Publicystyka 23 sierpnia 2002, 15:18

autor: Wojciech Antonowicz

Massively Multiplayer Online - Świt nowej ery w grach komputerowych

Pewnej bezsennej i gorącej sierpniowej nocy, gdy siedziałem sam w redakcji GRY-OnLine, gdy wszyscy czmychnęli na weekend za miasto, trochę z nudów, trochę z obowiązku napisałem serię newsów do działu „Wiadomości” poświęconych grom Massively Multiplayer Online. I choć ta forma rozrywki nie jest bardzo popularna w naszym kraju, spodobało Wam się to. Idąc więc za ciosem zebrałem moje doświadczenia w tym zakresie w formie niniejszego artykułu, rozbudowując wiadomości o dodatkowe komentarze. Aby Was nie zanudzić nie opisałem dokładnie całości zagadnienia, pomijając w szczególności: dosyć ciekawą stronę technologiczną tych gier, część niezbyt dobrze rokujących tytułów planowanych na przyszłość, sporą dawkę prostych darmowych gier tekstowych jak również niezłe produkcje z dalekiego wschodu, które choć stojące na wysokim poziomie odbiegają jednak od europejskich gustów. Być może tematy te znajdą się w kolejnym artykule, ale na razie spróbowałem skupić się na rzeczach podstawowych i największych komercyjnych hitach rynku amerykańskiego i europejskiego. Oczywiście nie wymienię tutaj wszystkich tytułów, gdyż jest ich około kilkudziesięciu, dlatego też zainteresowanych odsyłam do Encyklopedii GRY-OnLine.

Artykuł ten przeznaczony jest zarówno dla ludzi zupełnie świeżych w „tych klimatach” jak i dla starych wyjadaczy, którzy chcieliby zobaczyć jak na dzień dzisiejszy kształtuje się rynek. Skupiam się wyłącznie na grach przeznaczonych na domowe komputery klasy PC, gdyż obecnie praktycznie tylko na taką platformę gry MMO są tworzone, aczkolwiek są już pierwsze „jaskółki” na rynku konsol.

Co do podtytułu „świt nowej ery”, pragnę Was tym tekstem przekonać, iż oto stoi przed Wami przyszłość rynku gier.

Całość Ilustracji zamieszczonych w tym tekście to arty i screeny z gier MMO.

Na wstępie wypadało by rozszyfrować skrót MMO i angielską nazwę Massively Multiplayer Online.

Określenie to nie doczekało się jeszcze zgrabnego tłumaczenia na język polski, więc przyjęło się przynajmniej na razie używanie nazwy angielskiej. Jednak gdyby ktoś przyparł mnie do muru to rozszyfrował bym skrót MMO jako Rozbudowane (Masywne) Wieloosobowe Gry przez Internet. Poprawna jest również, oznaczająca to samo, nazwa Massively Multiplayer Online, oraz skrót MMOG (Massively Multiplayer Online Game).

Najczęściej spotykaną odmianą MMO są MMOcRPG czyli Massively Multiplayer Online Computer Role Playing Games co w dowolnym tłumaczeniu oznacza Rozbudowane (Masywne) Komputerowe Wieloosobowe Gry przez Internet w których gracze wcielają się w Postacie występujące w grze. Fajna nazwa no nie ? Pozwolicie że zostanę przy swoim MMO :).

Powszechnie przyjęte jest również używanie słowa Massive zamiast Massively.

Prawdziwa MMO to gra w której :

- Gramy łącząc się za pomocą naszego komputera (z zainstalowanym odpowiednim oprogramowaniem) i Internetu,z serwerem (komputerem) na którym toczy się rozgrywka. Czyli architektura klient server. Klient to nasza gra (grafika, interface, program) i Serwer gdzie obrabiane są dane z rozgrywki który rozsyła informacje do wszystkich grających.

- Posiada coś co się nazywa po angielsku Persistent World. I tu kolejny problem językowy i moje nieudolne tłumaczenie Stały Samodzielny Trwający bez naszego udziału Świat Gry. Persistent World to jedno z najważniejszych pojęć w MMO, dlatego postaram się więc przybliżyć wam znaczenie tego określenia. Akcja gier którymi się bawicie na co dzień a z nią świat gry umiera w momencie gdy wyłączacie swój komputer. Co prawda możecie zapisać stan swojej gry i po ponownym włączeniu maszyny wczytać rozgrywkę w miejscu w którym skończyliście, lecz NIC w grze nie dzieje się samo gdy Wy śpicie a komputer jest wyłączony. W MMO natomiast akcja toczy się non stop, bo gdy Wy śpicie ktoś inny gra. Światy gier MMO są zaludnione graczami 24 godziny na dobę. Dodatkowo poza zmianami w rozgrywce wprowadzanymi przez ludzi, również sam program (na serwerze) modyfikuje akcję zmieniając np. pogodę panującą w krainie czy też pory dnia i nocy. Także gdy odłączacie się z rozgrywki to tak jakbyście szli w grze spać, a świat żyje dalej.

