-bitowym to prawdziwe dzieło sztuki. Wszystko jest narysowane w pikselach i każdy najmniejszy szczegół jest widoczny. Drzewa, gałęzie, liście, góry, poręcze, dachy posiadają całkiem dobrą teksturę. Na szczególną uwagę zasługują różne postacie, bo wszystkie są dobrze narysowane i posiadają dużo uroku. Tła na 8-bitowcach (C-64, Amstrad, Spectrum) są czarne jak smoła, a na 16-bitowcach (Amiga, Atari ST) mamy ładne niebieskie tła. Animacja postaci i wrogów też robi wrażenie, a zwłaszcza fikołek Dizzy'ego wygląda jakby wykorzystywał sporą liczbę klatek. Ogień jest też animowany i zmienia kolory. Gra jest płynna, responsywna, a menu działa bardzo szybko. Wersja Amigowa jest najładniejsza, bo bardzo kolorowa, ale to wersja C-64 moim zdaniem jest najlepsza dzięki kapitalnej muzyce, która jest w tej części inna na C-64 niż na Amidze. Muzyka z wersji Commodore w tym przypadku praktycznie niszczy muzykę używaną w innych wersjach, bo nie tylko świetnie brzmi, ale też używa o wiele bardziej chwytliwej melodii. Kolejny dowód na to, że muzyka potrafi być bardziej decydująca niż grafika. Zresztą ciężko przestawić się na inną muzykę z 16-bitowca, gdy pokochało się podkład muzyczny z kultowej wersji z 8-bitowca i stała się nieodłącznym elementem uładanki składającym się na kultową produkcję.
Podsumowanie. To moim zdaniem zdecydowanie najlepsza część Dizzy. Ma świetny styl wizualny w wydaniu zarówno 8-bitowym i 16-bitowym oraz niezapomnianą melodię z 8-bitowego C-64 podczas rozgrywki. Posiada rewelacyjny baśniowy klimat z czerpaniem motywów z bajek. Wszystko świetnie zbalansowane, bardzo dopracowane i zapięte na ostatni guzik. Dlatego oceniam na 9+/10. Mam niesamowity sentyment do tej części, bo dała mi wiele niezapomnianych godzin czystej zabawy. Fantasy World Dizzy zebrało najlepsze recenzje z wszystkich gier tej serii oraz zdecydowanie najlepiej sprzedała się przyciągając tłumy. Szczytowe osiągnięcie braci Oliver. Od Fantasy World Dizzy seria Dizzy stała się podstawą wczesnej biblioteki gier Codemasters. W sumie osiem części głównego cyklu z lat 1987-1992 plus kilka spin-offów sprzedało się w ponad 5 mln. egzemplarzy. Świetnie sprzedawało się na standarty sprzedażowe z przełomu lat 80'/90', gdzie zdecydowana większość ludzi siedziała na piratach. Sympatyczna postać Dizzy'ego stała się jedną z najbardziej rozpoznawalnych postaci ze świata gier video. Pomysł, że będziemy sterować jajkiem z uśmiechniętą buźką, gdzie widzimy oczy, usta, rączki i nóżki okazał się strzałem w dziesiątkę. Gry tej serii mają dużo fanów i do dziś powstają fanowskie przygody.

Wersja na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=dlPoRJqaS24&ab_channel=WorldofLongplays
Wersja na komputer C-64, która jest dla mnie najbardziej kultowa:
https://www.youtube.com/watch?v=hD1hRj63NdQ&ab_channel=WorldofLongplays
Wersja na komputer Spectrum:
https://www.youtube.com/watch?v=9sf0HYCHf8k&ab_channel=PSI236
Wersja na komputer Amstrad:
https://www.youtube.com/watch?v=JuK1JykwqfA&ab_channel=AmstradManiaque
Muzyka z wersji na komputer C-64:
https://www.youtube.com/watch?v=8rG08tOPr7Q&ab_channel=N2144

Przy okazji napiszę o drugiej części serii Treasure Island Dizzy, której nie ma w bazie GOL, bo nie wyszła Pc, a to jedna z najbardziej klimatycznych odsłon cyklu.

