Forum: Stadion Legii zamkniety! Oraz Lecha Poznań ( najprawdopodobniej )

Przyznaję bez bicia: nie obejrzałem ostatniego meczu piłkarskiej reprezentacji Polski z Grecją. Nie dlatego, że miałem w tym czasie coś ważniejszego do roboty. Nie miałem, na innym kanale telewizyjnym oglądałem turniej tenisowy. Po obejrzeniu kilku poprzednich występów naszej kadry – z Mołdawią, Norwegią i Litwą – na kolejną powtórkę nie miałem już ochoty, przewidując, że byłby to wieczór stracony: przygnębiający i nudny.

Miałem rację, z relacji medialnych jednoznacznie wynika, że nic nie straciłem. Z braku wrażeń czysto piłkarskich dziennikarze skupili się na pożegnaniu z reprezentacją Michała Żewłakowa. 35-letni zawodnik odszedł z kadry w glorii człowieka, który w całej historii polskiego futbolu rozegrał najwięcej reprezentacyjnych spotkań. Pod koniec kariery wyprzedził w tej klasyfikacji dotychczasowych liderów, Grzegorza Latę i Kazimierza Deynę.

Ta statystyka – najmniejsza w tym wina samego Żewłakowa – jest symboliczna dla obecnej kondycji polskiego futbolu. Kiedyś o jego obliczu decydowali piłkarscy artyści światowej klasy. W ostatnich latach – zawodnik, który najlepiej dał się zapamiętać dzięki temu, że jako kapitan reprezentacji narodowej potrafił z naprawdę ujmującym wdziękiem przepraszać kibiców za kolejne słabe występy.

Mija prawie 20 lat od ostatniego w miarę poważnego osiągnięcia polskiej piłki: srebrnego medalu na igrzyskach w Barcelonie. W tym czasie dorosła cała generacja Polaków, którzy nie doświadczyli żadnego międzynarodowego sukcesu „naszych”; ba, mieli szansę obejrzeć raptem kilka wartych zapamiętania meczów w ich wykonaniu! Trudno więc się dziwić, że na rok przed polsko-ukraińskim Euro – największym piłkarskim świętem w naszej historii – fascynacja futbolem w krajowym wydaniu staje się wśród tzw. normalnych ludzi coraz większym obciachem. Oczywiście, trudno oczekiwać, by podczas towarzyskich meczów, tak jak w czasach największych sukcesów reprezentacji czy klubów, wyludniały się ulice. Ale od polskiej piłki odwracają się również ludzie tacy jak ja, którzy od dzieciństwa nie darowali sobie żadnej okazji, by obejrzeć choćby najmniej istotny mecz.

Nie uznałbym za stosowne informować Czytelników, że nie obejrzałem meczu z Grecją, gdyby nie fakt, że nie poczułem się w tym oryginalny. Występy reprezentacjiPolski przestają być czymś, o czym uchodzi rozmawiać w poważnym towarzystwie. Chyba że w formie kpiny. Zaś wśród tej części społeczeństwa, dla której futbol nie jest sprawą życia i śmierci, inwestycje związane z Euro 2012 budzą rosnącą irytację. Zwłaszcza gdy stało się jasne, że redukowane będą wydatki niezwiązane bezpośrednio z piłką (autostrady, dworce itp.), pieniądze na stadiony traktowane są coraz częściej jako wyrzucane w błoto kosztem dużo ważniejszych potrzeb społecznych.

Na prawie całym świecie piłka nożna jest jedną z najpopularniejszych rozrywek, jakie wymyśliła ludzkość. W wielu krajach – nawet czymś znacznie ważniejszym: jednym ze spoiw tkanki społecznej. U nas towarzyszące jej emocje zostały większości społeczeństwa skradzione. Zgodnym wysiłkiem całego środowiska piłkarskiego – od samych futbolistów, poprzez piłkarskich działaczy, aż po ludzi określanych raz jako „najwierniejsi kibice”, a kiedy indziej jako „udający kibiców bandyci”. Polska piłka nożna została nam odebrana ze względów czysto sportowych przez te wszystkie nienadające się do oglądania mecze. I za sprawą towarzyszącej polskiemu futbolowi otoczki cywilizacyjnej, z którą coraz mniej ludzi chce się utożsamiać. Bo w czasie, gdy na świecie piłka nożna w coraz większym stopniu stawała się częścią kultury, u nas wyrodziła się w formę patologicznej subkultury.

Z tego punktu widzenia mniej istotne jest, że reprezentacja rozegrała kolejny słaby mecz z Grecją. I nawet to, że drużyna Smudy sprawia wrażenie budowanej z łapanki. Dumnego kiedyś miana reprezentanta Polski dorobili się ostatnio nawet Sebastian Małkowski i Michał Kucharczyk – piłkarze zapewne zdolni, ale po rozegraniu raptem kilkunastu meczów w lidze będący na razie w futbolowym przedszkolu. Znacznie gorzej, że tuż przed meczem z Grecją (o którym było cicho) był mecz z Litwą, o którym zrobiło się głośno w całej Europie.