- Serwer zapisuje stan gry. Wszystko to co robicie w MMO zapamiętywane jest przez komputer sterujący rozgrywką (serwer). Nie ma możliwości samodzielnego zapisania gry i wczytania jej ponownie w momencie gdy coś nie pójdzie tak jak powinno. Nie mamy więc „boskiego” i charakterystycznego dla gier dla pojedynczego gracza możliwości wpływu na przebieg rozgrywki.

- Serwer zapisuje stan naszej postaci. Nie możemy więc trenować samodzielnie aby dołączyć się do rozgrywki już jako w pełni rozwinięta postać. Grać możemy wyłącznie podłączeni do serwera gry.

- Prawdziwe MMO posiada Game Masterów (Mistrzów Gry) ludzi nie grających jako normalni gracze lecz zajmujących się sterowaniem postaciami nie należącymi do graczy a zamieszkującymi krainę gry. Większością postaci NPC (Non Player Character – postać nie sterowana przez gracza) steruje samo oprogramowanie serwera ale Game Masterzy są niezbędni do sterowania postaciami charakterystycznymi, organizowaniem przygód, urozmaicaniem rozgrywki graczom oraz kontroli poprawności działania gry.

- Gracz musi posiadać swojego Avatara (wizualną prezentacje swojej postaci z gry). Nie zalicza się więc umownie do gatunku MMO gier tekstowych (nie posiadających grafiki) jeżeli nawet spełniają one pozostałe wymagania. Warunek ten jest dyskusyjny ale w jakiś sposób słuszny gdyż gra nie może być MMO jeżeli nie możemy zobaczyć innych graczy.

- Gra MMO musi umożliwiać komunikowanie się na żywo z innymi graczami i wspólną z nimi interakcję. Nie będzie więc grą MMO program który umożliwia np. zwiedzanie jednoczenie tej samej krainy wielu graczom poprzez Internet lecz nie pozwalający na porozumiewanie się pomiędzy nimi w świecie gry.

- Gra posiada własny niezależny od graczy system upływu czasu. Czyli akcja toczy się czy gramy czy nie.

Tematyka gry i sposób rozgrywki w MMO są w zasadzie dowolne. Znajdziemy zarówno gry których akcja toczy się w fantastycznych krainach pełnych smoków i elfów, jak i w światach rodem z książek science-fiction. Zaczynają się również pojawiać gry osadzone w naszych codziennych realiach, gdzie nie wymyślona otoczka lecz głównie interakcja z innymi graczami ma być podstawowym źródłem rozrywki.

Gry z gatunku MMO kupujemy normalnie w sklepach lub zamawiamy pocztą u producenta tak jak inne gry, lecz ważne jest to, iż nie umożliwiają one prowadzenia samodzielnej domowej rozgrywki. Aby grać musimy łączyć się za pomocą Internetu ze specjalnie przygotowanym do tego komputerem (serwerem gry).

Ważne jest również to, iż w większości wypadków płacimy (realnymi pieniędzmi) za czas gry. Najczęściej jest to miesięczny abonament.

Ze względu na to, iż praktycznie wszystkie gry MMO mają serwery zlokalizowane poza granicami naszego kraju i właściwie wszystkie są płatne, konieczne jest posiadanie karty płatniczej umożliwiającej płacenie poprzez Internet za granicą (np. wypukłe VISA lub MasterCard, VISA Electron nie wystarczy.

Do prowadzenia rozgrywki konieczna jest również przynajmniej średnia znajomość języka angielskiego, gdyż jest to dominujący język w światach MMO a niestety dotychczas żadna gra tego typu nie została spolonizowana i raczej nie zanosi się aby to nastąpiło.

No i oczywiście musimy posiadać komputer i podłączenie do Internetu, ale jeżeli doczytaliście do tego miejsca to pewnie już o tym wiecie :).

Kolejnym warunkiem abyśmy mogli się rozkoszować MMO jest posiadanie dużej ilości wolnego czasu gdyż rozgrywka może się toczyć nawet latami.