Treasure Island Dizzy aka Dizzy 2 to bardzo fajna przygodowa gra akcji wydana przez Codemasters w 1988 roku na 8-bitowce i 16-bitowce. Gra wyróżniła się grafiką, muzyką i klimatem. Druga część serii zauważalnie zmieniła formułę znaną z jedynki. Bardziej koncentruje się na rozwiązywaniu problemów opartych na ekwipunku niż elementach platformowych. Zaczynamy przygodę jako rozbitek na wyspie, gdzie jest całkiem dużo skarbów do odnalezienia. To pierwsza gra z serii z jaką miałem styczność po kupnie komputera C-64 i mocno przyciągała uwagę stylem i klimatem.
Gameplay. Gra polega na eksplorowaniu mapy dzięki elementom platformowym oraz szukaniu i używaniu przedmiotów w celu rozwiązywania problemów. Mamy do zbadania wyspy, a także odcinek morza między nimi. Głównym celem gry jest złożenie łodzi, aby móc uciec z wyspy. Jednak nie ukończymy gry, jeśli nie uda się nam osiągnąć celu drugorzędnego. Musimy bowiem również znaleźć 30 monet porozrzuconych po wyspach. Monety są zwykle trudne do zauważenia, bo często ukryte za krzakami, wewnątrz drewnianych okien lub drzwi, a nawet wewnątrz dużej ryby więc odnalezienie wszystkich to duże wyzwania dla poszukiwacza przygód. Dopiero po zbudowaniu łodzi i zebraniu wszystkich 30 monet można uciec z wyspy i ukończyć grę. Pierwszą różnicą pomiędzy Treasure Island Dizzy, a pierwszą częścią jest możliwość trzymania więcej niż jednego przedmiotu na raz. W rzeczywistości możemy teraz przenosić do trzech przedmiotów na raz. Podniesione przedmioty są przechowywane w systemie taśm transportowych, gdzie pierwszy przedmiot na liście przesuwa się o jeden w górę po podniesieniu przez nas kolejnego przedmiotu. Zagadki choć dość łatwe i oczywiste często wymagają dużej ilości bieganiny, aby są naprawdę zabawne. Sprzęt do oddychania pod wodą jest prawdopodobnie najbardziej kluczowym przedmiotem w całej tropikalnej przygodzie, ponieważ pozwala naszemu przyjaznemu jaju swobodnie wędrować pod wodą między wyspami. Drugą różnicą jest to, że mamy tylko jedno życie przez całą grę. To sprawia, że gra jest niezwykle wymagająca, bo nie wybacza żadnego błędu stając się rodzajem prób w którym uczymy się na swoich błędach, a następnie próbujemy ponownie od początku. Dlatego popularne było granie z wbitym trainerem Unlimited Lives. Ukończyłem na C-64 i Amidze uczciwie bez kodów, ale nie był to spacerek po parku.
Grafika i udźwiękowienie. Grafika jest całkiem dobra, bo bardzo wyraźna z zauważalną poprawą w stosunku do pierwszej części gry. Sam projekt poziomów Dizzy 2 na Amigę jest nieco większy niż na wersjach 8-bitowych więc podziwiamy kilka ekranów, których nigdy wcześniej nie widzieliśmy na 8-bitowcach. Bardzo kolorowa wersja Amigowa jest oczywiście najładniejsza, ale wersja na C-64 z czarnym tłem jest bardzo klimatyczna. Grze towarzyszy przyjemna muzyka, która w tej części na szczęście jest praktycznie identyczna na C-64 i Amidze.
Podsumowanie. Gra ma całkiem sporo tego starego 8-bitowego klimatu ukrytego pod skorupą uroczego jajka Dizzy. Dzięki niej nastąpił mój pierwszy kontakt z serią w 1989 roku więc rani mnie nostalgia. Oceniam na 8+/10, bo ma w sobie wiele uroku pirackiej przygody oraz dała mi najmocniej w kość, bo przez to jedno życie na całą grę musiałem nauczyć się jej na pamięć więc mam do niej duży respekt. Dark Souls wśród gier z serii Dizzy :)
Żeby nie było tak słodko to moje najbardziej ulubione części tej kultowej serii to Fantasy World Dizzy (1989), Magicland Dizzy (1990) i co może być lekko kontrowersyjne Crystal Kingdom Dizzy (1992) kosztem rozwleczonego Fantastic Dizzy (1991), gdzie powściskali zbyt wiele pomysłów z praktycznie wszystkich części. Kluczowe w zdobyciu mej sympatii do Crystal Kingdom Dizzy było to, że to najbardziej rozbudowana i zarazem najbardziej kolorowa odslona na 8-bitowe C-64. Posiadałem pełną wersję dyskietkową.