Oczywiście, nie za sprawą sportowych emocji, lecz bandyckich ekscesów przybyłej z Polski dziczy. „Najwierniejsi kibice reprezentacji” zdemolowali stadion i część Kowna, katowali się wzajemnie i tłukli z litewską policją. Aż 60 trafiło do aresztu. Był to w ostatnich latach kolejny z wyjazdowych występów polskich bandytów stadionowych (poprzednio najbardziej spektakularne wydarzyły się podczas meczów reprezentacji ze Słowacją i warszawskiej Legii z Vetrą Wilno), a przy tym tak kompromitujący, że zaniepokojenie wyraził nawet wielki entuzjasta polsko-ukraińskiego Euro, Michel Platini. A Donald Tusk zapowiedział – słyszymy to od polityków nie pierwszy przecież raz – radykalne zmiany prawne, umożliwiające skuteczną walkę z terrorem tzw. kiboli.

Premier jest kibicem piłkarskim, mimo to nie jestem pewien, czy oglądając mecze z VIP-owskiej loży, zdaje sobie do końca sprawę, jak mało jest czasu i jak wiele do zrobienia. Pod wieloma względami polski futbol cywilizacyjnie tkwi w epoce, która w zachodniej Europie skończyła się w 1985 roku, gdy po tragicznych wydarzeniach na brukselskim stadionie Heysel wypowiedziano kategoryczną wojnę stadionowym patologiom. W jej ramach prawo szło ręka w rękę z piłkarskim marketingiem. Z jednej strony drastycznie zaostrzono represje wobec bandytów. Z drugiej – zainwestowano ogromne pieniądze, by produkt o nazwie „widowisko piłkarskie” przeformatować tak, aby jego główny konsument bliższy był klasie średniej niż agresywnym lumpom.

A u nas? Bandyckie eskapady, jak ta ostatnia do Kowna, to kibolskie święta, wyrastające jednak „kulturowo” z ponurej codzienności. Owszem: modernizuje się i buduje kolejne stadiony, jednak rządzi na nich i narzuca styl widowiska ta sama hołota, w której towarzystwie większość normalnych ludzi czuje się, łagodnie mówiąc, niekomfortowo. Hołota w wersji lajtowej śpiewa szowinistyczne i rasistowskie pieśni, zachęcając w nich na okrągło, by je... jakieś kur... Tam zaś, gdzie szwankuje lub nie sięga monitoring, urządza krwawe burdy, podczas których bywa, że się wzajemnie zabija. Wszyscy wobec tego terroru są bezradni.

Sprawdzające się wszędzie w Europie zakazy stadionowe u nas jakoś nie funkcjonują. Policja często działa na oślep, pałując bandytów wraz z Bogu ducha winnymi ludźmi. Prokuratury i sądy (dopóki nie ma trupów) w sprawach dotyczących stadionowych i okołostadionowych przestępstw często umarzają postępowania lub wydają śmiesznie niskie wyroki. Po części zapewne ten brak woli działania wynika stąd, że kibolscy liderzy postrzegani są na ogół jedynie jako zbyt pobudliwi i mało okrzesani ludzie z warstw wykluczonych społecznie, kompensujący stadionową agresją niepowodzenia w innych dziedzinach życia. Tymczasem coraz więcej doniesień medialnych wskazuje, że rządzący większością polskich stadionów to po prostu zawodowi przestępcy, powiązani z gangami dokonującymi włamań, handlujący narkotykami, czasami mordercy.

Jednak bodaj ważniejsze jest, że mimo iż śpiewają „je… PZPN” – potrzebni są jak powietrze reszcie polskiego środowiska piłkarskiego. Dla wielu futbolistów ci ludzie z „miasta” są dowartościowującymi ich fanami, kumplami, a czasem partnerami w interesach. Działacze powierzają im rozmaite funkcje przy organizacji meczów. A czasem używają jako bata dyscyplinującego – groźbami lub nawet biciem – nazbyt rozleniwionych piłkarzy.

To jest – wbrew pozornej wrogości – doskonała symbioza. Bandytom na rękę są nieudolne władze piłkarskie, egzekwujące porządek i kulturę na stadionach tak samo nieskutecznie, jak zwalczały korupcję we własnych szeregach czy wprowadzały programy poprawiające jakość polskiej piłki. Dla nieudolnych sportowców i działaczy wygodne jest, że głównymi konsumentami tworzonego przez nich produktu są środowiska balansujące na granicy prawa, pozbawione mocy i mandatu społecznego, by wymusić energiczne działania zmieniające polski futbol.

Nowoczesna organizacja piłkarska szybko wygoniłaby hołotę ze stadionów, bo hołota odstrasza od futbolu bardziej atrakcyjną marketingowo klientelę. Społeczność kibicowska złożona z ludzi szanowanych i wpływowych szybko przegoniłaby obecnych władców i organizatorów polskiego futbolu, bo nie są w stanie zapewnić rozrywki odpowiedniej jakości.

Więc niech zostanie tak jak jest. Donald Tusk może sobie grzmieć, nie takich jak on już przeczekał polski futbol, kultywując swój coraz bardziej prowincjonalny status.