Massively Multiplayer Games - Fakty, Mity, Plusy i Minusy

Skoro już wiemy co to jest MMO czas rozprawić się nieprawdziwymi pogłoskami na temat tych gier oraz ustalić kilka faktów.

Nie jest prawdą, iż aby grać w MMO trzeba posiadać super szybkie łącze internetowe. Po wszystkich zmianach jakie dokonała „nasza kochana” TPSA okazuje się, iż za pomocą zwykłego SDI będziemy mogli zupełnie spokojnie pograć sobie w większość gier MMO. Problemy mogą się pojawić w wypadku gier ukierunkowanych głównie na szybką zręcznościową akcję np. symulatory kosmiczne. Oczywiście komfort rozgrywki nie będzie bez zastrzeżeń i może się okazać, iż nasza geograficzna odległość od serwera gry np. w USA spowoduje, że będziemy reagowali wolniej niż gracze z ameryki lecz powoli w niepamięć odchodzą sytuacje, że gra (vide Ultima Online kilka lat temu) staje nam na 2 minuty po których budzimy się martwi. Dzieje się tak dlatego, iż nowoczesne oprogramowanie do MMO posiada:

wielowątkowość (jeżeli nawet coś się nie doczytuje to inne rzeczy idą dalej)
predykcję (jeżeli zrywa na chwilę połączenie to dalej widzimy przez jakiś czas żywą akcję na ekranie w oczekiwaniu na wznowienie połączenia)
buforowanie (jeżeli zerwie nam na moment połączenie to wykonywane przez nas ruchy zapamiętywane są w kolejce i wysyłane hurtem gdy zostanie ono wznowione)
automatyczny system walki (to co robimy w grze nie zależy już do końca od tego jak szybko klikamy myszką lecz polega bardziej na automatycznym wykonywaniu zaplanowanych czynności)

Jakość SDI, Chello, Astercity (inne kablówki), Neostrady czy Polpaku jest wystarczająca lecz zależy to od konkretnej gry i odległości (w Internecie) waszego komputera od wyjścia polskiego Internetu na Świat. Posiadacze niezależnych od TPSA łącz korporacyjnych, klienci NASKu i większych (nie TPSA) providerów internetu mogą spać spokojnie bo często gra będzie im działała szybciej niż graczom z USA. Oczywiście jeżeli nie jesteście w stanie na waszym łączu wczytać stron WWW to o graniu raczej też możecie zapomnieć. Tak czy inaczej znam sporo ludzi z SDI którzy są zadowoleni, w dniach mocnego obciążenia sieci ratują się wybierając godziny poranne i nocne gdy polski Internet chodzi bez zarzutu.

Nie jest prawdą, iż do grania w MMO wystarczy dialupowe łącze internetowe (modem telefoniczny). I wcale nie chodzi tu o pinga (czas reakcji serwera) który przy modemie nie jest również zadawalający, ale o szerokość pasma przesyłania danych możliwe do uzyskania przez modem. Czyli mówiąc prosto modem jest za wolny. Co prawda średnia ilość przesyłanych danych podczas rozgrywki jest w granicach wydajności modemu lecz w chwilach krytycznych (np. 50 postaci jednocześnie w polu widzenie) pasmo skacze (sprawdzone w 6 nowych grach MMO) pomiędzy 6 a 10 kb/s co jest przepustowością w granicach idealnej wydajności SDI. No i oczywiście preferowana w Polsce taryfikacja łącz modemowych w zależności od impulsów powoduje, iż granie przez dialup jest zajęciem dla masochistów.

Duży MINUS to koszt takiej zabawy. Gra kosztuje średnio 40 – 50$ + koszt przesyłki z zachodu + średnio 8 do 13$ miesięcznego abonamentu + koszt łącza. Nie są to astronomiczne sumy lecz jakoś nie widzę ucznia podstawówki któremu na to starcza z kieszonkowego. Zresztą nawet na zachodzie nie jest to rozrywka przeznaczona dla ludzi bardzo młodych, średni wiek graczy waha się (oczywiście z wyjątkami) pomiędzy 18 a 45 rokiem życia.

Ogromny PLUS – wrażenia z grania w MMO nie mają się ni jak do wrażeń z rozgrywki w gry dla pojedynczego gracza. Możliwość interakcji z otoczeniem, innymi graczami, grupowe współdziałanie, budowanie i niszczenie miast, wielkie epickie bitwy toczone przez kilkuset graczy jednocześnie, eksploracja ogromnych, pełnych przygód światów lub po prostu możliwość pogadania z innymi graczami są niezapomnianymi i unikalnymi wrażeniami w świecie gier. Normalne gry do MMO mają się tak jak radio do telewizji.

