Seria Europa Universalis - seria gier

Cykl rozbudowanych produkcji typu grand strategy, cieszący się dużym uznaniem wśród graczy. Europa Universalis należy do najważniejszych marek w katalogu wydawniczym firmy Paradox Interactive i choć przez większość czasu pieczę nad nią sprawowało Paradox Development Studio, począwszy od 2020 roku opiekuje się nią zespół Paradox Tinto.

Historia serii Europa Universalis

Pierwsza odsłona serii, zatytułowana po prostu Europa Universalis, ukazała się w 2000 roku i niemal natychmiast zyskała ogromną popularność wśród miłośników strategii. Szwedzka produkcja była chwalona przede wszystkim za bogactwo realiów historycznych oraz złożoność rozgrywki. Sukces zachęcił twórców do rozwinięcia pomysłu, czego efektem był wydany w 2001 roku sequel – Europa Universalis II. Na następną część fani musieli jednak zaczekać aż sześć lat. Na początku 2007 roku premierę miała gra Europa Universalis III, która z czasem doczekała się szeregu dużych rozszerzeń. W 2013 roku pojawiła się Europa Universalis IV; do niej również wydano liczne dodatki, które modyfikowały i rozszerzały mechanikę.

Start Paradox Tinto i nowy rozdział w historii marki

Nowy rozdział w historii cyklu rozpoczął się w 2020 roku, kiedy to pieczę nad nim przejął dowodzony przez Johana Anderssona zespół Paradox Tinto. W maju 2025 zapowiedziano grę Europa Universalis V, wcześniej znaną pod kodową nazwą Project Caesar.

Spin-offy cyklu Europa Universalis

Serię uzupełniają również poboczne produkcje, czyli Europa Universalis: Crown of the North, w Polsce znana jako Korona Północy (2003), oraz Europa Universalis: Rome (2008). Na osobną wzmiankę zasługuje For the Glory: A Europa Universalis Game (2009), czyli komercyjne wydanie fanowskiego moda. Listę spin-offów cyklu miał zasilić również projekt Magna Mundi: A Europa Universalis Game (także oparty na fanowskiej modyfikacji), jednak ostatecznie został on anulowany.

Gameplay w serii Europa Universalis

Cykl Europa Universalis wyróżnia się przede wszystkim rozmachem. Gracze mają możliwość wcielenia się w rolę „szarych eminencji” i kierowania rozwojem wybranej nacji na przestrzeni kilku wieków (najczęściej jest to okres pomiędzy XV a XVIII stuleciem). Arenę zmagań stanowi mapa świata podzielona na tysiące historycznych regionów i prowincji.

Rozgrywka łączy aspekty militarne, ekonomiczne, dyplomatyczne, kulturowe i religijne. Zadaniem graczy jest osiągnięcie światowej dominacji na drodze ekspansji terytorialnej, gospodarczej oraz politycznej. Poszczególne gry odznaczają się sporym stopniem skomplikowania. Celem deweloperów było również możliwie wierne odwzorowanie historycznego tła, stąd w produkcjach z tej serii pojawiają się setki autentycznych postaci, miejsc i zdarzeń. Podczas zabawy możliwa jest jednak całkowita zmiana biegu historii.

Europa Universalis i jej społeczność

Do niewątpliwych atutów serii Europa Universalis można zaliczyć prężnie działającą i niezwykle oddaną społeczność fanowską, która wzbogaca poszczególne gry o dodatkową zawartość poprzez udostępniane za darmo modyfikacje.

Europa Universalis V

Strategiczne jeszcze nie ogłoszona

Piąta główna odsłona bestsellerowego cyklu produkcji typu grand strategy od Paradox Interactive. Europa Universalis V względem EU4 wyróżnia się głównie za sprawą rozbudowanej dyplomacji i bardziej zaawansowanej ekonomii, a także odmienionych systemów wojskowości i logistyki.

Europa Universalis IV

Strategiczne 13 sierpnia 2013

Czwarta odsłona cieszącego się dużą popularnością cyklu gier strategicznych Europa Universalis. Tytuł wyprodukowany został przez ekipę deweloperską Paradox Development Studio. Zgodnie ze schematem serii, Europa Universalis IV pozwala pokierować rozwojem wybranej nacji na przestrzeni kilku wieków. Tym razem ramy historyczne wyznaczone są datami 11 listopada 1444 roku oraz 2 stycznia 1821 roku Rozgrywka opiera się na klasycznych regułach gatunku 4X (eksploracja, ekspansja, eksploatacja i eksterminacja), a do obowiązków gracza należy m.in. zarządzanie podległymi prowincjami, opracowywanie nowych technologii, dowodzenie armiami oraz prowadzenie działań dyplomatycznych. Poza opcją zmagań z komputerową sztuczną inteligencją, gra oferuje również sieciowy tryb zabawy wieloosobowej dla maksymalnie 32 uczestników.

For The Glory

Strategiczne 10 listopada 2009

Opracowana przez studio Crystal Empire Games gra strategiczna, stworzona w oparciu o fanowską modyfikację Europa Universalis II firmy Paradox zatytułowaną AGCEEP (Alternative Grand Campaign / Event Exchange Project). Gra For the Glory oferuje nam możliwość objęcia rządów nad jednym z ponad 180 krajów i władania nim na przestrzeni 400 lat (lata 1419-1820). Podczas zabawy zajmujemy się wszelkimi aspektami funkcjonowania naszego państwa, takimi jak polityka wewnętrzna i zewnętrzna, gospodarka czy konflikty militarne. Gra oferuje pełną dowolność w dążeniu do celu; możemy go osiągnąć zarówno poprzez handel i rozwój ekonomiczny, jak i ekspansję i prowadzącą do wojen agresywną dyplomację. W porównaniu do gry macierzystej, opisywana produkcja oferuje m.in. zmodernizowany interfejs użytkownika oraz cały szereg poprawek technicznych, a także nowe kampanie i około dziesięciu tysięcy autentycznych wydarzeń historycznych, jeszcze bardziej zwiększających realizm rozgrywki.

