Co to jest skalowanie obrazu NVIDIA / AMD. Jak uruchomić stare gry na nowym sprzęcie?
- Jak uruchomić stare gry komputerowe na nowym sprzęcie?
- Kompatybilność starych gier z nowymi komputerami – remastery i patche
- Uruchom stare gry w Trybie Zgodności – Windows 10 i Windows 11
- Emulator DOSBox – jak uruchomić gry sprzed ery Windowsa
- Co to jest skalowanie obrazu NVIDIA / AMD
- Gry na płytach i komputer bez napędu CD/DVD
Co to jest skalowanie obrazu NVIDIA / AMD
Skalowanie obrazu to bolączka niejednego gracza retro. Problem jest tym większy, im większy jest monitor, na którym chce się grać w klasyki z długą brodą. Idealnie byłoby posiadać wyświetlacz z epoki, ale nie zawsze jest to możliwe. Modeli CRT jest coraz mniej na rynku, zresztą już tylko wtórnym. Kineskopowy model zajmuje też sporo miejsca i nie każdy zmieści go na swoim biurku. Często pozostaje więc tylko granie na współczesnych ekranach.
Produkcje sprzed kilkudziesięciu lat były projektowane z myślą o ówczesnych rozdzielczościach budzących dzisiaj już tylko uśmiech politowania albo zdziwienie. Jeszcze bardziej można się zaskoczyć, gdy klasyka odpali się na komputerze z nowoczesnym monitorem. I wcale nie trzeba tu czegoś wyjątkowego. Wystarczy najpowszechniejszy dziś wyświetlacz 1080p. Gdy skalowanie będzie wyłączone, stara gra będzie zajmować bardzo małą przestrzeń, co w wielu przypadkach skutecznie uniemożliwi rozgrywkę. Przy monitorze WQHD, żeby coś zobaczyć potrzebna już będzie lornetka, a przy ekranie 4K mikroskop. Aktywowanie skalowania staje się więc koniecznością.
Tryb skalowania da się włączyć w niektórych grach, ale nie w każdej. Rozwiązaniem jest wtedy ustawienie globalnego skalowania w opcjach karty graficznej, które zostanie zastosowane do wszystkich programów i gier lub stworzenie profilu dla każdego tytułu z osobna. W panelu sterowania NVIDIA (na tym się skupię, bo posiadam kartę tego producenta), w zależności od posiadanego modelu GPU, dostępne są trzy lub cztery tryby skalowania. Znajdują się one w sekcji Wyświetlanie, po wyborze Dostosuj rozmiar i pozycję pulpitu z rozwijanej listy. Ustaliliśmy już, że Brak skalowania nie wchodzi w nomen omen grę. Wybór został więc ograniczony do trybu Proporcje, Pełen ekran i Skalowanie całkowite (na wybranych kartach). Oto jak działają dwie pierwsze opcje:
- Proporcje – obraz jest skalowany przy zachowaniu oryginalnych proporcji. Inaczej mówiąc, skalowanie odbędzie się z dopasowaniem do rozdzielczości natywnej w obrębie jednej osi. W praktyce oznacza to, że obraz będzie rozciągnięty, ale przy zachowaniu pierwotnego formatu. W przypadku starych gier nieobsługujących rozdzielczości panoramicznych oznacza to, że trzeba będzie grać z czarnymi pasami po bokach – obraz nie wypełni całego monitora.
- Pełny ekran – gra zostaje wyświetlona na całym obszarze monitora. Na papierze takie rozwiązanie może wydawać się najlepsze, ale w praktyce je odradzam. Powód jest prosty. Ten tryb skalowania ma w nosie źródłowe proporcje obrazu. Jeśli więc gra oryginalnie wspiera tylko format 4:3 i zostanie rozciągnięta, aby wypełnić cały monitor 16:9 zniekształcenia obrazu odbiorą cały smak rozgrywki.
