Dopalacze. Cyberpunk to wizja przyszłości? Nie, on już jest
Adam Bełda
- Cyberpunk to przyszłość? Nie, to już nasza codzienność
- Wirtualna rzeczywistość
- Korpokracja
- Sztuczna inteligencja
- Cyborgizacje
- Modyfikacje genetyczne
- Klonowanie
- Dopalacze
- Latające samochody
- Mroczna przyszłość
Dopalacze
„Narkotyki przyszłości są o wiele bardziej zabójcze od swoich XX-wiecznych odpowiedników. Wiele z nich to eksperymentalne chemikalia rzucone na ulicę przez pozbawione skrupułów korporacje szukające królików doświadczalnych”. Tak cyberpunkowe narkotyki opisuje podręcznik, co ciekawe, poświęcając im cały osobny rozdział. Jest to bardzo dobry opis obecnych na rynku dopalaczy. Z tą małą różnicą, że za te rzeczywiste nie są odpowiedzialne – przynajmniej oficjalnie – korporacje, a grupy przestępców, niezależnie pracujący chemicy czy nawet – choć w coraz mniejszym stopniu – działające na granicy prawa małe firmy.
Powstanie dopalaczy, czyli niestandardowych środków odurzających mających stanowić zamienniki tradycyjnych narkotyków, miało swój początek gdzieś na styku polityki antynarkotykowej i chęci eksperymentowania z nowymi używkami przez osoby nadużywające. Z jednej strony nowe substancje psychoaktywne są wymyślane po to, aby ominąć państwowe regulacje – tutaj swój udział mają właśnie wytwórcy działający legalnie – z drugiej zaś: aby dostarczyć niespotykanych wcześniej, potencjalnie mocniejszych, wrażeń.
Od strony chemicznej dopalacze są najczęściej pochodnymi narkotyków już istniejących. Dla doświadczonego chemika nie jest wielkim problemem nieznacznie zmodyfikować łańcuch jakiejś nieco bardziej skomplikowanej substancji, uzyskując taką, która już nie znajduje się w wykazie środków zakazanych, ale jednak działa podobnie do nich. Niebezpieczeństwem w przypadku takiego zabiegu jest jego nieprzewidywalność – już drobne zmiany struktury chemicznej mogą prowadzić do drastycznie innych efektów, przykładem niech będzie alkohol etylowy i metylowy. W gruncie rzeczy podobne cząsteczki, należące do tej samej grupy, ale jedna jest śmiercionośną trucizną już w małych dawkach, druga zaś zabija powoli, swoje działanie rozciągając na całe lata.
CO Z TYMI DOPALACZAMI?
Według danych Ministerstwa Zdrowia w lutym 2009 działały w Polsce 42 sklepy z dopalaczami, w lipcu 2010 było już ich ok. 260. W październiku 2010 roku na mocy rozporządzenia Głównego Inspektoratu Sanitarnego zamknięto ich ponad 1300.
Warto dodać, że sama akcja zamykania sklepów z dopalaczami, reklamowanymi jako „produkty kolekcjonerskie, nienadające się do spożycia”, była wątpliwa z punktu widzenia prawnego i krytykowana przez niektórych komentatorów jako nadmierne ingerowanie w wolność gospodarczą. Z drugiej jednak strony przyniosła ona znaczne zmniejszenie liczby hospitalizacji na oddziałach toksykologicznych.
Wyścig projektantów dopalaczy z państwowymi regulacjami prowadzi do sytuacji, w której nowe substancje pojawiają się tak szybko, że nikt tak naprawdę nie wie, jak one działają i jakie skutki uboczne niesie ze sobą ich przyjmowanie. Nowe narkotyki, nawet jeśli jako takie nie okazują się bardziej toksyczne, są znacznie bardziej niebezpieczne, bo w razie nietypowej reakcji organizmu toksykolog nie wie, jak leczyć pacjenta, gdyż zwyczajnie nie ma pojęcia, z czym ma do czynienia.
Wśród osób raczących się dopalaczami często występują uszkodzenia nerek, mięśnia sercowego (w jednym i w drugim przypadku mogą to być defekty nieodwracalne), niewydolność oddechowa czy przedłużające się stany psychotyczne (także nawracające).