Ewolucja broni cz.8

Premiera polskiej wersji sequela znakomitej strategii czasu rzeczywistego, Empire Earth 2, zbliża się wielkimi krokami, my zaś kontynuujemy nasz cykl poświęcony ewolucji broni w poszczególnych epokach występujących w tej grze. W dzisiejszej części skupiłem się na wynalazkach czasów II Wojny Światowej, której odcisnęły swoje piętno na późniejszym rozwoju uzbrojenia.

Koniec I Wojny Światowej to początek pewnej stagnacji w rozwoju uzbrojenia, która zostaje przerwana dopiero przygotowaniami (prowadzonymi głównie przez Niemcy) do kolejnej wojny, nazwanej przez potomnych II Wojną Światową. Rok 1939 i wkroczenie wojsk niemieckich do Czech rozpoczyna prawdziwy wyścig zbrojeń. Konstruktorzy na całym świecie prześcigają się w nowych pomysłach. Istniejące wyposażenie żołnierzy i środki walki są coraz lepsze i pojawiają się nowe konstrukcje.

W wojskach lądowych zmiany w technice związane są z rozwojem mechaniki, a w szczególności pojazdów z silnikiem spalinowym. Coraz większego znaczenia na polu walki nabiera samochód. Wypiera on powszechnie wykorzystywanego konia, chociaż nie możemy tu mówić o zmierzchu takich formacji wojskowych, jak kawaleria, która przetrwała do zakończenia II wojny światowej. Wyposażenie wojsk w pojazdy z silnikiem spowodowało, że można je przemieszczać na bardzo duże odległości i w krótszym czasie. Służą one również do dostarczania walczącym wszelkiego zaopatrzenia. Nie bez znaczenia jest również wprowadzenie samochodu jako pojazdu sanitarnego. Na podwoziach samochodowych powstają samochody specjalnego przeznaczenia, np.: samochody i autobusy sztabowe, samochody dowodzenia czy samochody z zamontowanym uzbrojeniem jak np. radziecki zestaw wyrzutni pocisków rakietowych Katiusza.

Okres II Wojny Światowej to również, a może przede wszystkim rozwój broni pancernej. Czołg na polu walki staje się podstawowym środkiem walki. Jest powszechnie stosowany na wszystkich frontach. Konstruktorzy starają się zaspokoić potrzeby wojskowych, którzy domagają się pojazdów manewrowych, dobrze opancerzonych i silnie uzbrojonych. W rezultacie zakrojonych na szeroką skalę badań i prób w Niemczech powstaje seria czołgów nazwana PanzerKampfwagen. Konstrukcje niemieckie idą w kierunku dobrego opancerzenia chroniącego załogę i silnego uzbrojenia. Tak powstaje cała seria czołgów Pantera i Tygrys. Uznaje się, że są to jedne z najlepszych czołgów II wojny światowej. Według statystyk prowadzonych przez sztaby sił lądowych USA zniszczenie jednej Pantery kosztuje 5 Shermanów lub około 9 T-34/85. Pod koniec wojny Niemcy konstruują prototyp czołgu o nazwie Maus (masa około 180 ton, kaliber działa 150 mm!), który jednak nie zostaje wprowadzony do walki.

W tym czasie w ZSRR powstają kolejne odmiany T-34Rosjanie próbują również sił w konstruowaniu czołgów ciężkich i to z powodzeniem. Powstaje czołg IS - 2 i IS - 3 oraz KW. Są to czołgi o grubym pancerzu i uzbrojeniu, którego kaliber sięga 100mm. Brytyjczycy budują głównie lekkie i szybkie czołgi rozpoznawcze Cromwell i Grant. Najsłynniejszym amerykańskim czołgiem jest M4 Sherman, który posiada gruby pancerz odlewany, lecz słabą armatę, co zmuszało go do starć na niewielkich odległościach.

W związku z pojawieniem się czołgu na polu walki naturalnym stało się konstruowanie środków zdolnych do ich zwalczania. Tak powstały środki przeciwpancerne. Na początku są to ciągnione armaty do zwalczania czołgów i wspierające piechotę. Później zaczęto osadzać te działa na podwoziach czołgowych i obudowywać pancerzem. Takie zestawienie elementów zapewniło przede wszystkim mobilność i dużą skuteczność tej broni. Artyleryjskie działa samobieżne mają wygląd trochę przypominający czołgi. Ponadto Niemcy wprowadzają nową broń - Panzerfaust. Jest to podręczna, przenośna broń przeciwpancerna, przystosowana do obsługi przez jedną osobę. Składała się z rury gazowej i pocisku kumulacyjnego. Skuteczny zasięg tego urządzenia to 30 - 40 metrów. Wkrótce po wprowadzeniu jej do użytku alianci konstruują broń o podobnej budowie i takim samym przeznaczeniu (USA - Bazooka, Anglia - PIAT). Nowa konstrukcja stała się niebezpieczną bronią w rękach doświadczonego grenadiera.

