Ustawa o sztucznej inteligencji budzi niepokój firm. UE porozumiała się ws. AI Act

Po ponad 2 latach od ogłoszenia rozpoczęcia prac pierwsza Ustawa o sztucznej inteligencji może niedługo zostać wprowadzona w życie. Przedstawiciele Unii Europejskiej są dumni, że jako pierwsi na świecie osiągnęli porozumienie regulujące kierunek rozwoju tej technologii. Komisarz Thierry Breton określił to mianem „prowadzenia w globalnym wyścigu sztucznej inteligencji”. Negocjacje nie były jednak łatwe. Punkty sporne między Radą, Komisją i Parlamentem Europejskim dyskutowano łącznie przez 36 godzin.

Czym jest Ustawa o sztucznej inteligencji „AI Act”?

Ustawa o sztucznej inteligencji określana jest jako przełomowy dokument, mający łagodzić skutki używania AI w obszarach i sektorach, gdzie niesie to ze sobą największe ryzyko naruszenia podstawowych praw obywatelskich, takich jak ochrona zdrowia, edukacja, monitorowanie granic i usługi publiczne. Komisja Europejska złożyła propozycję pierwszych unijnych ram prawnych dotyczących AI już w kwietniu 2021 r. Zakończenie negocjacji nie oznacza jednak automatycznie wprowadzenia nowych przepisów. Będą one teraz musiały zostać przyjęte formalnie przez Parlament Europejski, a także przez poszczególne państwa członkowskie. Nowy dokument unijny będzie regulował prawa i obowiązki zarówno dostawców, jak i użytkowników. Zależnie od ryzyka reprezentowanego przez sztuczną inteligencję zapisano różne warunki działalności. W dokumencie rozróżnia się „systemy AI niedopuszczalnego ryzyka”, „systemy AI wysokiego ryzyka”, „ograniczone ryzyko” oraz „generatywną sztuczną inteligencję”. Wszystko to, aby nieco uporządkować „wolną amerykankę” w tym sektorze.

Powiązane:Unia Europejska coraz bliżej wprowadzenia regulacji dotyczących sztucznej inteligencji

Doskonałym przykładem „Dzikiego Zachodu” (jak określa to Melissa Heikkilä w swoim tekście o nowym dokumencie) w dziedzinie komercyjnego używania AI ograniczonego ryzyka są chatboty, które coraz częściej spotykamy podczas robienia internetowych zakupów. Do tej pory użytkownik nie zawsze był pewien, czy po zadaniu pytania o dany produkt otrzyma odpowiedź od „żywego” pracownika, czy może od sztucznej inteligencji. Ustawa ma to zmienić – klient musi być poinformowany, kiedy ma do czynienia z chatbotem.

Przedsiębiorstwa, które nie będą stosować się do nowych przepisów, powinny liczyć się z odpowiednimi konsekwencjami finansowymi. Firmom może grozić kara aż do 35 mln euro lub 7% obrotów.

Jeżeli chodzi o pozostałe typy systemów AI, których dotyczy nowa ustawa według oficjalnych informacji Parlamentu Europejskiego z czerwca 2023 r., są to:

Systemy AI niedopuszczalnego ryzyka (które zostaną zakazane w UE):

• Poznawczo-behawioralna manipulacja ludźmi lub określonymi wrażliwymi grupami: na przykład zabawki aktywowane głosem, które zachęcają dzieci do niebezpiecznych zachowań.
• Scoring (klasyfikacja punktowa) obywateli: klasyfikacja ludzi na podstawie ich zachowań, statusu społeczno-ekonomicznego lub cech osobistych.
• Systemy identyfikacji biometrycznej działające w czasie rzeczywistym i zdalnie, takie jak rozpoznawanie twarzy.

Systemy AI wysokiego ryzyka (które będą musiały zostać zarejestrowane w unijnej bazie):

• Biometryczna identyfikacja i kategoryzacja osób fizycznych.
• Zarządzanie infrastrukturą krytyczną i jej eksploatacja.
• Edukacja i szkolenie zawodowe.
• Zatrudnienie, zarządzanie pracownikami i dostęp do samozatrudnienia.
• Dostęp do i korzystanie z podstawowych usług prywatnych oraz usług i korzyści publicznych.
• Ściganie przestępstw.
• Zarządzanie migracją, azylem i kontrolą granic.
• Pomoc w interpretacji prawnej i stosowaniu prawa.

Ustawa o sztucznej inteligencji budzi obawy firm

Niektóre firmy wyrażają wątpliwości w sprawie „AI Act”. Eliza Turowicz, która pełni funkcję specjalistki w Departamencie Rynku Cyfrowego Konfederacji Lewiatan, twierdzi, że zdaniem wielu przedsiębiorców nowe brzmienie dokumentu stoi w sprzeczności z tym, co przyświecało urzędnikom w pierwotnej wersji projektu, i może stać na przeszkodzie innowacyjności oraz konkurencyjności.

Zanim jednak poznamy ostateczne brzmienie projektu ustawy, może minąć kilka tygodni lub nawet miesięcy. Tekst wymaga jeszcze dopracowania technicznego i musi zostać zatwierdzony przez kraje wspólnoty oraz Parlament Europejski. Gdy regulacje wejdą w życie, firmy będą miały dwa lata na wdrożenie przepisów. Zakazy wykorzystania sztucznej inteligencji zaczną obowiązywać po sześciu miesiącach.

Czytaj więcej:Sztuczna inteligencja pod ostrzałem Unii Europejskiej; wejdą pierwsze regulacje prawne