4A Games

4A Games to producent i wydawca gier.

Oficjalna strona firmy 4A Games, Facebook

Ukraińskie studio deweloperskie, którego siedziba od 2014 roku mieści się na Malcie. Zespół tworzy gry przeznaczone na komputery osobiste i konsole, a światową sławę przyniosła mu seria Metro, czerpiąca garściami z prozy Dmitrija Głuchowskiego.

Historia

W 2005 roku byli pracownicy firmy GSC Game World – Oles Szyszkowcow i Oleksandr Maksymczuk – założyli własne studio deweloperskie, którego siedziba mieściła się w Kijowie. Rok później zespół 4A Games rozpoczął pracę nad autorskim silnikiem graficznym, czyli 4A Engine, który miał napędzać jego debiutancką produkcję.

Metro 2033

O Metro 2033, adaptacji książki Dmitrija Głuchowskiego pod tym samym tytułem, świat po raz pierwszy usłyszał w 2009 roku, podczas targów Games Convention w Lipsku. Tworząc tę produkcję, studio nawiązało współpracę z firmą Nvidia, której owocem było wykorzystanie technologii PhysX. Nakładem firmy THQ owa strzelanka w 2010 roku trafiła na komputery osobiste oraz Xboksa 360, odnosząc sukces artystyczny i komercyjny.

Metro: Last Light

Zespół szybko zabrał się więc do pracy nad jej kontynuacją, czyli Metro: Last Light, która, w odróżnieniu od pierwowzoru, jedynie w luźny sposób nawiązywała do prozy Głuchowskiego. Tytuł został zapowiedziany w trakcie targów E3 w 2011 roku i choć początkowo miał trafić do sprzedaży rok później, ostatecznie zadebiutował w roku 2013. Powodem takiego stanu rzeczy były napotkane przez twórców problemy, z których największym było bankructwo dotychczasowego wydawcy serii. Prawa do marki przejęła jednak firma Koch Media, co pozwoliło autorom na dokończenie pracy. Wydane przez Deep Silver (oddział koncernu Koch Media, odpowiadający za wydawanie i dystrybucję gier wideo) Metro: Last Light pojawiło się na sklepowych półkach w maju 2013 roku i podobnie jak pierwsza odsłona cyklu spotkało się z ciepłym przyjęciem ze strony graczy i recenzentów.

Metro Redux i ARKTIKA.1

W marcu 2014 roku 4A Games zapowiedziało, że na PlayStation 4, Xboksa One i komputery osobiste trafią zremasterowane wersje jego dwóch pierwszych gier. Zestaw nazwany Metro Redux zadebiutował w sierpniu. W międzyczasie, bo w maju 2014, siedziba studia została przeniesiona na Maltę (aczkolwiek kijowski oddział został utrzymany), co było pokłosiem kryzysu na Ukrainie oraz aneksji Krymu przez Federację Rosyjską.

Nieco ponad dwa lata później, bo w październiku 2016 roku, 4A Games zapowiedziało swoje trzecie dzieło. Nie była to jednak następna odsłona serii Metro, lecz ARKTIKA.1, czyli FPS przygotowany z myślą o komputerach osobistych i zestawach rzeczywistości wirtualnej.

Metro Exodus

Nim owa produkcja trafiła do sprzedaży, co miało miejsce w październiku 2017 roku, w czerwcu 4A Games zaprezentowało światu Metro Exodus, które zmierzało na komputery osobiste, PlayStation 4 oraz Xboksa One. Podobnie jak miało to miejsce w przypadku pierwszej części cyklu, projekt powstał we współpracy z firmą Nvidia; tym razem celem 4A Games było jak najlepsze wykorzystanie technologii ray tracingu. Co ciekawe, czuwał nad nim sam Dmitrij Głuchowski, który postrzegał go jako bezpośrednią kontynuację swojej książkowej serii.