Wersja na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=4QlGZyFhJN0&ab_channel=WorldofLongplays
Wersja na komputer C-64:
https://www.youtube.com/watch?v=nGOgOaRvv3g&ab_channel=WorldofLongplays
Muzyka z wersji na komputer C-64:
https://www.youtube.com/watch?v=15GzdXBLmvA&list=PL0kG1KGhd-Ts40q5GwMTmDJga84nN-VKL&index=60&ab_channel=Game-Movie%E3%80%88C64%E3%80%89

Czerwone Gitary - Anna Maria (1968)
https://www.youtube.com/watch?v=YE1kCTsKVeU&ab_channel=zuchu666

Czerwone Gitary - Kwiaty we włosach (1968)
https://www.youtube.com/watch?v=P83OcJI6UG8&ab_channel=RyszardK.

Czerwone Gitary - Nie zadzieraj nosa (1966)
https://www.youtube.com/watch?v=Wy05WuBrB6E&ab_channel=ajgie

New Zealand Story to oryginalna platformówka od Taito. Gra została wydana w 1988 roku na automatach, a następnie przeportowana na wiele różnych komputerów i konsol. Świetna, kolorowa grafika, przyjemna muzyka i wspaniała grywalność. Koncepcja i sceneria zostały zainspirowane wakacyjną podróżą do Nowej Zelandii jednego z programistów Taito. Gra ma kilka elementów z poprzednich gier Taito, ale tym razem dostępny jest jedynie tryb solo. Udało jej się osiągnąć status kultowy w salonach gier arcade oraz na komputerach 8-bitowych i 16-bitowych.
Gameplay. Wcielamy się ptaszka Tiki, który wyrusza, aby przemierzyć wyspy tworzące Nową Zelandię i po drodze ratować kompanów. Poziomy są świetnie zaprojektowane, bo ogromne i bardzo różnorodne. Do przejścia jest pięć dużych poziomów, a każdy poziom składa się z czterech podpoziomów więc standartowo licząc jest ich dwadzieścia. Przy czym każdy czwarty podpoziom jest strzeżony przez paskudnego stwora na końcu poziomu, którego trzeba zniszczyć zanim będzie można przejść dalej. Skaczemy po platformach, pływamy, latamy między innymi na balonach oraz strzelamy z łuku i innych broni do niezbyt słodkich zwierząt próbujących stanąć nam na drodze jak kraby rzucające fajerwerkami czy niedźwiedzie w okularach przeciwsłonecznych i wielu innych stworzeń. Zabici wrogowie zamieniają się w kawałek owocu, którego zebranie zwiększa nasz wynik. Uzbrojone w broń paskudy zostawiają po sobie broń, gdy giną jak różdżka rzucająca kulami ognia, pistolet laserowy, duży pistolet laserowy, bomby i poręczny spryskiwacz z wodą zapewniają siłę ognia naszemu nowozelandzkiemu Rambo. Oprócz wrogów, którzy do nas strzelają w scenerii są również obiekty, które mogą nas zabić takie jak kolce. Innym problemem jest limit czasu. Jak na tak uroczą grę jest ona nieubłaganie trudna. Ścisłe limity czasowe i losowo odradzający się wrogowie sprawiają, że gra jest niezwykle wymagająca. Technicznie bezbłędna i wciągająca rozgrywka, bardzo kolorowa