Harry Potter ma „antysemickie” gobliny? J.K. Rowling na celowniku Jona Stewarta [aktualizacja]

Były zarzuty o rzekomą transfobię J.K. Rowling, są i „dowody” na jej niechęć do Żydów. Przynajmniej tak stwierdził komik Jon Stewart, ku „uciesze” Internetu.

news
Jakub "Entelarmer" Błażewicz 7 stycznia 2022
4

Aktualizacja

Jon Stewart zabrał głos w sprawie swoich rzekomych zarzutów pod adresem J.K. Rowling. „Rzekomych”, bo w filmiku zamieszczonym w serwisach Twitter oraz YouTube Amerykanin wyjaśnia, że komentarz o antysemickich goblinach miał być „lekki”, niepoważny i Stewart w żaden sposób nie domagał się cenzury Harry’ego Pottera. Aktor był wręcz zdziwiony, że jego wypowiedź została odebrana jako faktyczne potępienie brytyjskiej pisarki, zwłaszcza że – jak mówił – kocha kinowego Harry’ego Pottera „bardziej niż przystoi dżentelmenowi w jego wieku”.

Stewart uważa, że „żartobliwość” jego komentarza powinna być oczywista w kontekście całej rozmowy w ramach grudniowego odcinka The Problem with Jon Stewart. Gobliny miały być tylko przykładem tego, jak pewne tropy są „praktycznie niewidzialne, nawet w tak przemyślanym procesie jak produkcja filmowa”.

Jednak jego słowa nie przekonały wszystkich Internautów. Zwłaszcza że on sam zamieścił w serwisie YouTube wypowiedź o goblinach jako „teaser” owego epizodu podcastu, a więc bez żadnego kontekstu.

Zresztą w komentarzach w mediach społecznościowych da się zauważyć wcale niemało osób, które najwyraźniej wzięły jego „krytykę” za dobrą monetę (a nawet takie, które jej przyklasnęły). Trudno się więc dziwić, że „oczywista” żartobliwość Stewarta jakoś umknęła mediom i internautom. Więcej zrozumienia wykazała sama Rowling, bo – jak podaje dziennik The Guardian – autorka nie zamierza komentować całej sprawy.

Oryginalna wiadomość

W SKRÓCIE:
  1. Amerykanin Jon Stewart zarzucił J.K. Rowling, że gobliny z książek o Harrym Potterze są wzorowane na antysemickich karykaturach;
  2. były gospodarz programu The Daily Show miał być zszokowany wizerunkiem bankierów Gringotta w pierwszej ekranizacji;
  3. wypowiedź Stewarta wywołała burzę w sieci, ale zyskała mu też niechęć dziennikarza Bena Shapiro, który zarzucił aktorowi hipokryzję.

J.K. Rowling oberwało się już za rzekomo transfobiczne wypowiedzi, ale ktoś ma do zarzucenia autorce jeszcze więcej. Jon Stewart, niegdyś gospodarz popularnego amerykańskiego programu The Daily Show, zarzuca autorce Harry’ego Pottera antysemityzm, o którym mają świadczyć… gobliny.

Amerykanin dał znać o swoich podejrzeniach (jeśli tak to można nazwać) w trakcie ostatniego odcinka podcastu The Problem with Jon Stewart z połowy grudnia (via The Hollywood Reporter). Według Stewarta wizerunek goblinów ukazany pierwszej w ekranizacji przygód Harry’ego Pottera jest niemal żywcem wyjęty z antysemickich paszkwili pokroju Protokołów mędrców Syjonu, które to dzieło rozpowszechniano w carskiej Rosji na początku XX wieku. Aktor miał być wręcz zaszokowany, że w trakcie seansów widownia nie widziała nic niewłaściwego w takim przedstawieniu bankierów Gringotta:

A oni na to [pokazanie ilustracji z Protokołów mędrców Syjonu – przyp. autora]: „Och, to na pewno ilustracja z Harry’ego Pottera”!. A ja na to: „Nie, to karykatura Żydów z antysemickiego dzieła literackiego”. J.K. Rowling stwierdził: „to świat czarodziejów. Możemy jeździć na smokach, możesz mieć sowę... ale kto powinien prowadzić bank? Żydzi... ale co jeśli [ich] zęby byłyby ostrzejsze”?

To było coś takiego, co zobaczyłbym na ekranie i oczekiwał tłumów [krzyczących]: "O cholera, [Rowling] nie wrzuciła Żydów, tak po prostu, do świata czarodziejów, by prowadzili cholerny podziemny bank. Tymczasem wszyscy stwierdzili tylko: „Czarodzieje”. To było takie dziwne.

A oni na to: „Och, to na pewno ilustracja z Harry’ego Pottera”!. A ja na to: „Nie, to karykatura Żydów z antysemickiego dzieła literackiego”. J.K. Rowling stwierdził: „to świat czarodziejów. Możemy jeździć na smokach, możesz mieć sowę... ale kto powinien prowadzić bank? Żydzi... ale co jeśli [ich – przyp. autora] zęby byłyby ostrzejsze”?

To było coś takiego, co zobaczyłbym na ekranie i oczekiwałem tłumów [krzyczących]: „O cholera, [Rowling] nie wrzuciła Żydów, tak po prostu, do świata czarodziejów, by prowadzili cholerny podziemny bank”. Tymczasem wszyscy stwierdzili tylko: „Czarodzieje”. To było takie dziwne.