Nie jest prawdą, że do grania w MMO potrzeba bardzo szybkiego komputera. Oczywiście gdy go mamy jest fajnie, lecz nawet starsze maszyny jakoś sobie radzą. Wyznacznikiem jakości sprzętu niech będzie taki test: jeżeli nowa gra 3D w 800x600 ze średnimi szczegółami chodzi wam w miarę płynnie to w MMO też sobie jakoś poradzicie. Starsze tytuły mają wymagania zdecydowanie mniejsze.

Problem Karty Płatniczej nie jest obecnie aż taki trudny do rozwiązania jak dawniej. Praktycznie każda osoba zatrudniona na etacie i otrzymująca pensję na konto lub prowadząca własną działalność gospodarczą bez większych problemów (do 3 tygodni) otrzyma prostą kartę Visa Classic która w zupełności wystarcza do uiszczenia płatności za abonament.

Minus – MMO zabiera sporą ilość czasu. Ten typ gier jest bardzo wciągający. Jeżeli szczycicie się tym, że potraficie w tydzień ukończyć nawet rozbudowaną grę single player to przygotujcie się na to, że MMO zabierze wam 2 do 6 miesięcy. Po tym okresie odczujecie przesyt, choć jest wielu takich co gra nawet po kilka lat. Jest to jednocześnie plus gier MMO, gdyż za płacone (w końcu niemałe) pieniądze dostajecie naprawdę solidną rozrywkę. Lecz nie polecam gier MMO ludziom o słabej woli, to wciąga i to naprawdę bardzo mocno.

Duży Plus – gry MMO ewoluują. Za Wasz miesięczny abonament dostajecie stale nowe elementy gry (+ poprawki błędów) łatwe do pobrania automatycznie przez Internet z serwera gry. Mogą to być nowe krainy, nowe przygody, nowe postacie i umiejętności. W ciągu roku gra MMO potrafi się naprawdę bardzo zmienić.

Mit – Z Polski nie da się dobrze grać w MMO. Bzdura znam osobiście ze 30 osób, które mieszkają w Polsce i świetnie się bawią.

Fakt – nie dla każdego sposób i warunki grania w MMO mogą być zadawalające. Są przecież gusta i guściki, no i jest zasobność portfela.

Mit – MMOcRPG to takie gry jak Baldur’s Gate tyle, że przez Internet. Bzdura. MMO nie mają swojego (nawet zbliżonego) odpowiednika w grach dla pojedynczego gracza lub nawet w takich wieloosobowych grach sieciowych jak (świetnych swoją drogą) Counter Strike czy Diablo przez Battlenet. MMO są po prostu inne (czy lepsze to kwestia gustu, ja myślę, że tak).

Mit – Nie chcę grać na zachodzie poczekam aż MMO zawita na polski rynek. Nie zanosi się na to aby tak się stało w najbliższym czasie (obym był złym prorokiem). Podstawowym powodem jest fakt, iż do porządnej gry MMO potrzeba około 8 000 graczy (płacących abonament); masy krytycznej tak, aby w grze było stale min. 500 graczy. Nie wydaje mi się aby bez mocnej akcji marketingowej i świetnego tytułu (który będzie drogi w polonizacji i eksploatacji) w obecnych warunkach udało się zebrać tyle osób w Polsce gotowych grać w jakąś nawet najlepszą MMO. No może poratują nas sąsiedzi zza południowej i wschodniej granicy, zobaczymy. MMO prędzej czy później zawita do naszego kraju, ale na razie pozostaje nam zachód, głównie USA.

Mit – MMOcRPG to głownie walka z innymi graczami. Nieprawda. W większości nowych gier można robić to co w prawdziwym życiu (oczywiści z ograniczeniami), czyli wykonywać zadania, łączyć się w organizacje, handlować, prowadzić własny interes, zwiedzać, rządzić, szpiegować, konstruować, wyrabiać przedmioty, bawić się na zabawach z innymi graczami, brać śluby, budować i urządzać domy, szyć sobie ubrania itd. Kto co lubi. (brak jest oczywiście jakiejkolwiek formy seksualności :) bo to mają być gry również dla osób młodszych)

Mit – Wolę grać na serwerach europejskich bo USA jest przecież tak daleko będzie mi wolno chodziło. Nie jest to prawdą. Często z powodu konfiguracji światowej sieci i wyjścia Polski na świat okazuje się, iż USA (serwery w tym kraju) chodzi o wiele lepiej niż Europa. Choć z drugiej strony biorąc pod uwagę różnice w strefach czasowych granie na europejskich serwerach powoduje, iż w godzinach, w których możemy grać spotkamy większą ilość graczy na europejskich serwerach, choć nie jest to regułą, gdyż w USA gra sporo ludzi z całego świata. Odpadają niestety serwery azjatyckie, gdyż tam dominują języki wschodnie.

