filmomaniak.pl Newsroom Filmy Seriale Obsada Netflix HBO Amazon Disney+ TvFilmy
Filmy i seriale 24 grudnia 2003, 13:26

autor: Małgorzata Majewska

Motyw anioła w filmach niebiblijnych (8)

Studium motywu anioła w filmach niebiblijnych zawiera w sobie tematykę związaną z filmem religijnym, a także problematykę dzieł inspirowanych Biblią. Wbrew pozorom pojęcie „filmu biblijnego” nie jest tożsame z terminem „film religijny”.

Taka oferta tematyczna jest szczególnie pożądana w czasach wojen, braku poczucia stabilności, ładu i sensu. Pośród braku jasnych wartości moralnych nawet „zwykły” Anioł Stróż w aureoli i z parą złotych skrzydeł, głoszący dobrą nowinę, jest bardzo pożądanym towarem. Wydaje się, że w kwestii autorytetów człowiek i jego osiągnięcia całkowicie się skompromitowały, dlatego sięgnięto po byty niematerialne, lub chociażby obdarzone „nieludzkim” pierwiastkiem. Swój renesans przeżywają Spiderman, Batman, Superman, Hulk, X-men i... anioły.

Przyglądając się wizerunkowi anioła we współczesnej kulturze popularnej należy wziąć pod uwagę źródła kanonu ikonografii biblijnej, a także informacje na temat natury anielskiej, które są oficjalną nauką Kościoła katolickiego.

Cóż zatem wiemy o aniołach? Aniołowie – „termin ten używany w angelologii oznacza zazwyczaj duchy dobre. Jednak w niektórych kontekstach Nowego Testamentu poprzez dookreślenia otrzymuje negatywne znaczenie. Należy jednak pamiętać, że rzeczownik „anioł” nie jest określeniem natury, lecz funkcji.”

Jak rozpoznajemy anioła? „Mówi o tym sama ich nazwa. Hebrajskie słowo mal'ak, greckie angelos, łacińskie angelus oznaczają tyle co wysłannik. Mamy więc tutaj do czynienia nie tyle z określeniem natury, co raczej funkcji tych bezcielesnych duchów, które - wedle sugestii Biblii - spełniają określoną rolę w historii zbawienia.” Znajomość zadań wypełnianych przez te niematerialne byty jest niezbędna, aby prawidłowo zinterpretować ich obecność w konkretnych scenach biblijnych, czy też w artystycznych przedstawieniach o charakterze religijnym. Wpływ ornamentyki spotykanej w mitologiach wschodnich jest widoczny w opisach dworu Bożego, który otaczają różni „słudzy”, w tym anioły, podtrzymujące Boży tron, pilnujące niebiańskich posiadłości. Adorują Jego chwałę i oczekują na święte rozkazy. Wraz z rozwojem teologicznej refleksji zadania aniołów stały się bardziej sprecyzowane i zróżnicowane. Na pierwszy plan wysunęło się ich pośredniczenie pomiędzy światem Boga, a światem ludzi. Początkowo w Piśmie Świętym pojawiają się anioły czyniące zarówno dobro, jak i zło, ale wszystkie jednak kierują swą uwagę na ludzi. Pojawiają się więc anioły: nieszczęścia, zniszczenia, opieki, troski, drogi i nowiny. Otrzymują one - już po niewoli babilońskiej - imiona, które odpowiadają wykonywanym przez nie zadaniom. „Rafael będzie kojarzony ze znaczeniami formuły: Bóg uleczył, Gabriel z Bohaterem Bożym, a Michał z hasłem Któż jak Bóg.