Stewart nie jest bynajmniej pierwszą osoba, która dostrzegła w goblinach Rowling rzekomą inspirację antyżydowską propagandą. Już dwa lata wcześniej podobne wrażenie odniosła aktorka Marianne Levy po zobaczeniu fotografii prasowej z Harry’ego Pottera i kamienia filozoficznego udostępnionego przez Warner Bros. W jej przypadku widok goblinów z banku Gringotta nie różnił się rysunków z nazistowskiego tygodnika Der Sturmer.

Zapewne dla niektórych takie zarzuty wobec Rowling będą naturalną koleją rzeczy. Nasuwa się jednak pytanie, czy rzekome podobieństwo nie wynika raczej z odwołania się do tych samych stereotypów dotyczących bankierów jako takich. Zwłaszcza że w książkach o Harrym Potterze częściej pojawia się potępienie wszelkich ideologii rasowych, a i same gobliny nie są – nie wdając się w szczegóły fabuły – ukazane w szczególnie negatywny sposób. Zresztą Rowling wielokrotnie krytykowała antysemityzm w mediach społecznościowych.

Mniej więcej takie stanowisko zajął już w w 2019 roku m.in. Dan Kahan, profesor prawa z Uniwersytetu Yale’a. On również dostrzegł podobne wzorce w wizerunku goblinów i antysemickich karykaturach, ale nie uznał tego za celowe działanie J.K. Rowling. Jego zdaniem autorka raczej czerpała z „starej fantastyki i folkloru o bankierach”, które – jak twierdzi – było pochodną antyżydowskiej propagandy z dawnych czasów.

Co więcej, wypowiedź Stewarta zyskała mu niechęć dziennikarza Bena Shapiro, który zarzucił mu hipokryzję. Chodzi o osobę Trevora Noaha, który zastąpił Stewarta jako prowadzący The Daily Show. Shapiro wytknął Stewartowi, że atakuje książki i filmy J.K. Rowling bezpodstawnie (i to po dwóch dekadach), gdy tymczasem jego następca wcale nie kryje się ze swoim antysemityzmem.

Oczywiście znaleźli się i tacy, którzy zgodzili się z Jonem Stewartem, oraz internauci, którzy za Shapiro potępili ten odkopany „antysemityzm”. Jego opinia wywołała spore poruszenie w sieci, tak jak miało to miejsce w przypadku poprzednich kontrowersji wokół Rowling.

Harry Potter ma „antysemickie” gobliny? J.K. Rowling na celowniku Jona Stewarta [aktualizacja] - ilustracja #1

Zarzuty Jona Stewarta to w zasadzie kontynuacja trendu z ostatnich lat, które nie były szczególnie udane dla brytyjskiej pisarki. J.K. Rowling zyskała sobie niechęć (delikatnie rzecz ujmując) internautów, według których jej wpisy były przejawem transfobii. Od pisarki de facto odcięła się też obsada filmowego Harry’ego Pottera i producent gry Hogwarts Legacy.

Ci pierwsi niedawno spotkali się w ramach obchodów 20. rocznicy marki, bez udziału Rowling, co miało nie być związane ze wspomnianymi kontrowersjami. Potwierdziła to w grudniu wytwórnia Warner Bros, która zapewniła o „kwitnącej” współpracy z J.K. Rowling i wyraziła swoje „rozczarowanie” plotkami mówiącymi o czymś zgoła przeciwnym. Trudno sie jednak dziwić owym „plotkarzom” w kontekście nieobecności Rowling w Powrocie do Hogwartu oraz – jak zwrócili uwagę fani z serwisu The Rowling Library w grudniu – ostatnim zwiastunie Fantastycznych Zwierząt 3.

HBO GO kupisz tutaj

Jakub "Entelarmer" Błażewicz

Jakub "Entelarmer" Błażewicz

Ukończył polonistyczne studia magisterskie na Uniwersytecie Warszawskim pracą poświęconą tej właśnie tematyce. Przygodę z GRYOnline.pl rozpoczął w 2015 roku, pisząc w Newsroomie growym, a następnie również filmowym i technologicznym (nie zabrakło też udziału w Encyklopedii Gier). Grami wideo (i nie tylko wideo) zainteresowany od lat. Zaczynał od platformówek i do dziś pozostaje ich wielkim fanem (w tym metroidvanii), ale wykazuje też zainteresowanie karciankami (także papierowymi), bijatykami, soulslike’ami i w zasadzie wszystkim, co dotyczy gier jako takich. Potrafi zachwycać się pikselowymi postaciami z gier pamiętających czasy Game Boya łupanego (jeśli nie starszymi).

Diuna 2 - recenzja. To przerażające widowisko, po którym zwątpiłem w ludzkość

Diuna 2 - recenzja. To przerażające widowisko, po którym zwątpiłem w ludzkość

Ponad 15 temu te komedie kryminalne z George'em Clooneyem i Bradem Pittem podbijały kina, a teraz gwiazdor daje nadzieję na sequel

Ponad 15 temu te komedie kryminalne z George'em Clooneyem i Bradem Pittem podbijały kina, a teraz gwiazdor daje nadzieję na sequel

Diuna 2 znów ze zmienioną datą premiery. Film sci-fi z Timothée Chalametem obejrzymy wcześniej

Diuna 2 znów ze zmienioną datą premiery. Film sci-fi z Timothée Chalametem obejrzymy wcześniej

Warner Bros. w ogniu krytyki po tym, jak chciało anulować kolejny gotowy film. Kongresmen chce federalnego dochodzenia

Warner Bros. w ogniu krytyki po tym, jak chciało anulować kolejny gotowy film. Kongresmen chce federalnego dochodzenia

Constantine 2 nadal w planach? Reżyser sugeruje, że czeka nas film tylko dla dorosłych

Constantine 2 nadal w planach? Reżyser sugeruje, że czeka nas film tylko dla dorosłych