Historia hokeja, ligi NHL i hokejowych gier komputerowych

Historia hokeja na lodzie

Początki hokeja sięgają XVI wieku. Prawdopodobnie powstał on w północnej części Europy, w Anglii lub Francji. Bardzo popularną w owych czasach zabawą na świeżym powietrzu była letnia gra przypominająca hokeja, odbywająca się na trawiastych polach i placach. Kiedy te pokrywały się śniegiem, a okoliczne jeziora zamarzały, uprawiano wtedy zimową odmianę tego sportu.

W XVII stuleciu, w Holandii, bardzo duży rozgłos zyskała gra nazywana „Kolven”, która wkrótce przeniosła się do Anglii. Znany dziennikarz i znawca hokeja, Stan Fischler, w swej książce pt „Fischler’a Ilustrowana Historia Hokeja”, opisuje bardzo wczesną odmianę tej gry z roku 1820, popularną w społeczności zamieszkującej okolice Bury Fen.

Gra ta, nazywana „przerzucanką” (ang. bandy), rozgrywana była w pobliżu miasteczka na okolicznych polach. Zadaniem graczy było odbieranie sobie nawzajem drewnianej lub wykonanej z korka kuli, nazywanej „cebrzykiem” (ang. kit) lub „kotkiem” (ang. cat), przy pomocy kijów, wystruganych z gałęzi okolicznych drzew.

W artykule, jaki ukazał się w londyńskiej gazecie wydanej w owym czasie, znajduje się informacja, iż gra ta przyciągała z czasem wielu obserwatorów, którzy zaczęli nazywać ją „Hoquet”. Nazwa ta prawdopodobnie pochodzi od francuskiego słowa „hoquet”, co w wolnym tłumaczeniu oznacza „pasterski kij” lub „zgięty kij”.

Do Ameryki Północnej hokej przybył wraz z angielskimi żołnierzami, którzy stacjonując w kanadyjskim forcie Halifax, w Nowej Szkocji, organizowali pierwsze turnieje w ramach wolnego od obowiązków czasu. Adnotacja o tym wydarzeniu pochodzi z 1870 roku. Wkrótce gra w hokeja przeniosła się do szkół, gdzie zaczęły powstawać pierwsze drużyny, jak było w przypadku studentów uczących się na Uniwersytecie McGill w Montrealu.

Pierwszą powstałą amatorską ligą hokejową była liga z Kingston w Ontario. Założona w 1885 roku zrzeszała cztery drużyny.

Hokej zaczynał być coraz bardziej popularny, i wkrótce spotkania między drużynami z Toronto, Ottawy i Montrealu zaczęły odbywać się w regularnych odstępach czasu.

Gubernatorowi Generalnemu Kanady, Lordowi Stanley’owi, tak spodobały się owe rozgrywki, iż postanowił ufundować trofeum, które co roku miało być wręczane zwycięskiej drużynie.

W roku 1892 zakupił więc puchar, który dziś, znany pod nazwą Pucharu Stanley’a, przyznawany jest zespołowi wygrywającemu Finały kanadyjsko-amerykańskiej ligi NHL.

Pierwsze hokejowe drużyny kanadyjskie składały się z dziewięciu zawodników. Kiedy wprowadzono rozgrywki o Puchar Stanley’a w jednym zespole grało już tylko siedmiu hokeistów. Zmianę tę spowodował incydent z 1880 roku, kiedy to w przybyłej na mecz drużynie zabrakło dwóch zawodników. Przeciwnicy zgodzili się usunąć ze swych składów nadmiar graczy i turniej rozegrany został w niepełnych składach.

Z upływem czasu na lodowisku znajdowali się trzej napastnicy, dwaj obrońcy, bramkarz i tak zwany „pirat” (ang. rover), który w odpowiednich momentach włączał się do gry, by pomóc kolegom w ataku lub obronie.

Pierwszą zawodową ligą hokejową w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej, była założona w roku 1904 International Pro Hockey League, mająca swą siedzibę w górniczym okręgu Michigan’s Upper Peninsula (kopalnie żelaza). Przekształcona w 1907 roku w National Hockey Association (NHA), wkrótce zyskała konkurencyjną dla siebie ligę, noszącą nazwę Pacific Coast League (PCL). W 1914 roku rozegrano pierwszy mecz, w którym spotkali się zwycięzcy z obu lig, a drużyna wygrana została udekorowana wręczeniem Pucharu Stanley’a.

