Seria Race Driver / GRID - seria gier
Kultowy cykl gier wideo poświęconych tematyce wyścigów samochodowych. Został wykreowany i jest nadal rozwijany przez brytyjską firmę Codemasters Software. Do tej pory ukazało się jedenaście głównych odsłon serii, która w ciągu swojej długiej historii parokrotnie zmieniała tytuł i formułę. Początkowo zasłynęła wysokim poziomem realizmu (nieosiągalnym np. dla konkurencyjnego Gran Turismo), później jej wizytówką stała się ogromna różnorodność dostępnych tras, pojazdów i dyscyplin sportu motorowego (od wszelkich form tradycyjnej rywalizacji na asfalcie, przez drifting, po rajdy samochodowe), a także zaawansowany model zniszczeń. Obecnie wyróżnia się na tle konkurencji agresywną sztuczną inteligencją i emocjonującymi, nieprzewidywalnymi wyścigami.
Pierwsza część – TOCA: Touring Car Championship – pojawiła się w 1997 roku na komputerach PC i konsoli PlayStation (port na Game Boy Color przygotowany został przez studio Spellbound dopiero trzy lata później). Tytuł spotkał się z bardzo dobrym przyjęciem wśród miłośników wyścigowych symulacji, co skłoniło deweloperów z Codemasters Software do wypuszczenia w 1998 roku kolejnej części – TOCA 2: Touring Cars – w której obok samochodów turystycznych pojawiły się już „wspierające” pojazdy z innych kategorii (np. Formula Ford i Jaguar XJ220). W 2000 roku ukazała się jeszcze gra TOCA World Touring Cars, ale ominęła PC (pojawiła się tylko na PlayStation i GBA) i miała bardziej zręcznościowy charakter.
Wraz z debiutem konsol szóstej generacji, w 2002 roku seria zmieniła trzon tytułu na TOCA Race Driver (przynajmniej dla większej części świata; była znana jako DTM Race Driver w Niemczech, Pro Race Driver w Ameryce Północnej i V8 Supercars: Race Driver w Austalii). Rozbudowano komponent multiplayer, a wizytówką gry stał się fabularny tryb kariery, w którym gracz brał udział w wyścigach w kilkunastu różnych dyscyplinach, wliczając w to nawet rallycross. Dywersyfikacja dostępnych konkurencji była kontynuowana w sequelach – TOCA Race Driver 2 z 2004 r. oraz TOCA Race Driver 3 z 2006 r. – i ostatnia z wymienionych gier po dziś dzień nie ma sobie równych, jeśli chodzi o różnorodność zawodów, tras i samochodów oddanych w ręce gracza.
W 2008 roku nastąpił drastyczny zwrot w serii. Race Driver: GRID częściowo zrezygnował z realizmu (względnego) poprzedniczek i drastycznie zawęził spektrum uwzględnionych dyscyplin sportu motorowego, np. stracił wszelkie formy zmagań na szutrze i historyczne maszyny (choć zaoferował w ich miejsce drifting w japońskim wydaniu czy 24-godzinny wyścig Le Mans). W zamian Codemasters położyło nacisk na wciągający tryb kariery, emocjonującą rywalizację z nieprzewidywalną sztuczną inteligencją, zaawansowany system zniszczeń pojazdów i oszałamiającą (w swoim czasie) oprawę graficzną, gwarantowaną przez nowo opracowany silnik Ego. Mimo kontrowersyjnych zmian, Race Driver: GRID uchodzi dziś za szczytowy punkt rozwoju całej serii.
Dopiero w 2013 roku ukazała się następna odsłona cyklu, zatytułowana po prostu GRID 2. Deweloper pociągnął grę jeszcze dalej w kierunku zręcznościówki – w odniesieniu tak do modelu jazdy, jak i charakteru zmagań – czym podpadł wielu miłośnikom serii. By ich udobruchać, Codemasters w 2014 roku wydało grę GRID Autosport, której było bliżej do poprzedniczek spod znaku TOCA Race Driver – zaimplementowano w niej kilka zróżnicowanych sportowych konkurencji i przywrócono pewne realistyczne elementy (np. widok z kokpitu samochodów). Co ciekawe, żadna z wymienionych wyżej gier nie trafiła na debiutujące w podobnym czasie konsole PS4 i Xbox One – oba tytuły stworzono z myślą o PC, PS3 i X360.
Debiut serii na platformach sprzętowych ósmej generacji nastąpił dopiero w 2019 roku, wraz z premierą gry GRID. Pomyślano ją jako swoisty reboot całego cyklu, oferujący sporą różnorodność dostępnych konkurencji i wyścigi pełne „akcji” (tę ostatnią miał zagwarantować system Nemesis), ale serwujący te atrakcje w stricte „arcade’owym” wydaniu, z uproszczoną fizyką i destrukcją samochodów. Mimo relatywnie chłodnego przyjęcia tego tytułu, Codemasters postanowiło kontynuować jego formułę i w 2022 roku wypuściło grę GRID Legends, którą od poprzedniczki odróżnia głównie dodanie aktorskiego trybu fabularnego i edytora wyścigów oraz wyraźnie bogatsza zawartość. Jest to również pierwsza odsłona wydana po przejęciu dewelopera przez firmę Electronic Arts.