Mówiąc o wojskach lądowych nie sposób nie wspomnieć o szarej piechocie, jej wyposażeniu i uzbrojeniu. Każda armia w miarę swoich możliwości wprowadza zmiany w tym względzie. Żołnierz wyposażony jest w pistolety i karabiny z wymienianymi magazynkami. Ich szybkostrzelność jest coraz większa. Na masową skalę wprowadzona zostaje broń maszynowa - karabiny i pistolety. Przoduje tu niemiecki MP-40, używane po dzień dzisiejszy MG-42, amerykański Thompson (opracowany notabene zaraz po zakończeniu I Wojny Światowej) i Browning, brytyjski Sten i ckm Vickers oraz radziecki PPSz wz.41 zwany potocznie pepeszą.

Drugą dziedzinę szybkiego rozwoju techniki w okresie II Wojny Światowej stanowi lotnictwo. Bardzo szybko rozwija się lotnictwo myśliwskie, które jest najbardziej manewrowym elementem obrony powietrznej. Przeznaczone jest do zwalczania środków ataku powietrznego na bliskich i dalekich podejściach oraz ubezpieczenia działań bojowych własnego lotnictwa. W rozwoju tego lotnictwa przodują Niemcy, którzy opracowują samoloty m.in. Focke-Wulf i Messerschmitt. Jednak za najsłynniejszy myśliwiec II w.ś. zostaje uznany angielski Spitfire. W siłach powietrznych ewoluuje także lotnictwo bombowe, przeznaczone do wykonywania uderzeń na obiekty lądowe i morskie, przy użyciu dużej ilości bomb. Rosjanie pracują nad nowymi typami samolotów w firmach Iliuszyn oraz Jakowlew (popularne Iły oraz Jaki). W Anglii powstają Liberator, Wellington czy Halifax natomiast Amerykanie głównie prowadzą prace nad rozwinięciem lotnictwa bombowego dalekiego zasięgu. Stąd konstrukcje takie jak Beoing B-17 - latająca forteca. Warto tu wspomnieć, że w 1939 roku to Polska wprowadziła na uzbrojenie samolot bombowy PZL 37B Łoś, który został uznany za najnowocześniejszy na świecie samolot tego typu.

Marynarka wojenna również podejmuje trudy zwiększania i ulepszania swojego asortymentu wojskowego. Powstają ciężko opancerzone i dobrze uzbrojone niszczyciele i krążowniki o znacznie większym tonażu. Niemiecka Kriegsmarine słynie ze swoich pancerników (np. superpancernik Bismarck), ale przede wszystkim z wytrzymałych U-Bootów, które w porównaniu ze swoimi poprzednikami z I Wojny Światowej przeszły ogromne przeobrażenia. Stany Zjednoczone i Japonia wprowadzają nowe okręty - lotniskowce - zdolne do przewożenia dużej liczby samolotów wraz z wyposażeniem i zaopatrzeniem Walki prowadzone przez te okręty nie są typowymi starciami jednostek pływających, ale starciami samolotów, które stacjonują na statku. Wraz z wprowadzeniem lotniskowców rozpoczynają się prace nad przystosowaniem samolotów do nowych warunków startowych. Wyposaża się je w lepsze silniki, które umożliwiają startowanie z krótkiego pasa.

Wśród wynalazków i ulepszeń militariów tamtego okresu jedno z czołowych miejsc zajmuje radar, którego pierwszą, działającą wersję zaprezentował Robert Watson w roku 1935. Dwa lata później powstałą kolejna jego wersja, która mogła być umieszczana na samolotach a w przededniu II Wojny Światowej Wielka Brytania posiadała sieć radarów służących do zdalnego ostrzegania oraz do wykrywania nisko lecących samolotów. Bez użycia radaru chyba nikt nie wyobraża sobie prowadzenia działań militarnych.