Przed omówieniem tego, czym jest technologia NVIDIA Integer, czyli skalowanie liczb całkowitych warto będzie zacząć od krótkiego wstępu. Skalowanie zawsze w mniejszym lub większym stopniu wpływa na zmniejszenie jakości obrazu – nawet jeśli nie technicznie, to w odbiorze. Zasada jest tu prosta: im niższa rozdzielczość oryginalna, tym gorsze efekty uzyska się po przeskalowaniu jej do natywnej rozdzielczości wyświetlacza. Duże straty na ostrości są widoczne gołym okiem, zwłaszcza gdy na ekranie pojawia się tekst. Problem wynika m.in. z tego, że liczby przy współczesnych rozdzielczościach (w przypadku Full HD 1920 i 1080) prawie nigdy nie dzielą się bez reszty przez rozdzielczość starych gier. Nie dość, że wynikiem nie są liczby całkowite to jeszcze przy dzieleniu „pionu” i „poziomu” nie są one zbieżne. Krótko i prosto mówiąc, współczesne rozdzielczości nie są wielokrotnościami źródłowych rozdziałek starych produkcji. Dlatego też przy skalowaniu jeden „stary” piksel wejściowy nie może być „zbudowany” np. przez cztery sąsiadujące piksele wyjściowe. Jest to problem powodujący, że obraz nie tylko jest nieostry, ale również często przekłamany kolorystycznie. Jest na to rozwiązanie – inne i lepsze niż wyłączenie skalowania.
Mam pełną świadomość, że temat skalowania obrazu jest szeroki i w tym materiale zaledwie go liznąłem. Być może kiedyś powstanie tekst zajmujący się tylko tym aspektem.
I tak dochodzimy do trybu Skalowanie całkowite. Jego włączenie wydaje się złotym środkiem pomiędzy jakością a rozmiarem obszaru wypełnionego przez grę, choć nie zawsze da się go osiągnąć. Jak to w ogóle działa? Dajmy na to, że mamy tytuł wspierający oryginalnie rozdzielczość 640 x 480. Po aktywowaniu trybu skalowania liczb całkowitych na ekranie 1920 x 1080 zostanie on przeskalowany 2 razy do 1280 x 960 i otoczony czarnymi pasami. Wyświetlenie go w stali 3:1 będzie już niemożliwe. 640 pomnożone przez 3 daje wynik 1920, ale już 480 razy 3 to 1440, a do dyspozycji na monitorze Full HD jest przecież tylko 1080 „pionowych” pikseli. Niektóre gry w ogóle nie zostaną przeskalowane w trybie liczb całkowitych. Przykładem jest produkcja działająca w 800 x 600. Druga z liczb już po pomnożeniu przez 2 to wyklucza, przynajmniej na monitorze 1080p. Mam nadzieję, że to wszystko jest w miarę jasne.
Skalowanie liczb całkowitych jest dostępne zarówno na kartach graficznych AMD, jak i NVIDIA. Żeby je włączyć, trzeba posiadać Radeona z serii HD 7000 lub nowszej. Zupełnie inaczej wygląda to w przypadku produktów od „zielonych”. Skalowanie całkowite jest wspierane dopiero od RTX-ów z serii 20. I tu dochodzimy do pewnego paradoksu – żeby staroci pokroju Warcrafta 2 wyglądały, choć w pewnym stopniu tak dobrze na współczesnych monitorach LCD, jak kiedyś na CRT niezbędne jest posiadanie wypasionych kart NVIDIA GeForce. Mój GTX 1080 okazał się zbyt przestarzały. Granda!
STARE GRY NA ULTRAPANORAMICZNYCH MONITORACH
Mamy rok 2022, a nie wszystkie nowe gry w pełni wspierają ultrapanoramiczne rozdzielczości. Widać to zwłaszcza podczas przerywników filmowych. O ile w przypadku tych prerenderowanych nie ma w tym nic specjalnie dziwnego, o tyle w cutscenkach generowanych w czasie rzeczywistym na silniku gry jest to już rozczarowujące. Bardzo często na wymuszenie wsparcia 21:9 i innych nietypowych formatów jest jednak dość prosty sposób. Co zaskakujące dotyczy to również gier powstałych dekady temu. I nie mówię tu o przeskalowaniu (rozciągnięciu) obrazu na pełen ekran, tylko o sposobach na faktyczne zwiększenie liczby wyświetlanych pikseli i poszerzenie obszaru widoczności w grze. Niektóre tytuły w ogóle nie wymagają do tego żadnych patchy i fixów, bo zapewniają natywne wsparcie proporcji panoramicznych i/lub ultrapanoramicznych. Listę ze starymi i nowymi tytułami, które da się ograć w rozdzielczościach ultrawide, znajdziecie tutaj.