grafika, przyjemna muzyka oraz wygodne sterowanie to rekompensuje. Muszę przyznać, że po zagraniu we wcześniejsze hity Taito jak Bubble Bobble i Rainbow Islands na przełomie lat 80'/90' z miejsca zainteresowałem się tą grą i sprostała oczekiwaniom. Pierwszy kontakt miałem na C-64, gdzie z miejsca mnie oczarowała mimo, że dała mi ostro w kość hardcorowym poziomem trudności. Przeszedłem wersje C-64, Amiga, NES, automatową. To pozycja obowiązkowa dla wszystkich fanów gatunku platformówek 2d. Jedna z trzech najlepszych platformówek od Taito obok Bubble Bobble (1986) i Rainbow Islands (1987). Dwadzieścia poziomów może wydawać się komuś niewystarczające, ale sprawy są dalekie od łatwych, bo już na poziomie trzecim trzeba się sprężać, a dalej to już poziom trudności jak koszmar według obecnych standartów.
Grafika i udźwiękowienie. Duże, kolorowe, pięknie narysowane i animowane postacie rodem z kreskówek oraz bardzo kolorowe tła sprawiły, że gra z miejsca cieszyła oko. Animacja sprite'ów o jakości zbliżonej do animacji kreskówkowej z bajecznymi kolorami rozrzuconymi po całej grze oraz znakomicie uzupełnionymi przez urocze tła. Znakomita wizualnie wersja oryginalna na automaty oraz porty na komputery Amiga i C-64, gdzie przy każdej wycisnęli dużo z mocy obliczeniowej tych sprzętów. Efekty dźwiękowe i melodie dodają wiele przyjemności do odbioru całości. Efekty dźwiękowe są dobrze zaimplementowane, a szczególnie ćwierkanie Tiki'ego, gdy strzela strzałami. W grze słyszymy niezwykle wesołą melodię. Główny motyw muzyczny na zawsze zostaje w głowie.
Podsumowanie. New Zealand Story to niesamowicie wciągająca gra platformowa, gdzie poziom trudności został ustawiony dokładnie tak, aby zwiększyć naszą determinację do przetrwania do końca każdego poziomu. Świetnie wyglądająca i świetnie brzmiąca gra, która jest także niezwykle grywalna. Doskonałe konwersje na komputery Amiga i C-64 ponadprzeciętnej gry arcade z doskonałą grafiką i dźwiękiem.

Odświeżona wersja New Zealand Story Revolution z 2007 roku, która została wydana na przenośną konsolę Nintendo DS jest jak dla mnie zanadto uproszczona, bo Tiki może otrzymać wiele ciosów przed utratą życia i na dodatek może strzelać we wrogów pod każdym kątem.

Wersja oryginalna na automaty:
https://www.youtube.com/watch?v=luvw39ppu4c&pp=ygUYTmV3IFplYWxhbmQgU3RvcnkgYXJjYWRl
Wersja na komputer Amiga:
https://www.youtube.com/watch?v=QCgEzhhV6SE&ab_channel=ReignOfVictories
Wersja na komputer C-64:
https://www.youtube.com/watch?v=Z0aFUXT313I&ab_channel=WorldofLongplays
Odświeżona wersja na konsolę Nintendo DS:
https://www.youtube.com/watch?v=oixAu0L-uNM&ab_channel=AL82RetrogamingLongplays