Wybuch I Wojny Światowej spowodował przerwę w tych rozgrywkach i zawieszenie działalności NHA. Po wojnie, w jej miejsce, postanowiono powołać do życia nową organizację. Tak narodziła się National Hockey League (NHL), która istnieje do dnia dzisiejszego.

Początkowo ligę tworzyło pięć zespołów: Montreal Canadiens, Montreal Wanderers, Ottawa Senators, Quebec Bulldogs i Toronto Arenas. Pierwszy mecz rozegrany został 19 grudnia 1917 roku. Każda z drużyn rozegrała 22 spotkania w sześcioosobowych składach (zrezygnowano z udziału w meczu siódmego zawodnika). Po zakończeniu gier pierwsze miejsce zajmował team z Toronto, który w 1918 roku spotkał się w Finałach ze zwycięzcą Pacific Coast League, zespołem Vancouver Millionaires. Rywalizacja zakończyła się wynikiem 3:2 w meczach na korzyść Toronto. W 1926 roku, po rozwiązaniu PCL, National Hockey League liczyła już dziesięć zespołów, które zgrupowane w dwóch dywizjach walczyły o Puchar Stanley’a.

Historia Pucharu

18 Marca 1892 roku, podczas obiadu odbywającego się w siedzibie Stowarzyszenia Sportowców-Amatorów w Ottawie (Ottawa Amateur Athletic Association), Lord Kilcoursie, gracz z hokejowego klubu Ottawa Rebels, przedstawił towarzyszącemu mu Lordowi Stanley'owi, Hrabiemu Preston i Gubernatorowi Generalnemu Kanady następującą propozycję. Zasugerował, iż dobrym pomysłem na uatrakcyjnienie rozgrywek hokejowych byłoby ufundowanie nagrody. Trofeum takie, przekazywane z roku na rok zwycięskiej drużynie, upamiętniało by to wydarzenie. Swą propozycję poparł argumentem, iż oprócz tytułu zwycięzcy, nie istniał wówczas namacalny symbol podkreślający status dominacji w ówczesnych hokejowych rozgrywkach.

Kilka dni później, Lord Stanley zakupił srebrny puchar o wymiarach 7,5 x 11,5 cali za sumę 10 gwinei (około 50 $), przekazał go członkom Stowarzyszenia, i stworzył zasady przyznawania nagrody. Od tej pory, co roku, puchar otrzymywała drużyna wygrywająca rozgrywki, a na jego pierścieniu grawerowano jej nazwę i nazwiska tworzących ją zawodników.

Jako pierwsza puchar zdobyła drużyna z Montrealu (Montreal Amateur Athletic Association) w 1893 roku. Jak na ironię, Lord Stanley nie był obecny na meczu i nie miał okazji wręczyć zwycięzcom swej nagrody osobiście. Na polecenie królowej Wiktorii musiał w połowie roku 1893 wrócić do Anglii. Stojąc na pokładzie statku odbijającego od brzegów Ameryki nie przypuszczał, że jego puchar z biegiem lat stanie się najbardziej cenionym trofeum w rozgrywkach hokejowych na świecie. Obecnie wręczany zwycięzcom Puchar Stanley’a jest jego repliką. Oryginał znajduje się w słynnej Galerii Gwiazd w Toronto.

Zastanawiałem się, jak mam opisać temat hokeja na lodzie w grach komputerowych? Opublikowano już wiele recenzji dotyczących poszczególnych programów, w sposób bardzo czytelny wyjaśniających ich wady i zalety. Zadałem sobie więc pytanie, czy powinienem podejść do tematu w sposób podobny? Doszedłem do wniosku, iż opisywanie poszczególnych tytułów nie wniesie nic nowego do przedmiotu naszej dyskusji, a gracz pragnący dowiedzieć się czegoś więcej o danej grze, zawsze może przeczytać jej recenzję w mediach (prasa, internet).

Tak więc postanowiłem opisać Wam ewolucję gier poświęconych hokejowi na lodzie porównując tytuły wydane przez jednego z wydawców, Electronic Arts, z produktami innych firm. Dlaczego Electronics Arts? Ponieważ to ich gry, jako jedne z pierwszych poświęcone były hokejowi na lodzie, a w szczególności lidze NHL.

