Forum: Elohim

Nie chce mi się wchodzić w żadne dyskusje nt. religii ale jeśli temat interesuje cię poważnie to przeczytaj książkę Karen Armstrong "Historia Boga: 4000 lat dziejów Boga w judaizmie, chrześcijaństwie i islamie". Odpowie ci ładnie na wszystkie pytania.

8.30 w środku tygodnia. Prawnicy i lekarze w Warszawie faktycznie nie znają umiaru.

Idź zagraj w Talos Principle, tam są świetne rozkminy egzystencjalne ukryte w terminalach a Elohim przemawia do ciebie z Niebolandii co jakiś czas.

Jeśli przyjąć, że za wiele aktów przemocy w Biblii odpowiadają inni Elohim I tylko przypisuje się je Jahwe, tak było np. z Potopem, to dałoby się pogodzić koncepcję tego, że Jezus aż tak mocno nie zmienił polityki firmy, po prostu cała masa czarnego PR-u spadła na starotestamentowego Jahwe (Enkiego?) przy unifikacji wszystkich bogów

Nie.

damianyk

Do tego właśnie nawiązuję.

Judaizm, przynajmniej w swoich początkach, czerpał garściami z wcześniejszych mitologii, zwłaszcza sumeryjskiej. Weźmy chociażby motyw Potopu. To nie jest oryginalny pomysł Hebrajczyków, ani nic, co miałoby swoje źródło w Jerozolimie. Ten mit pojawia się znacznie wcześniej w „Eposie o Gilgameszu”, gdzie bogowie (czyli elohim w języku hebrajskim) zsyłają potop, bo ludzie stają się zbyt hałaśliwi. Enlil – odpowiednik srogiego sędziego – chce ich zgładzić, a Enki, opiekun i twórca ludzkości, postanawia ostrzec człowieka imieniem Utnapisztim – czyli sumeryjskiego „Noego”.

Czytając Stary Testament, mam często moralny zgrzyt. Jahwe to bóg pełen gniewu, zazdrości, karzący zbiorowo, nieraz bezwzględnie. Zdecydowanie nie przypomina Jezusa z Ewangelii – tego z nauką o przebaczeniu, miłości do nieprzyjaciół i pokorze. Trudno nie zauważyć dysonansu.

Możliwe, że w czasie, gdy bliskowschodni politeizm zaczął się krystalizować w stronę monoteizmu, Jahwe zaczął przejmować cechy innych bogów z lokalnego panteonu elohim. I stąd ten problem – bo mamy do czynienia nie z jedną spójną postacią, tylko z amalgamatem różnych mitologicznych ról i funkcji.

Jak widać, Yakeem chyba widzi to podobnie. Kwisatz z kolei zdaje się zbliżać do gnostyckiej interpretacji – tej, w której Jahwe nie jest Bogiem absolutnym, tylko demiurgiem: twórcą niedoskonałego świata, ograniczonym, często ślepym na cierpienie.

Twoje pytanie dotyka bardzo interesującego aspektu religijnej interpretacji i teologii. Istnieje wiele różnych podejść do rozumienia roli Jahwe w Starym Testamencie i jak te interpretacje mogły się zmieniać lub ewoluować z czasem. Rozważając Twoją tezę, można spojrzeć na kilka kluczowych kwestii:

Polityka „firmy” – zmiana w postaci Jezusa: W chrześcijaństwie tradycyjnie przyjmuje się, że Jezus przynosi nową „erę”, nową teologię opartą na miłości, miłosierdziu i zbawieniu, co w porównaniu do bardziej surowych przepisów Starego Testamentu (w tym kar i agresji) może wydawać się ogromną zmianą. Jeśli jednak przyjąć założenie, że to nie sam Jahwe zmienił swoją politykę, ale raczej zmieniła się perspektywa ludzka na Boga w kontekście wprowadzanej doktryny, można spojrzeć na Jezusa jako na osobę, która ma na celu „oczyszczenie” wizerunku Boga, a niekoniecznie jego zmianę. W takim ujęciu Jezus mógłby być kimś, kto wprowadza rewolucję w zrozumieniu, a nie w samej polityce Boga.

Koncepcja wielu Elohim: W kontekście Twojego pytania o Elohim i ich rzekomą odpowiedzialność za niektóre wydarzenia w Starym Testamencie, warto zwrócić uwagę na to, że słowo "Elohim" w Biblii jest używane w kontekście wielu bogów, ale w teologii judeochrześcijańskiej na ogół utożsamiane jest z jednym, najwyższym Bogiem. Istnieją jednak różne teorie na temat tego, jak interpretować obecność innych "Elohim" w tekstach biblijnych. Na przykład niektórzy badacze wskazują na starożytną tradycję politeistyczną w Izraelu, która mogła istnieć przed pełnym przejściem na monoteizm. W tym sensie można by rozważać, że niektóre z opisanych aktów przemocy w Starym Testamencie były przypisane Jahwe, ale miałyby być dziełem innych istot bóstw. To może prowadzić do rozumienia konfliktów, jakie pojawiły się w interpretacjach teologicznych, szczególnie w kontekście unifikacji bóstw i tworzenia jednolitej narracji o Bogu.

Unifikacja bóstw i PR: Twoje porównanie do „czarnego PR-u” może być ciekawym sposobem patrzenia na proces, w którym monoteizm judaistyczny stopniowo wchłaniał różne wcześniejsze wierzenia i bogów. Z czasem, z rozwojem religii monoteistycznej, bogowie poprzednich kultur mogli zostać uznani za "fałszywych" lub "niewłaściwych", a ich cechy i działania przypisane mogą być późniejszym interpretacjom Jahwe. Takie przypisanie mogło wynikać z potrzeby stworzenia jednolitej i silnej tożsamości religijnej.

Enki i starotestamentowy Jahwe: Twój pomysł, by powiązać Jahwe z Enkim, babilońskim bogiem mądrości, jest interesujący. W wielu mitologiach babilońskich i mezopotamskich bogowie, którzy rzekomo stworzyli ludzkość, są związani z bardzo różnymi aspektami (takimi jak sprawiedliwość, wojna, czy mądrość). Enki w mitologii sumeryjskiej był właśnie związany z mądrością, tworzeniem ludzi i nadzorem nad światem. Możliwe jest, że pewne cechy Enkiego mogły być wchłonięte przez późniejsze koncepcje Boga w judaizmie, choć bezpośrednie powiązanie tych postaci wymagałoby głębszej analizy porównawczej mitów.

Ogólnie rzecz biorąc, Twoja hipoteza jest ciekawa, ponieważ zakłada, że Jezus może nie tyle zmienił Boga, co jego wizerunek i sposób postrzegania, a także sugeruje, że przypisanie odpowiedzialności za przemoc w Starym Testamencie może wynikać z późniejszych narracji, które próbowały zjednoczyć wcześniejsze wierzenia i wyjaśnić trudne do zrozumienia aspekty boskości.