Mit – Nie warto grać w MMO jeżeli jest się okazjonalnym graczem, gdyż power players (gracze grający non stop i mający bardzo silne postacie) będą miały nad moją postacią zbyt trudną do wyrównania przewagę i będą psuły mi zabawę np. uśmiercając mnie ciągle. Problem ten został rozwiązany w różnoraki sposób w większości nowych tytułów MMO, gdyż sami producenci wiedzą, iż zadbanie o komfort normalnego gracza jest bardzo ważnym elementem sukcesu finansowego tytułu.

Plus – MMO są chyba najprzyjemniejszą z możliwych i bardzo wydajną formą nauki pisanego i mówionego języka angielskiego.

Mit - MMO to tylko walka, walka i walka, po prostu nuda. Jest w tym trochę prawdy gdyż pośrednim celem w tego typu grach jest rozwiniecie swojej postaci co najczęściej odbywa się poprzez zbijanie przeciwników i wykonywanie podobnych powtarzających się zadań. Lecz jest to tylko prawda częściowa gdyż te same zarzuty można odnieść do gier single player, a w MMO mamy jeszcze masę innych możliwych i sensownych zachowań. Tak naprawdę to tylko wyobraźnia gracza jest ograniczeniem w tym co możemy robić w grze.

Plus – wielkim plusem dla wielu osób (szczególnie miłośników chata czy gadu-gadu) może okazać się możliwość rozmawiania na żywo z praktycznie niekończącą się ilością rozmówców, a tematy wcale nie ograniczają się do fabuły gry. Naprawdę uroczym obrazkiem jest grupa rycerzy omawiająca premierę II Epizodu StarWars :).

Mit – Jestem na to za stary. Heh. Zdziwisz się, ostatnia szefowa mojej gildii to 50 letnia gospodyni domowa, matka 2 synów (którzy zresztą też grają) z temperamentem nastolatki. Zresztą nieprawdą jest również opinia, iż jest to zabawa dla facetów. Tak faceci dominują ale kobiet jest naprawdę całkiem sporo.

Na podsumowanie Plusów i Minusów dodam, iż jeżeli stać Cię na granie przez Internet i masz na tyle silnej woli aby nie wciągnęło Cię to totalnie (odrywając od rzeczywistości) a lubisz grać na komputerze to MMO jest obecnie chyba najlepszą formą takiej rozrywki – gorąco polecam.

Oczywiście pamiętajcie że to tylko gra, nic nie zastąpi prawdziwego życia :).

Wybór gier z gatunku MMOcRPG na dzień dzisiejszy na świecie jest dosyć spory. Niestety większość z produktów nie jest warta poświęconego im czasu. Spróbuję skupić się na najciekawszych i najbardziej atrakcyjnych grach tego typu obecnych na rynku Amerykańskim i Europejskim, takich co do których mam pewność, iż nie powinny zawieść waszych oczekiwań.

Ultima Online - Electronic Arts

„Matka” wszystkich nowoczesnych MMOcRPG, obecna na rynku już od pięciu lat. Akcja rozgrywa się w świecie znanym nam z najdłuższej serii klasycznych gier cRPG spod znaku Ultima. Pomimo lekko już przestarzałej grafiki gra ta ma dalej szerokie rzesze wielbicieli na całym świecie. Jest to jedyna ze znanych produkcji umożliwiająca (po zakupie oryginału) półlegalną darmową rozgrywkę na serwerach prowadzonych przez fanów. Serwery takie istnieją również w Polsce. Wydano już trzy oficjalne dodatki – rozszerzenia do tej gry.

Koszt: $39.95 program + $9.95 abonament miesięczny

Na wstępie wypadało by rozszyfrować skrót MMO i angielską nazwę Massively Multiplayer Online.

Massively Multiplayer Games - Fakty, Mity, Plusy i Minusy

Kieszonkowy Przewodnik: Gry Massively Multiplayer Online 2006-2007