Pierwsze gry przedstawiające zmagania na lodowej tafli nierozerwalnie związane są z rozwojem komputerów osobistych przeznaczonych do użytku domowego. Dzisiaj trudno jednoznacznie określić, który program traktujący o hokeju ukazał się jako pierwszy. Troszkę starsi Czytelnicy zapewne pamiętają hotelowe automaty, przedstawiające grę, znaną pod nazwą „tenis”, która polegała na odbijaniu piłeczki przez poruszające się prostokąty umieszczone po obu stronach ekranu.

O czym ten facet pisze i skąd tenis w temacie o hokeju, spytacie? Ano stąd, iż na upartego można by powiedzieć, iż była to pierwsza komputerowa odmiana gry stołowej zwanej popularnie „cymbergaj”, a ta z hokejem ma już wiele wspólnego. Kolejne gry na ośmiobitowe komputery osobiste były już bezpośrednim przeniesieniem na ekran monitora (wtedy jeszcze telewizora) „cymbergaja”, a niektóre z nich miały nawet słowo hokej w tytule.

Wraz z rozwojem grafiki, nowe ambitne programy zaczęły ukazywać zawody hokejowe w bardziej rozbudowanej formie. Jednym z pierwszych tytułów, które traktowały o NHL, był niewątpliwie produkt wydany przez znaną do dnia dzisiejszego firmę Bethesda Softworks pt. „Wayne Gretzky’s Hockey”. Sygnowany nazwiskiem jednego z najlepszych zawodników w historii ligi kanadyjsko-amerykańskiej NHL (do dziś jest posiadaczem 61 rekordów), zapoczątkował rozwój kolejnych gier poświęconych hokejowi na lodzie.

I tak w roku 1990 ukazały się tak znane programy, jak chociażby „Blade of Steel” z Konami czy „Face off” z Mindspan, oferujący możliwość tworzenia własnych zespołów i zawodników. Charakterystyczną cechą tych dwóch gier było to, iż przedstawiały one mecz „z boku”, widziany oczyma siedzącego na środkowej trybunie obserwatora (w „Wayne Gretzky’s Hockey” widok „z góry” – przyp. autora).

Następne tytuły, których nie sposób tu wszystkich wymienić (ale spróbuję – patrz rozdział „Hokej – dostępne platformy”), w mniejszym lub większym stopniu powielały wyznaczony przez poprzedników standard. Sytuacja taka trwała aż do początku lat 90-tych, kiedy to pojawiły się komputerowe gry hokejowe, poświęcone lidze NHL, wydawane przez, niewielką jeszcze wtedy, kanadyjską firmę Electronics Arts.

Charakterystyczną cechą gier z EA był niewątpliwie fakt, iż zawierały one autentyczne drużyny tworzące ligę NHL, łącznie z prawdziwymi nazwiskami wszystkich występujących w niej zawodników. Wykupując licencję od władz ligi na używanie ich logo, EA stali się oficjalnym partnerem w dostarczaniu na rynek gier promujących hokej na lodzie w świecie.

Jakkolwiek pierwsze tytuły, tej popularnej dzisiaj serii, ukazały się na konsole, począwszy od roku 1993 zaczęły być dostępne dla posiadaczy PC. Wkrótce zyskały one popularność z uwagi na dużą moc obliczeniową tych maszyn w porównaniu z konsolami, co dawało pole do popisu programistom i analitykom, dołączającym w kolejnych wydaniach gier olbrzymi zestaw statystyk. To właśnie dbałość o wierność historyczną statystyk i autentyczne postacie zawodników i ich osiągnięć, umieszczone w tych grach, wypracowały firmie EA status najlepszego producenta gier hokejowych na świecie, i uznanie wszystkich wielbicieli „lodowego szaleństwa”.

Od tej pory, miłośnicy hokeja, tuż po wizycie na lodowisku swej ulubionej drużyny, mogli wrócić do swych domów i znów, tym razem w roli trenerów, rozkoszować się komputerowymi zmaganiami. Korzystając z możliwości gry przez internet, mogli stanąć w zawody (turnieje, ligi) z miłośnikami hokeja z innych krajów, z których każdy kontrolował jedną drużynę.

Ta właśnie cecha, najważniejsza dla tego typu gier, sprawia, iż gra w hokeja na lodzie, z roku na rok, zyskuje coraz szersze grono wielbicieli. Dlatego niesłusznie recenzenci często wystawiają grom hokejowym obniżone oceny za tzw. poziom inteligencji komputerowych przeciwników (AI). Z punktu widzenia pojedynczego gracza jest to oczywiście bardzo znaczący fakt.