Europa Universalis: Rzym

Strategiczne 15 kwietnia 2008

Spin-offowa odsłona popularnej serii Europa Universalis, bazująca na silniku i mechanice wydanej w 2007 roku trzeciej części cyklu. W odróżnieniu od wszystkich poprzednich odsłon serii, Europa Universalis: Rzym przenosi nas do epoki starożytności, koncentrując się na losach Imperium Rzymskiego w latach od 280 p.n.e. do 27 p.n.e. – czyli od czasów pierwszej wojny punickiej do początków świetności Cesarstwa. Pod względem mechaniki, rozgrywka nie odbiega od rozwiązań znanych z pozostałych gier z tego cyklu, a podczas zabawy kierujemy wybraną frakcją, dbając o jej kulturę, religię, skarb państwa, siły zbrojne, rozwój naukowy czy kontakty dyplomatyczne. Do dyspozycji graczy oddano ponad 50 grywalnych frakcji, przynależących do dziewięciu ówczesnych kultur, na czele z celtycką, grecką, egipską oraz rzymską. Tradycyjnie dla serii, wiernie odtworzona została specyfika każdej nacji, a także historyczne zależności, wpływające na losy antycznego świata.

Europa Universalis III

Strategiczne 23 stycznia 2007

Trzecia pełnoprawna odsłona popularnej serii strategicznej, rozwijanej od 2001 roku przez firmę Paradox Entertainment. Akcja Europa Universalis III przenosi nas w czasie do połowy XV wieku i pozwala nam pokierować rozwojem jednej z wybranych nacji na przestrzeni ok. 350 lat. Mechanika rozgrywki nie zmienia w sposób znaczący rozwiązań, znanych z poprzednich części cyklu, a podczas zabawy odpowiedzialni jesteśmy za wszelkie aspekty funkcjonowania państwa, takie jak dyplomacja, handel, gospodarka, religia czy armia. Do dyspozycji graczy oddano ponad 250 grywalnych nacji, a cała rozgrywka toczy się na mapie, złożonej z ponad 1700 prowincji oraz stref morskich zlokalizowanych na wszystkich kontynentach. Całość osadzona została tradycyjnie w realiach historycznych i wiernie odtwarza różnice pomiędzy poszczególnymi nacjami czy rzeczywisty postęp naukowo-techniczny. Wśród gamy pomniejszych nowości, na czoło wysuwa się zmodernizowany i łatwiejszy w obsłudze interfejs użytkownika.

Korona Północy

Strategiczne 22 lipca 2003

Poboczna odsłona cyklu pełnych rozmachu gier strategicznych firmy Paradox, bazująca na silniku Europa Universalis II. W odróżnieniu od niezwykle rozbudowanej poprzedniczki, odtwarzającej losy 180 realnie istniejących państw na przestrzeni 400 lat historii, Korona Północy (ang. Europa Universalis: Crown of the North) koncentruje się na znacznie węższym przedziale czasowym (lata 1275-1340) oraz dziejach trzech ludów skandynawskich: Szwecji, Danii i Norwegii. W czasach, w których Europą władały arystokracja i duchowieństwo, a w Szwecji wybuchła wojna domowa, gracz staje na czele jednej z sześciu frakcji, wpływając na losy mieszkańców północnej części Starego Kontynentu. Do naszej dyspozycji oddano trzy nowe kampanie, bazujące na rozwiązaniach znanych z Europa Universalis II i odtwarzające zaawansowane zależności polityczne, ekonomiczne, militarne i handlowe tamtego okresu. Całość uzupełnia alternatywna kampania rozgrywająca się w Winlandii, czyli odkrytej przez wikingów części Ameryki Północnej.

Europa Universalis II

Strategiczne 20 listopada 2001

Kontynuacja strategicznej gry firmy Paradox, pozwalającej na kierowanie rozwojem największych europejskich potęg. Europa Universalis II to gra o wiele bardziej rozbudowana, obejmująca czterysta lat historii (1419-1820) nie tylko Europy, ale całego świata.

Europa Universalis

Strategiczne 20 października 2000

Gra strategiczna firmy Paradox Development Studio, której akcja rozgrywa się na przestrzeni trzystu lat burzliwych dziejów Starego Kontynentu – od okresu Wielkich Odkryć Geograficznych (1492) po czas Wojen Napoleońskich (1792). W grze Europa Universalis możemy stanąć na czele jednego z ówczesnych mocarstw, takich jak Hiszpania, Anglia, Prusy, Francja, Portugalia a nawet Polska, a od naszych poczynań zależne są losy tego państwa oraz jego sąsiadów. Podczas zabawy mamy wpływ na rozwój armii, ekonomii czy dyplomacji, możemy odkrywać nowe lądy, pozyskiwać źródła surowców, a także walczyć lub nawiązywać sojusze z innymi mocarstwami. Mapa gry składa się łącznie z ponad 700 prowincji do podboju lub kolonizacji, a w trakcie gry spotykamy ponad 2000 faktycznych osobistości oraz wydarzeń historycznych. Twórcy postarali się też o wierne odtworzenie wyglądu wojsk, flag i heraldyki ponad 60 historycznych państw.