Seria Serious Sam - seria gier
Wykreowana przez chorwackie studio Croteam seria pierwszoosobowych strzelanin (FPS) z postacią komandosa Sama "Seriousa" Stone'a w roli tytułowej. Marka bywa uznawana za bezpośrednią konkurencję dla takich produkcji jak Doom, Quake czy Duke Nukem.
Geneza cyklu Serious Sam wiąże się z powstaniem silnika Serious Engine. Deweloperzy z Croteam zamierzali przetestować możliwości autorskiej technologii, pozwalającej renderować w czasie rzeczywistym obraz 3D z rozległym widokiem i licznymi postaciami wyświetlanymi jednocześnie, tworząc prostego FPS-a. Wydana w 2001 roku gra Serious Sam: The First Encounter spotkała się z zaskakująco pozytywnym przyjęciem wśród pecetowych graczy, co w kolejnych latach zaowocowało kontynuacją - Serious Sam: The Second Encounter (2002) oraz dwoma spin-offami: Serious Sam: Next Encounter (2003) i Serious Sam Advance (2004). Prace nad drugą generacją Serious Engine zachęciły twórców do stworzenia Serious Sam II. Wydana w 2005 roku gra trafiła na pecety oraz konsolę Xbox. Kolejnym krokiem milowym w rozwoju marki okazał się silnik Serious Engine III, na bazie którego powstały zremasterowane wersje dwóch pierwszych odsłon cyklu - Serious Sam HD: The First Encounter (2009) i Serious Sam HD: The Second Encounter (2010), a także pełnoprawna, trzecia część przygód Sama Stone'a - Serious Sam 3: BFE (2011). Równocześnie ekipa Croteam nawiązała współpracę z niezależnymi studiami, co przełożyło się na powstanie czterech pobocznych odsłon: platformowych Serious Sam Double D (2011) oraz Serious Sam: Kamikaze Attack! (2011), jRPG Serious Sam: The Random Encounter (2011) i top-down shooter Serious Sam: The Greek Encounter (2012). Następne lata obfitowały w odświeżone wersje starszych tytułów (m.in. wykorzystujące VR), przenoszonych na coraz to nowe platformy, kolejne spin-offy oraz zbiorcze wydania najpopularniejszych części. Na następną pełnoprawną odsłonę gracze musieli czekać do 2020 roku, gdy ukazał się Serious Sam 4 w wersji na PC (wydania na konsole miały premierę rok później), będący prequelem trzeciej części. Rok 2021 zaowocował z kolei jeszcze jedną poboczną odsłoną, Serious Sam: Tormental, utrzymaną w formule roguelike.
Osią fabuły cyklu są zmagania z pozaziemskimi siłami pod wodzą półboga zniszczenia, Mentala. Gracz wciela się w postać Sama „Seriousa” Stone'a, komandosa przemerzającego czas i przestrzeń, by powstrzymać intruzów dążących do zniszczenia ludzkości. Historia w serii nigdy nie odgrywała kluczowej roli i pełniła raczej rolę wymówki do siania zniszczenia wśród przeciwników.
Dynamiczną rozgrywkę w grach z głównego nurtu serii utrzymano w stylu klasycznych FPS-ów. Zadaniem gracza jest przedrzeć się przez pełne wrogów, rozległe poziomy. Bohater może przy tym korzystać ze sporego arsenału futurystycznych broni. Poszczególne lokacje często zawierają kilka aren, na których następuje wielokrotny respawn oponentów. Uzupełnieniem zabawy jednoosobowej na ogół jest rozbudowany tryb multiplayer z opcjami kooperacji i rywalizacji.
Seria wyróżnia się specyficznym, niezbyt wyszukanym poczuciem humoru, które przekłada się w pierwszej kolejności na groteskowe modele wrogów, żarty głównego bohatera oraz detale otoczenia nawiązujące do zjawisk kultury masowej.