Pod koniec wojny pojawił się silnik odrzutowy, który zrewolucjonizował późniejsze lotnictwo. Pierwszym samolotem z takim napędem, który wzbił się w powietrze był Me-178. Eksperymenty Niemców z rakietami zaowocowały bronią V1 napędzaną silnikiem pulsacyjnym (odmiana silnika odrzutowego) oraz V2, pierwszą rakietą balistyczną przekraczającą 5-krotnie prędkość dźwięku. Wtedy również jeden z niemieckich twórców technologii wojskowej, Heinrich Focke, zaprojektował i wdrożył do produkcji pierwsze samoloty śmigłowe, czyli protoplastów dzisiejszych śmigłowców. Wtedy wykorzystywano je w celach obserwacyjnych i łącznikowych. Prawdziwą rewolucję w tej dziedzinie przyniosła jednak dopiero wojna w Wietnamie. Na tak szeroką skalę nikt wcześniej śmigłowców nie stosował. Śmigłowce wykonywały zadania desantowe, transportowe, przewozu rannych, obserwacyjne. Pojawił się nowy typ śmigłowca - śmigłowiec uzbrojony, zdolny do misji bojowych. Pierwszy szturmowy śmigłowiec świata, AH-1 Huey Cobra, posiadał wiele oryginalnych rozwiązań, które stały się kanonem powtarzanym w następnych konstrukcjach tego typu.

Po wybuchu II wojny światowej rząd Stanów Zjednoczonych podjął wielkie przedsięwzięcie, znane pod nazwą Projektu Manhattan. Celem Projektu Manhattan było przeprowadzenie koniecznych badań i wyprodukowanie nadającej się do praktycznego użycia bomby atomowej.

Bomba atomowa została użyta w wojnie dwukrotnie. 6 sierpnia 1945 roku pierwszy ładunek oparty na uranie eksplodował nad Hiroszimą. Trzy dni później, 9 sierpnia na Nagasaki zrzucono bombę plutonową.

Główny powód stosowania bomb atomowych jest oczywisty, ale jest jeszcze brane pod uwagę wiele skutków ubocznych ich użycia. Za pomocą EMP (impulsu elektromagnetycznego) jednej małej bomby jądrowej może zostać unieruchomiona cała infrastruktura (łączność, komunikacja, urządzenia) na dużej powierzchni. Takie eksplozje na dużej wysokości nie są bardzo śmiercionośne, ale wytwarzają tak silny EMP, że wszystkie urządzenia elektroniczne w promieniu 80 km, poczynając od miedzianych przewodów a kończąc na komputerach zostają zniszczone.

Koniec II Wojny Światowej przyniósł początek Zimnej Wojny. Jest to umowne określenie stosunków między państwami zachodnimi a blokiem komunistycznym, które doprowadziło do gwałtownego wzrostu zbrojeń po obu stronach „konfliktu”. W 1949 roku Rosjanie zdetonowali swoją pierwszą bombę atomową, i wyścig zbrojeń wkroczył w swoje apogeum. Obie strony nieustannie doskonaliły broń jądrową i środki jej przenoszenia oraz powiększały arsenały i konwencjonalne siły zbrojne. Wszystkie rodzaje wojsk i uzbrojenia cały czas przechodzą ciągłe zmiany i ulepszenia.

Koniec Zimnej Wojny oznaczał daleko idące konsekwencje dla trendów rozwojowych sił zbrojnych na całym świecie. Zmienił się charakter konfliktów, sposoby ich prowadzenia, oraz, w znacznej mierze, ich cele. Wymusiło to potrzebę przystosowania się do nowych realiów. Już pod koniec lat 90' ubiegłego wieku Amerykanie ogłosili plany transformacji swoich sił zbrojnych. Biorąc pod uwagę dotychczasowe kierunki rozwojowe były to plany iście rewolucyjne. Projekt zakładał rezygnację do 2030 roku z ciężkich sił pancernych proponując na ich miejsce pojazdy opancerzone o średniej i lekkiej masie.

Głównym celem całego procesu miało być zwiększenie strategicznej mobilności sił lądowych. Wraz z postępem prac rozwojowych okazało się, że pomysł całej transformacji doskonale pasuje do zmieniających się realiów dzisiejszych konfliktów. Istotne jest, że opracowywane obecnie wielkim kosztem rozwiązania mają charakter przejściowy. Minie jeszcze co najmniej dekada nim podjęte badania nad futurystycznymi technologiami zostaną zakończone, a będący ich efektem nowoczesny sprzęt będzie wdrożony do służby liniowej...