Pozwolę sobie tutaj na małe odstępstwo od tematu i przytoczę anegdotę, jak miała miejsce w moim rodzinnym, 45 tysięcznym mieście. Otóż, pewnego dnia mój kuzyn spotkał pewnego kibica z Toronto, który wszedł przypadkowo do lokalu. Zapytany przez Kanadyjczyka, czy interesuje się hokejem na lodzie, wymienił mu pełny skład Klonowych Liści z 1995 roku (a nawet ustawienia poszczególnych „piątek”, o osiągnięciach poszczególnych zawodników nie wspominając). Kanadyjczykowi opadła szczęka i długo nie mógł dojść do siebie po owej rozmowie.

Ta anegdota w pełni oddaje wpływ gier komputerowych na popularność ligi NHL na świecie.

Wyobraźcie sobie, że wchodzicie do knajpki w Kanadzie, w jakimś malutkim miasteczku, a siedzący przy barze koleś wymienia Wam pełny skład drużyny np. Unii Oświęcim czy Podhala Nowy Targ, z pamięci!

Najważniejsze cechy gier z EA

Rywalizacja drużynowa i indywidualna nadały grom z tej serii elementy przygody. Podstawowym celem rozgrywki w sezonie zasadniczym stało się osiągnięcie przez gracza jak najlepszego dorobku punktowego i zastosowanie najlepszej z możliwych strategii, w myśl zasady „można przegrać jedną bitwę, by wygrać wojnę”.

Możecie mi wierzyć, iż nie ma nic bardziej emocjonującego w tym, kiedy zastanawiamy się, czy w kolejnym meczu nasz ulubiony zawodnik wyprzedzi w tabeli swego rywala, lub czy prowadzony przez nas zespół zakwalifikuje się do gier finałowych. Wtedy nie wystarczy już po prostu wygrać meczu, trzeba to zrobić tak, by to właśnie nasz ulubieniec zdobywał punkty, które pozwolą odebrać jedną z nagród przyznawanych po zakończeniu sezonu zasadniczego

Kolejną zaletą gier z Electronic Arts jest doskonałe połączenie grywalności z prostotą obsługi.

Czytelne sylwetki zawodników i przejrzyste ekrany gry, stojące na najwyższym poziomie, potrafią przykuć gracza do ekranu komputera na długie godziny.

Rozwój w dziedzinach grafiki i dźwięku sprawił, iż początkowo dość surowo wyglądające gry, zaczęły z czasem przypominać prawdziwe mecze hokejowe. Rysowani na początku ręcznie zawodnicy składali się z kilku pikseli. Od roku 1997, programiści umieścili na twarzach cybernetycznych atletów autentyczne (zeskanowane) ich fotografie. Trybuny „ożyły” dźwiękiem i piosenkami charakterystycznymi dla poszczególnych aren sportowych, znajdujących się w USA i Kanadzie. Gracze otrzymali nie tylko wierne makiety komputerowe istniejących hali lodowych, na których rozgrywane są mecze ligi NHL, ale wręcz autentyczne maski ochronne, jakie noszą na swych twarzach bramkarze.

Wszystkie te cechy sprawiają, iż gracz otrzymuje nie tylko doskonały produkt pozwalający mu przyjemnie spędzić czas, ale także oferujący mu kawałek historii jego ulubionego sportu.

Przykłady obrazujące rozwój strony graficznej w grach poświęconych hokejowi na lodzie.

1. Blades of Steel (NES)	2. Ice Hockey (NES)
3. Brett Hull Hockey 95 (Sega Genesis)	4. ESPN National Hockey League (Sega Genesis)

Poniżej przedstawiam zestawienie wszystkich znanych mi gier dotyczących hokeja na lodzie, dostępnych na różne platformy sprzętowe. Pomijam programy dostępne na PC, w tym serię z EA (NHL Hockey z lat 1994-2001), z uwagi na dużą liczbę istniejących wersji przeniesionych z konsol.

Jako pierwszą podaję nazwę platformy, kolejne to tytuły gier.

