Czyje tłumaczenie wybrać?. Czy Gollum jest hobbitem? Odpowiadamy na pytania

filmomaniak.pl

Marek Jura

Czyje tłumaczenie wybrać?

Nie licząc fanowskich przekładów, dzieło angielskiego mistrza fantasy na język polski zostało przetłumaczone trzy razy – na początku przez Marię Skibniewską, potem – Jerzego Łozińskiego, a na końcu – Marię i Cezarego Frąców. Nie sposób jednoznacznie stwierdzić, które z nich jest lepsze – każde ma swoje błędy, poprawiane w kolejnych edycjach, ale też oryginalny styl. Wybór zależy więc tylko od osobistych językowych preferencji.

Tolkien jako wybitny językoznawca uwielbiał bawić się językiem, często tworząc neologizmy lub też nadając nowe znaczenie zapomnianym słowom. Tak stało się z liczbą mnogą od słowa dwarf, kiedy to zamiast poprawnego dwarfs pisarz użył określenia dwarves. Doskonale sens tego zabiegu oddała Skibniewska, tworząc neologizm krasnoludy. Krzaty Łozińskiego może nie brzmiały źle, ale nie przyjęły się już w polszczyźnie tak dobrze.

Łoziński, co niektórym może się podobać, a niektórym nie, spolszczył niemal wszystkie nazwy oryginalne. Zamiast Bagginsa mamy więc Bagosza, zamiast Hobbitonu – Hobbitowo. Tłumaczeniu ciężko zarzucić coś, jeżeli chodzi o oryginalny styl i bogactwo językowe. Zawiodą się na nim jednak wielbiciele angielskiego nazewnictwa.

Sam Tolkien był bardzo niechętny tłumaczeniom imion i nazw własnych. Swoje uwagi osobiście przekazał zresztą Marii Skibniewskiej, dlatego jej przekład wydaje się tym najwierniejszym. Ze względu na upływ lat zdecydowano się jednak na jego uwspółcześnienie. Drobnych poprawek dokonał w tekście Marek Gumkowski. Jeszcze bardziej aktualne, trzymające się grzecznie oryginalnego nazewnictwa (grzeczniej nawet niż przekład Skibniewskiej) stało się już w XXI wieku tłumaczenie Marii i Cezarego Frąców. Warto dodać, że istnieje również wydanie z przekładem Łozińskiego, w którym zastąpiono nazwy spolszczone przez tłumacza angielskimi. Tak więc naprawdę na rynku można więc wyróżnić co najmniej 5 różnych polskich wersji przekładu Władcy Pierścieni.

Podobało się?

46

Marek Jura

Autor: Marek Jura

W 2016 ukończył filologię na UAM-ie. Od tamtej pory recenzuje dla GRYOnline.pl prozę, poezję, filmy, seriale oraz gry wideo. Pierwsze kroki w branży dziennikarskiej stawiał zaś jako newsman w lokalnym brukowcu. Prowadził własną firmę – projektował, składał, testował i sprzedawał planszówki. Opublikował kilka opowiadań, a także przygotowuje swój debiutancki tom wierszy. Trenuje sporty walki. Feminista, weganin, fan ananasa na pizzy, kociarz, nie lubi Bethesdy i Amazona, lubi Lovecrafta, Agentów TARCZY, P:T, Beksińskiego, Hollow Knigt, performance, sztukę abstrakcyjną, mody do gier i pierogi.

Komentarze czytelników

Dodaj komentarz
Forum inne
2021-07-06
11:20

catra Legionista

Aż dziw bierze , ze przy takim researchu nikt nie wspomnial o Pierścieniu Mroku Nika Pierumowa .. toz to bardzo dobra proba kontynuacji historii po Władcy Pierscieni.

Komentarz: catra
2021-07-06
14:12

Ziemianin Legionista

Dla mnie zawsze było dziwne, że KK nie akceptuje Harry'ego Pottera, ale nie ma nic przeciwko Władcy Pierścieni. A przecież nawet poza magią jest tam wiele elementów, które KK mogłyby się nie podobać. W końcu pokazanie innego świata nie mającego nic wspólnego z naszym, sugeruje, że jednak ludzkość z Ziemi nie jest centrum zainteresowania Jahwe. Co więcej, w tym świecie Jahwe nawet nie istnieje, a istnieją zupełnie inni bogowie, co przecież przeczy wierze, że Jahwe jest stwórcą wszystkiego oraz że jest jedynym bogiem.

Komentarz: Ziemianin
2021-07-06
15:14

Unseen Konsul

Ciekawy artykuł, ale bardzo powierzchowny. Sam nie przepadam za bardzo za fantasy, ale uniwersum stworzone przez Tolkiena bardzo lubię. Szkoda, że w obecnych czasach na taki film już raczej nie ma co liczyć.

Jeszcze co do Saurona. Tak jak Gandal był on Majarem (czy raczej upadłym Majarem (aniołem)) - czyli istotą nieśmiertelną o ogromnej mocy, który powiązał swoją istotę duchową za pomocą pierścienia ze światem fizycznym. Zaś zmartwychwstanie Gandalfa jest wynikiem jakiejś boskiej ingerencji bez której jego postać fizyczna nie powinna się już w Śródziemiu odrodzić. Zresztą sam mówi, że z jego perspektywy mijają miliardy lat zanim z powrotem trafia do tego świata i bohaterów książki w pierwszej chwili ledwo pamięta. A znając przekonania Tolkiena wiadomo, że jest to bezpośrednie nawiązanie do Biblii.

Komentarz: Unseen
2021-07-06
19:07

zanonimizowany1362059 Legionista

Ja najbardziej lubię tłumaczenie Marii Skibniewskiej ??

Komentarz: zanonimizowany1362059
2021-07-11
15:08

Wicih Konsul

Wicih

SIR Xan napisał że nie warto psuć dobrego uniwersum tak jak to zrobiła nowa trylogia gwiezdnych wojen, z czym się zgadzam ale mam o tyle lepszy przykład że muszę to napisać. Czytaliście Dracula - Nieumarły? Dziękuję :)

Komentarz: Wicih

GRYOnline.pl:

Facebook GRYOnline.pl Instagram GRYOnline.pl X GRYOnline.pl Discord GRYOnline.pl TikTok GRYOnline.pl Podcast GRYOnline.pl WhatsApp GRYOnline.pl LinkedIn GRYOnline.pl Forum GRYOnline.pl

tvgry.pl:

YouTube tvgry.pl TikTok tvgry.pl Instagram tvgry.pl Discord tvgry.pl Facebook tvgry.pl