Gra Metro Exodus zadebiutowała 15 lutego 2019 roku. Choć premierze tej produkcji towarzyszyły wysokie oceny, nie obyło się bez kontrowersji. Z zaledwie dwutygodniowym wyprzedzeniem ujawniono bowiem, że jej wersja na PC będzie przez rok dostępna wyłącznie na platformie Epic Games Store. Choć wielu graczy było niezadowolonych, już miesiąc później ogłoszono pierwszy sukces sprzedażowy tego tytułu, natomiast w maju THQ Nordic (właściciel wydawcy gry, czyli firmy Deep Silver) uznało trzecią odsłonę postapokaliptycznego cyklu za najlepszą premierę w swojej historii.

Wszystko to sprawiło, że w sierpniu 2019 roku otrzymaliśmy potwierdzenie, iż Metro Exodus doczeka się kontynuacji. W tym samym miesiącu do sprzedaży trafiło też pierwsze DLC do tej produkcji, czyli The Two Colonels, z kolei w lutym 2020 na sklepowych półkach pojawiło się drugie rozszerzenie – Sam’s Story.

Przejście pod skrzydła Saber Interactive

W sierpniu 2020 holding Embracer Group poinformował o zakupie przez należące do niego Saber Interactive studia 4A Games. Przedsięwzięcie kosztowało wydawniczego giganta 36 milionów dolarów. Niedługo później, bo już w listopadzie, deweloperzy podzielili się z graczami swoimi planami na przyszłość. Obejmowały one stworzenie odświeżonej wersji gry Metro Exodus na PlayStation 5 oraz Xboksy Series X/S, opracowanie następnej części serii, a także dostarczenie „wieloosobowego doświadczenia” osadzonego w uniwersum Metro. Ponadto autorzy nie wykluczyli możliwości stworzenia zupełnie nowej marki.

Metro Exodus: Enhanced Edition trafiło na konsole dziewiątej generacji w czerwcu 2021 roku. W styczniu 2023 roku otrzymaliśmy kolejne potwierdzenie, że czwarte Metro powstaje; dodatkowo dowiedzieliśmy się, że rosyjska napaść na Ukrainę odciśnie na nim piętno. Co prawda w lutym 2023 roku usłyszeliśmy, że ta enigmatyczna produkcja jest już w pełni grywalna, jednak wówczas jej zapowiedź wciąż była pieśnią przyszłości. W sierpniu 2023 roku pojawiły się mniej optymistyczne wieści, bowiem Dmitrij Głuchowski, czyli autor uniwersum Metro 2033 i Metro 2035 został skazany na 8 lat więzienia w Rosji; na szczęście przebywał on już wtedy poza granicami tego kraju. W lutym 2024 roku 4A Games ogłosiło, że Metro Exodus znalazło 10 milionów nabywców.

Zamieszanie z kolejną zmianą właściciela i podział na dwa niezależne studia

W marcu 2024 roku koncern Embracer Group poinformował o sprzedaży firmy-matki 4A Games, czyli Saber Interactive. Jej nowy właściciel, czyli Beacon Interactive, przez pewien czas miał również możliwość nabycia między innymi zespołu 4A Games za „uzgodnioną wcześniej kwotę”. Niemniej we wrześniu Matthew Karch, czyli jeden z założycieli Saber Interactive, który stał również na czele Beacon Interactive, ujawnił Jasonowi Schreierowi, że transakcja nie doszła do skutku. Karch nie podzielił się przy tym powodami takiego stanu rzeczy, stwierdzając jedynie, że „tak będzie lepiej dla wszystkich stron”.

W lutym 2025 roku oficjalnie ogłoszono, że po tym, jak w 2020 roku główny oddział 4A Games przeszedł pod skrzydła Embracer Group, kijowski zespół zaczął działać niezależnie. Chcąc podkreślić jego samodzielność, dokonano zmiany jego nazwy, z 4A Games Ukraine na Reburn. Co ciekawe, pomimo że maltański oddział 4A Games zachował prawo do wykorzystywania nazwy studia, obydwa podmioty mogły robić użytek z technologii 4A Engine.