Są to:

• Sega Master System – Great Ice Hockey, Slap Shot,
• Nintendo Enterteinment System – Blades of Steel, Ice Hockey, Pro Sport Hockey, Wayne Gretzky,
• Sega Genesis – Brett Hull Hockey 95, ESPN National Hockey League, Mario Lemieux Hockey, Mutant League Hockey, NHLPA Hockey 93, NHL Hockey 94, NHL Hockey 95, NHL Hockey 96, NHL Hockey 97, Wayne Gretzky,
• Super Nintendo (SNES) - Bret Hull Hockey, Bret Hull Hockey 95, ESPN Hockey, Hit The Ice, NHL Hockey 94, NHL Hockey 95, NHL Hockey 96, NHL Hockey 97, NHL Hockey 98, NHL Stanley Cup, NHLPA 93, Pro Sport Hockey, Street Hockey 95, Wayne Gretzky,
• Sega Saturn – NHL 97, NHL 98, NHL Power Play 96, NHL All Star Hockey, NHL ALL Star Hockey 98,
• Play Station – Actua Ice Hockey, Actua Ice Hockey 2, NHL 96, NHL 97, NHL 98, NHL 99 NHL 2000, NHL 2001, NHL Breakaway 98, NHL Blades of Steel 2000, NHL Championship 2000, NHL Faceoff 97, NHL Faceoff 98, NHL Faceoff 99, NHL Faceoff 2000, NHL Faceoff 2001, NHL Power Play 96, NHL Power Play 98, NHL Open Ice, Rock The Rink, Wayne Gretzky’s 3D Hockey,
• Nintendo 64 – NHL 99, NHL Blades of Steel 2000, NHL Breakaway 98, NHL Breakaway 99, Olympic Hockey 98, Wayne Gretzky’s 3D Hockey, Wayne Gretzky’s Hockey 98,
• Dreamcast – NHL 2000,
• Playstation 2 – ESPN NHL, NHL 2001.

Zapewne istnieją jeszcze dziesiątki innych gier hokejowych, pisanych chociażby przez domorosłych entuzjastów hokeja (jak np. manager’y hokejowe), których niestety nie jestem w stanie tu opisać. Pozostawię więc temat otwarty i liczę na Twoją wyrozumiałość Czytelniku.

Przyszłość hokejowych gier komputerowych

To co decyduje i zapewne decydować będzie o powodzeniu gier sportowych wydawanych przez Electronic Arts, to nie tylko kapitalna grafika i dźwięk zawarte w tych programach, ale przede wszystkim otwartość na zgłaszane przez graczy z całego świata uwagi.

Programiści zajmujący się kolejną edycją hokejowej gry, za sprawą otwartych list dyskusyjnych, dostępnych w sieci internetowej (tzw. forum), mają możliwość poznania oczekiwań odbiorców, by w pełni zaspokoić ich potrzeby.

Niedługo więc zobaczymy z pewnością takie zdarzenia, jak np. łamiące się kije, zgubione fragmenty ekwipunku hokeisty, walkę o krążek przy bandach, kontuzje bramkarzy a może nawet widoczne zranienia po bardziej nieczystych zagraniach rywali.

W sferze dostępnych możliwości zarządzania drużyną także jest jeszcze dużo do zaoferowania. Już dziś gracze zgłaszają potrzebę dołączenia do programu opcji kontraktowania zawodników, finansowania działalności klubu, czerpania zysków z reklam i wiele, wiele innych.

Wszystkie te spostrzeżenia pozwalają mieć nadzieję, iż przyszłe gry dedykowane hokejowi na lodzie będą stały na coraz większym poziomie i dostarczą niezapomnianych wrażeń i rozrywki ich użytkownikom.

Epilog

Co roku otrzymujemy nową grę z pod znaku EA dotyczącą hokeja, z uaktualnionymi statystykami i coraz bardziej dopracowanymi szczegółami rozgrywki. Dla ludzi zainteresowanych ligą NHL jest to pozycja podstawowa w zakupie. Stanowi jedyny dostępny w Polsce almanach dotyczący tej gry.

Mam nadzieję, iż troszkę Was zainteresowałem drodzy Gracze hokejem na lodzie, jego historią i grami komputerowymi. Nie pozostaje mi zatem nic innego, jak życzyć Wam wszystkim dużo radości z obcowania z programami dotyczącymi tego jednego z najbardziej widowiskowych sportów zespołowych wymyślonych przez ludzi. Ale czy na pewno przez nich?...

...Na początku był chaos, następnie Pan wymyślił...hokej.

Leszek „leo987” Baczyński