W 2030 roku NASA pożegna się z międzynarodową stacją kosmiczną - i rozpocznie się era komercyjnych stacji kosmicznych

ISS to wspólny projekt zarządzany przez Stany Zjednoczone, Europę, Rosję, Japonię i Kanadę. Stacja jest nieprzerwanie zamieszkana od listopada 2000 roku i zapewniała niezwykłe warunki do różnego rodzaju badań oraz eksperymentów. To właśnie na tej stacji przebywał Sławosz Uznański-Wiśniewski, który stał się drugim Polakiem w kosmosie. Niestety już wkrótce ISS zostanie tylko wpisem w encyklopediach dotyczących kosmosu – NASA podjęło decyzję o zakończeniu działalności stacji.

Dlaczego ISS musi zostać zezłomowana?

Decyzja jest podyktowana przede wszystkim zużyciem stacji – większość jej modułów, systemów i struktur pochodzi z lat 90. XX wieku. A ich eksploatacja oraz utrzymanie kosztują ogromne pieniądze. Temat wyłączenia ISS pojawiał się w trakcie prezydentury większości prezydentów USA – pierwsze hasła o wycofaniu się Stanów Zjednoczonych z utrzymywania stacji pojawiły się w przemówieniu G. Busha w 2004 roku.

To jednak administracja Trumpa zaproponowała w 2018 r. zakończenie wsparcia rządowego dla ISS do 2025 roku, co z kolei zdementował gabinet Bidena, gdzie jego decyzją przedłużono wsparcie właśnie do 2030 roku. Termin ten pozostaje w mocy i według planów ten rok będzie oficjalnym rokiem zakończenia pracy ISS.

Koniec ISS to nowy rozdział w historii badań kosmosu.Źródło: Unsplash/NASA

Wówczas w ciągu kilku miesięcy stacja będzie powoli obniżać swoją orbitę, a ostatni etap (deorbit burn) potrwa kilka godzin. Według przyjętego planu szczątki spadną w odległej „strefie cmentarzyska statków kosmicznych” znajdującym się w obszarze południowego Pacyfiku. Obszar ten wybrano, ponieważ znajduje się z dala od obszarów zamieszkanych, a powierzchnia oceanu zapewnia kontrolowane zderzenie obiektów z orbity.

Powiązane:Czasem cztery koła, czasem dziesięć; internauci policzyli błędy w reklamie AI Coca-Coli

Dlaczego nie można zostawić ISS jako kosmicznej pamiątki, aby mogła krążyć wokół Ziemi? Głównie dlatego, że stacja jest naturalnie przyciągana przez Ziemię i prędzej czy później weszłaby w jej atmosferę. Niekontrolowany upadek mógłby być tragiczny w skutkach, gdyby miał miejsce w terenie gęsto zaludnionym. Do tego dochodzi aspekt „kosmicznego złomu”, ponieważ nieremontowana stacja zaczęłaby się rozpadać i mogłaby stwarzać zagrożenie dla innych obiektów na orbicie.

Decyzja NASA nie oznacza zakończenia załogowych lotów kosmicznych na niskiej orbicie okołoziemskiej. Agencja ma nowy pomysł na stały rozwój eksploracji kosmosu.

Komercjalizacja kosmosu to nowy sposób na przesuwanie granic

NASA po sukcesie współpracy z firmą SpaceX zmienia podejście do stacji okołoziemskich, stawiając na prywatne inicjatywy. W grudniu 2021 r. agencja przyznała około 400 milionów dolarów amerykańskich na rozpoczęcie prac nad koncepcjami rozwoju stacji kosmicznych wykorzystywanych komercyjnie.

W założeniu to przedsiębiorstwa powinny samodzielnie projektować stacje, które później będą mogły być eksploatowane w sposób ekonomiczny, podczas gdy NASA, jako klient, będzie kupować czas na badania i usługi transportowe. To z kolei znacząco obniży koszty wszelkich badań, a jednocześnie otworzy te obiekty na bardziej komercyjne projekty m.in. turystykę kosmiczną.

Obecnie na czołowej pozycji wyścigu znajduje się Axiom Space – firma pracuje nad własną „Axiom Station”. Obecnie jej moduły są już w fazie projektowej i produkcyjnej, a firma prowadzi regularne misje prywatne na ISS jako etap przejściowy do własnej, wolnostojącej stacji. Jednym z celów firmy jest zapewnienie ciągłości amerykańskiej obecności na niskoziemskiej orbicie okołoziemskiej.

Nie brakuje również obaw, że komercjalizacja przestrzeni kosmicznej oraz powierzchni księżyca pójdą o „krok za daleko”. W debacie naukowej nie brakuje obaw o kwestie zaśmiecania kosmosu, co może odbijać się negatywnie na badaniach naukowych. Biorąc pod uwagę obecny rozwój technologii kosmicznych, są to kwestie, o których będziemy debatować w ciągu najbliższych lat, a może już miesięcy.

Więcej:Disney Plus pozwoli generować filmy AI. Prezes Disneya obiecuje „angażujące doświadczenie”

• tech